بازار ساز خودکار چیست؟

توجه: قبل از شروع فارمینگ، به طور کامل با مفهوم ضرر ناپایدار آشنا شوید تا دچار مشکل نشوید.

بازارساز خودکار یا AMM چیست؟

دنیای بلاک چین و ارزهای دیجیتال آن قدر بزرگ شده که هر بخش آن خود سرزمینی بزرگ است. یکی از این سرزمین‌ها بزرگ دنیای صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) است. بازارساز خودکار یا AMM نیز یکی از بخش‌های مهم صرافی‌های غیرمتمرکز است. به زبان ساده و بسیار خلاصه می توان گفت که بازارساز خودکار، صرافی غیرمتمرکزی است که در آن فرد با یک قرارداد هوشمند معامله می‌کند. این جمله هرچند کوتاه و به ظاهر ساده است، اما دنیایی از پیچیدگی فنی پشت آن قرار دارد.

سیستم‌های بازارساز خودکار اولین بار توسط برادران شییرسون لرمن (Shearson Lehman Brothers) و ATD در اوایل دهه ۱۹۹۰ پیاده سازی و اجرایی شد. پیش از اختراع آن‌ها، دفاتر سفارش توسط انسان‌هایی ایجاد می‌شدند که به صورت دستی معاملات خود را برای افزایش نقدینگی بازار انجام می‌دادند.

در مبادلات غیرمتمرکز مستقر در بازارساز خودکار، دفتر سفارشات سنتی با استخرهای نقدینگی جایگزین می‌شود که برای هر دو دارایی، جفت معاملاتی از قبل تأمین می گردد. نقدینگی توسط سایر کاربران تأمین می‌شود که از طریق هزینه‌های معاملاتی و بر اساس درصد نقدینگی سود کسب می‌کنند.

بازارساز خودکار همانند صرافی‌های عادی دارای جفت ارزهای مختلفی نظیر ETH/DAI هستند. تنها فرقشان این است که طرف شما، قرارداد هوشمندی است که قیمت توکن را متکی بر فرمول‌های ریاضی حساب می‌کند. نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که مدل و فرمول قراردادهای هوشمند بازارساز در پروتکل‌های مختلف متفاوت است.

شما می‌توانید بازارساز خودکار را به عنوان یک ربات تصور کنید که همیشه مایل است قیمت دارایی ها را با مقایسه دودویی با دارایی های دیگر، برای شما محاسبه کند. برخی از بازارسازها از فرمول‌های ساده بازار ساز خودکار چیست؟ مانند یونی سواپ استفاده می‌کنند، در حالی که کرو(Curve)، بالانسر(Balancer) و دیگران از فرمول‌های پیچیده‌تری بهره می‌برند.

نه تنها می‌توانید با استفاده از بازارساز خودکار بدون نیاز به اعتماد تجارت کنید، بلکه می‌توانید با تأمین نقدینگی به یک تامین کننده نقدینگی تبدیل شوید. این اساساً به هر کسی اجازه می‌دهد تا در مبادله به یک سازنده بازار تبدیل شود و برای تأمین نقدینگی، کارمزد کسب کند. بازارسازهای خودکار به دلیل استفاده ساده و آسان جایگاه خوبی در بازار دیفای دارند.

بازارساز خودکار چیست؟

بازارساز خودکار نوعی پروتکل صرافی غیرمتمرکز است که برای قیمت گذاری دارایی‌ها به یک فرمول ریاضی متکی است. دارایی‌ها به جای استفاده از دفتر سفارش مانند صرافی سنتی طبق الگوریتم قیمت گذاری، قیمت گذاری می‌شوند.

این فرمول می‌تواند در هر پروتکل متفاوت باشد. به عنوان مثال، یونی سواپ از x * y = k استفاده می‌کند، جایی که x مقدار یک توکن در استخر نقدینگی است و y مقدار توکن دیگری است. در این فرمول، k یک عدد ثابت است. این به آن معنی که نقدینگی کل استخر همیشه باید ثابت بماند. سایر بازارسازهای خودکار نیز از فرمول‌های خاص خود استفاده می‌کنند. شباهت بین همه آنها این است که آنها قیمت‌ها را به صورت الگوریتمی تعیین می‌کنند.

بازارسازهای سنتی معمولاً با شرکت‌هایی با منابع گسترده و استراتژی‌های پیچیده کار می‌کند. سازندگان بازار به شکل سنتی شما کمک می‌کنند تا خرید و فروش قیمت مناسبی را به دست آورید. بازارساز خودکار این فرایند را غیرمتمرکز می‌کند و در واقع هر کسی می‌تواند از طریق بلاک چین، یک بازار ایجاد کند.

بازارساز خودکار چطور کار می‌کند؟

بازارساز خودکار از این حیث که جفت معاملاتی دارد، مشابه معاملات متکی بر دفتر سفارش است. با این حال برای انجام معامله نیازی به طرف مقابل دیگری ندارید. در عوض، شما با یک قرارداد هوشمند ارتباط برقرار می‌کنید که بازار را برای شما “ایجاد” می‌کند.

در صرافی غیرمتمرکز مانند Binance DEX، معاملات مستقیماً بین کیف پول‌های کاربر انجام می‌شود. اگر BNB را با BUSD در Binance DEX می‌فروشید، شخص دیگری در آن طرف BNB را با BUSD خود خریداری می‌کند. ما می‌توانیم این را معامله نظیر به نظیر (P2P) بنامیم.

در مقابل، شما می‌توانید بازارساز خودکار را به عنوان الگوی معامله همتا به قرارداد (P2C) تصور کنید. در این گونه از معاملات به معنای سنتی، نیازی به طرفین معامله نیست، زیرا معاملات بین کاربران و قراردادها اتفاق می‌افتد. از آنجا که هیچ دفتر سفارشی وجود ندارد، هیچ نوع سفارشی هم در بازارساز خودکار وجود ندارد. هرچند شما در معامله با بازارساز خودکار نیازی به طرف دیگری ندارید، اما هنوز کسی باید بازار را ایجاد کند. نقدینگی در قرارداد هوشمند هنوز باید توسط کاربرانی تأمین شود. این نقدینگی توسط تأمین کنندگان نقدینگی(LP) تأمین می‌شود.

تأمین کنندگان نقدینگی و استخر نقدینگی

اما تأمین کنندگان نقدینگی دقیقاً چه نقشی در بازارسازی خودکار دارند؟ تأمین‌کنندگان نقدینگی، بودجه‌ای را به استخر نقدینگی اضافه می‌کنند. یک استخر نقدینگی را می‌توان به عنوان انبوهی از نقدینگی در نظر گرفت که تریدرها می‌توانند با آن معامله کنند. تأمین کنندگان نقدینگی در ازای این کار خود کارمزد دریافت می‌کنند. این کارمزد بستگی به پروتکل میزبان دارد.

شاید از خودتان بپرسید آیا شما هم می‌توانید در نقش یک تأمین‌کننده نقدینگی ظاهر شوید؟ پاسخ مثبت است. افزودن نقدینگی به استخر کاملاً ساده است و شما بر اساس پروتکلی که برای آن نقدینگی تأمین می‌کنید کارمزد دریافت می‌کند. در یک نمونه مشهور، ورژن ۲ یونی سواپ از معامله‌گران ۰.۰۳ درصد کارمزد دریافت می‌کند. این کارمزد به شکل مستقیم به تأمین‌کنندگان نقدینگی می‌رسد. پروتکل‌های دیگری هستند که کارمزد بیشتری می‌گیرند تا نقدینگی بیشتری را برای مشتریان خود جذب کنند.

چرا جذب نقدینگی تا این حد مهم است؟ به دلیل نحوه کار بازار ساز خودکار، هرچه نقدینگی بیشتری در استخر وجود داشته باشد، امکان لغزندگی (Slipage) سفارشات بزرگ‌تر کمتر می‌شود.

مشکلات اسلیپج (Slippage) با طرح‌های مختلف بازار ساز خودکار متفاوت خواهد بود. اسلیپج به زبان ساده، اختلاف میان قیمتی که می بینید و قیمتی که پرداخت می کنید است. با این همه باید به خاطر داشت که در نهایت قیمت گذاری توسط یک فرمول ریاضی صورت می‌گیرد. در واقع، میزان تغییر بین توکن‌های موجود در استخر نقدینگی، پس از معامله تعیین می‌شود. اگر نسبت با اختلاف خیلی زیادی تغییر کند، مقدار زیادی لغزندگی اتفاق خواهد افتاد.

اجازه بدهید با مثالی این مسئله را روشن کنیم. تصور کنید بخواهید تمام اتریوم موجود در استخر ETH/DAI را با پروتکل یونی سواپ خریداری کنید. ما توانایی بازار ساز خودکار چیست؟ چنین کاری را نخواهیم داشت. چرا؟ چون برای هر اتریوم اضافی، باید به صورت نمایی مبلغ بالاتر و بالاتری بدهیم. حتی با پذیرش تمام شرایط، باز هم نمی‌توانید استخر را خالی کنید. دلیلش هم ساده است. آن چنان که گفته شد فرمول بازار ساز یونی سواپ x * y = k. است و اگر x یا y صفر باشد، به این معنی است که معادله وجود ندارد. چنین چیزی از نظر ریاضی ممکن نیست.

چرا به بازارساز خودکار نیاز داریم؟

شاید با خودتان بگویید وقتی می‌شود با یک انسان یا یک صرافی معامله کرد چه نیازی بازار ساز خودکار داریم؟ واقعیت این است که بازار ساز خودکار کوششی برای شکستن محدودیت‌های قراردادهای هوشمند است. این تلاش به طور ویژه متوجه بلاک چین اتریوم و قراردادهای هوشمند مبتنی بر آن است. پیش از ظهور بازارساز خودکار بر بستر بلاک چین، صرافی‌های غیرمتمرکز دنبال استفاده از مکانیزم‌های دفتر سفارش سنتی بودند.

بازارساز خودکار نقدینگی را ارزان‌تر ارائه کرده و اجازه می‌دهند خود شما نیز در نقش یک تأمین‌کننده نقدینگی ظاهر شوید و کارمزد خوبی دریافت کنید. این در حالی است که در مدل سنتی، چنین کاری به دانش فنی پیچیده‌ای نیاز داشته و بسیار دشوار است. چرا؟ در شیوه سنتی و در صرافی‌های مبتنی بر دفتر سفارش، ایجاد بازار مستلزم تنظیم پیوسته سفارشات خرید و فروش بر اساس آخرین قیمت بود. این شیوه باعث می‌شد درصد ضرر بازار ساز افزایش یابد.

خطرات استفاده از بازارساز خودکار

بازارساز خودکار مزایای قابل توجهی دارد اما بی‌عیب و ایراد هم نیست. قراردادهای هوشمند بازارسازان قابلیت آسیب دیدن دارند. پیچیدگی قراردادهای هوشمند باعث می‌شود که بسیاری متوجه هک یا باگ احتمالی نشوند و پول خود را در چشم به هم زدنی از دست بدهند. نکته دیگر این است که بازارسازهای خودکار نیز نمی‌توانند بدون اتکا به صرافی‌های دفتر سفارش سنتی که متکی به آربیتراژ(arbitrage) هستند، وجود داشته باشند. آربیتراژ در علم اقتصاد به معنی به دست آوردن سود از تفاوت قیمت یک دارایی در بازارهای مختلف است.

جمع بندی

سازندگان بازار خودکار جز اصلی فضای دیفای هستند. آنها اساساً هر کسی را قادر می‌سازند تا بازارها را به صورت یکپارچه و کارآمد ایجاد کند. در حالی که آنها در مقایسه با سفارشات مبادله کتاب محدودیت‌های خود را دارند، اما نوآوری کلی آنها در رمزنگاری بسیار ارزشمند است.

بازارساز خودکار هنوز در مراحل ابتدایی خود است. بازارسازان خودکاری که امروزه از نظر طراحی و کاربر پسندی بسیار جذاب هستند، عموما از نظر فنی محدودیت‌های به شدت مهمی دارند. احتمالاً تعداد زیادی طرح‌های نوآورانه برای بازارساز خودکار در آینده وجود دارد. این موضوع باید منجر به کاهش هزینه‌ها، اصطکاک کمتر و در نهایت نقدینگی بهتر برای هر کاربر دیفای شود.

واقعیت این است که بازارساز خودکار امروز به مرزهای ظرفیت خود رسیده است و برای توسعه بیشتر نیاز به اصلاحات فنی مهمی دارد که باید مورد توجه همگان قرار بگیرد. این اصلاحات به ویژه باید متوجه جنبه‌های فنی و امنیتی ماجرا باشد، چون همه‌ کاربران دیفای قرار نیست تریدرهای حرفه‌ای و مسلط باشند.

این نوشته در صرافی ها، عمومی ارسال شده و با AMM، بازارساز خودکار، صرافی غیرمتمرکز برچسب گذاری شده است.

ریدیوم (Raydium) چیست؟

ریدیوم (Raydium) یک بازارساز خودکار روی بلاکچین سولانا است که برای به اجرا درآوردن سیستم سواپ خود، از اوردر بوک سروم (Serum) استفاده می کند. رمز ارز RAY توکن.

با اینکه بازار دیفای (DeFi) رشد بسیار زیادی به خود دیده، اما همچنان یک پدیده جدید محسوب می شود. به همین دلیل، توسعه دهندگان این بازار با چالش های مختلفی مواجه هستند. اول از همه، تراکنش های دیفای معمولا کم سرعت و پر هزینه هستند. برای مثال، بلاکچین اتریوم به حد اشباع رسیده است و برای سپرده گذاری ETH در یک استخر نقدینگی باید بیش از 100 دلار کارمزد پرداخت کرد! دومین مشکل، پخش بودن استخرهای نقدینگی در پروتکل های مختلف است. به شکلی که پروتکل ها در این زمینه با یکدیگر رقابت می کنند. علاوه بر این، عدم وجود اوردر بوک (Order Book) باعث ایجاد محدودیت در ترید شده است. چون بدون اوردر بازار ساز خودکار چیست؟ بوک نه تنها نمی توان سفارش لیمیت ثبت کرد، بلکه باید برای یکی از طرفین جفت ترید، نقدینگی تامین کرد. پروژه ریدیوم (Raydium) آمده تا این مشکلات را رفع کند.

آنچه در این مطلب می خوانیم ☜

رتبه، سرمایه بازار و قیمت رمز ارز RAY

معرفی ریدیوم (Raydium)

ریدیوم (Raydium) یک بازارساز خودکار (AMM) روی بلاکچین سولانا است. این بازارساز برای به اجرا درآوردن سیستم سواپ خود، از اوردر بوک سروم (Serum) استفاده می کند. (سروم بزرگترین صرافی غیر متمرکز سولانا است).

از جمله مزایای ساخته شدن AMM روی سولانا، می توان به سرعت بالا و هزینه های پایین اشاره کرد. علاوه بر این، ریدیوم مستقیما با اکوسیستم سولانا و سروم ارتباط برقرار کرده تا به نقدینگی بیشتری دسترسی داشته باشد.

افزایش توجه مردم به دیفای، نمایانگر افزایش علاقه به صرافی های غیر متمرکزی است که الگوی AMM را اجرا کرده اند. صرافی هایی همچون میکر، کامپاند، یونی سواپ، آوه و سوشی سواپ در حال جذب تعداد زیادی سرمایه گذار هستند. ریدیوم نیز در مدت کوتاهی توانسته بسیار معروف شود. (این پروژه در فوریه 2021 اجرا شد).

بازارسازهای خودکار

نقدینگی در بازارهای مالی فقط توسط تریدرها تامین نمی شود. بلکه بازارسازهای خودکار نیز مسئول جبران کمبود نقدینگی هستند. این فعالان بازار با تامین نقدینگی به صورت پویا، کمک می کنند تا مبادله ها به شکل روان تری انجام شوند.

بازارساز خودکار (AMM) پروتکلی است که از ایجاد کمبود در نقدینگی بازارهای دیجیتال جلوگیری می کند. مخصوصا بازار رمز ارز. بازارساز خودکار در واقع یک صرافی غیر متمرکز است که قیمت های خرید و فروش یک دارایی را به صورت خودکار تنظیم می کند. بازارسازهای خودکار در بازارهای پیش بینی (مثل Augur و Gnosis) و در پروتکل های دیفای (مثل یونی سواپ) بسیار کاربردی هستند. بازارسازها بر اساس نوع بازار، از الگوریتم های مختلفی استفاده می کنند. مثلا در فضای دیفای، بازارسازها از طریق استخرهای نقدینگی به نقدینگی دسترسی ایجاد می کنند. در این نوع الگوریتم خبری از اوردر بوک نیست. در عوض، دارایی ها با یک استخر ترید می شوند. این استخر شامل نقدینگی تامین شده توسط کاربران پروتکل است.

سه دسته از افراد در این پروتکل ها حضور دارند:

• تریدرهایی که به دنبال ترید دارایی ها با یکدیگر هستند.
• تامین کنندگان نقدینگی که به ازای دریافت کارمزد، برای تریدرها دارایی می آورند.
• تریدرهای آربیتراژ که مسئول حفظ ثبات قیمت دارایی ها در AMM (به نسبت بازارهای خارجی) هستند.

رمز ارز RAY

رمز ارز RAY، یوتیلیتی توکن بومی اکوسیستم ریدیوم است. سقف حجم عرضه RAY روی 555 میلیون واحد تنظیم شده که 20 درصد از آن به تیم توسعه ریدیوم اختصاص یافته است. یک سوم این توکن ها (188 میلیون واحد) قابل استخراج هستند. پاداش های بلاک هر شش ماه یکبار نصف می شوند. همچنین 0.03 درصد از کارمزدهای تراکنش های انجام شده در پلتفرم، به عنوان پاداش به استیک کنندگان داده می شود.

جزئیات تخصیص و توزیع رمز ارز RAY بدین شرح است:

• استخراج نقدینگی: 34 درصد
• اکوسیستم و شرکا: 30 درصد
• تیم توسعه: 20 درصد (دوره قفل 1 تا 3 ساله)
• نقدینگی: 8 درصد
• انجمن: 6 درصد (دوره قفل 1 ساله)
• مشاوران: 2 درصد (دوره قفل 1 تا 3 ساله)

کاربردهای RAY

کسانی که رمز ارز RAY را داشته باشند می توانند بهره دریافت کنند و در حاکمیت پروتکل مشارکت کنند. این بهره از طریق استیکینگ و از محل کارمزد تراکنش ها ایجاد خواهد شد. در مکانیزم حاکمیت نیز می توان از RAY به عنوان حق رای دهی به پروپوزال ها استفاده کرد. هر چه مقدار توکن هولد شده توسط یک نفر بیشتر باشد، قدرت رای دهی بیشتری خواهد داشت.

طرز کار ریدیوم

ریدیوم یک بازارساز خودکار است که دو قابلیت اساسی داد. یکی اینکه به اوردر بوک سروم دسترسی ایجاد می کند. دوم اینکه الگوریتم آن بر پایه تابع ثابت CFAMM است. توجه داشته باشید که ساختار ریدیوم به سولانا و سروم متصل شده است.

الگوریتم CFAMM

الگوریتم های CFAMM (که به محصولات ثابت معروف اند)، از یک تابع استفاده می کنند تا از ثبات دارایی های موجود در ذخایر توکن اطمینان حاصل کنند.

الگوی AMM ریدیوم از تابع ثابت K = Y * X استفاده می کند. X و Y معادل تعداد توکن ها در ذخایر ماینینگ و نقدینگی هستند. K نیز معادل محصول ثابت است.

هر جفت توکن در AMM، بدون وضعیت شناخته می شود. یعنی اطلاعاتی راجع به قیمت های فعلی آنها وجود ندارد. در نتیجه، صرافی می تواند نقدینگی نامحدودی برای تریدرها تامین کند. ریدیوم از این معادله با داده قیمتی از اوردر بوک ها استفاده می کند تا برای حداکثر 20 سفارش با قیمت های مختلف، اسپرد 0.20 درصدی تامین کند. با استفاده از محصول ثابت می توان تراکنش های ارزان تری داشت.

بازارسازی در ریدیوم

نوآوری اصلی ریدیوم، استفاده از یک اوردر بوک در AMM آن است. ریدیوم از بلاکچین سولانا استفاده می کند و این بلاکچین به مکانیزم اجماع اثبات تاریخچه (PoH) مجهز است. از جمله مزایای این مکانیزم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قابلیت پردازش 65 هزار تراکنش بر ثانیه، با 400 میلی ثانیه زمان بلاک.
• کارمزدهای حداقلی. (میانگین 0.00001 دلار برای هر تراکنش).
• تعامل پذیری با اتریوم.

اوردر بوک سروم تماما درون زنجیره است که به نفع هر دو اکوسیستم خواهد بود. چون استخرهای نقدینگی ریدیوم می توانند اوردر بوک سروم را فید کنند. کاربران سروم نیز می توانند به استخرهای نقدینگی ریدیوم دسترسی داشته باشند. ریدیوم از استخرهای خود برای ثبت سفارش ها در بک لاگ سروم استفاده می کند. هدف این است که سفارش ها به خوبی با یکدیگر تطابق پیدا کنند و یک قیمت عادلانه برای دارایی ترید شده ایجاد شود.

برای افزودن نقدینگی به یک استخر، به دو توکن نیاز خواهد بود. هر دو توکن ها باید با مقدار ارزش برابر در استخر سپرده گذاری شوند. در ازای این کار، به شما توکن LP (تامین کننده نقدینگی) داده می شود که نشان دهنده عضویت شما در استخر است.

ریدیوم نقدینگی را با قیمت ها و مقادیر مختلف (به نسبت تقاضای بازار) در اوردر بوک توزیع می کند. این پروتکل از ترتیب فیبوناچی (Fibonacci) برای ثبت همزمان چندین سفارش (تا 20 عدد) بهره می گیرد. ریدیوم در آینده قرار است دیگر الگوی های تامین نقدینگی را در خود تعبیه کند که یکی از مهمترین آنها، استفاده از اوراکل ها است.

مکانیزم سواپ رمز ارز

یکی از پایه های ثابت هر AMM، قابلیت مبادله سریع دارایی ها است. این کار در ریدیوم با سرعت و سهولت زیاد قابل انجام است.

ریدیوم مثل هر AMM دیگر، از قابلیت سواپ پشتیبانی می کند. منظور از سواپ، تبدیل یک توکن موجود به یک توکن دیگر است. بنا به نیاز خود می توانید تمامی یا مقداری از توکن های خود را در ریدیوم سواپ کنید.

اکوسیستم ریدیوم

به لطف توانایی های فنی سولانا، اکوسیستم ریدیوم زمینه تریدینگ غیر متمرکز، ارزان قیمت و با نقدینگی زیاد را فراهم کرده است. ریدیوم با ترکیب کردن اوردر بوک سروم و پروتکل AMM خود، توانسته به این قابلیت دست پیدا کند.

افراد از طریق ییلد فارمینگ می توانند توکن های خود را سرمایه گذاری کنند و سودهای خوبی از دیفای به جیب بزنند. منظور از ییلد فارمینگ، سپرده گذاری توکن های LP در استخرها و دریافت سود (ییلد) است. این تکنیک به استخراج نقدینگی نیز معروف است. وقتی یک نفر در پلتفرم ریدیوم نقدینگی تامین کند، توکن LP دریافت خواهد کرد. این توکن معادل سهم او از استخر است. برخی استخرهای منتخب می توانند این توکن ها را فارم کنند و در ازای آن، توکن RAY بگیرند. پروژه ها نیز با افزودن توکن های RAY به یک استخر، می توانند به کسانی که توکن بومی آنها را هولد کرده اند پاداش بدهند.

برای ارائه نقدینگی به استخرهای ریدیوم باید توکن های خود را در یک کیف پول سولانا قرار دهید. یک نسخه بومی از USDT در سولانا وجود دارد. پس اگر می خواهید USDT را به یک کیف سولانا انتقال دهید، می توانید USDT خود را بدون هیچ هزینه اضافه از کیف پول خود برداشت کنید. پس از قرار دادن USDT در کیف پول، باید آن را به ریدیوم متصل کنید.

اگر می خواهید جفت RAY/USDT را فارم کنید، به مقدار برابری از این دو توکن نیاز دارید. برای ییلد فارمینگ باید توکن های LP را در استخر فارم سپرده گذاری کنید. توجه داشته باشید که این توکن ها قفل نمی شوند و همیشه می توانید آنها را برداشت کنید.

توجه: قبل از شروع فارمینگ، به طور کامل با مفهوم ضرر ناپایدار آشنا شوید تا دچار مشکل نشوید.

سیستم AcceleRator

قابلیت AcceleRator در پلتفرم ریدیوم تعبیه شده تا مثل یک خروجی برای پروژه ها عمل کند و سبب گسترش اکوسیستم سولانا شود. به لطف این سیستم، پروژه هایی که نقدینگی اولیه و سرمایه کافی جمع آوری کرده باشند می توانند فرایند راه اندازی خود را تکمیل کنند.

AcceleRator ریدیوم مثل IFO پنکیک سواپ زمینه راه اندازی و جذب سرمایه مستقیم را برای پروژه ها فراهم کرده است. مدیران از طریق AcceleRator می توانند به راحتی و با سرعت بالا اقدام به تامین وجه برای پروژه های خود کنند. این سیستم بر پایه الگوی دو استخر ساخته شده و به پروژه هایی که از آن استفاده کنند، پاداش می دهد. علاوه بر جنبه مالی، AcceleRator این امکان را برای پروژه ها فراهم کرده تا انجمن های بزرگی برای خود بسازند و به هولدرهای توکن RAY پاداش بدهند.

ریدیوم و بلاکچین سولانا

همانطور که ذکر شد، ریدیوم روی بلاکچین سولانا ساخته شده و می تواند با سایر اپلیکیشن های غیر متمرکز موجود در اکوسیستم سولانا ارتباط برقرار کند. همچنین از قابلیت های صرافی سروم بهره گرفته است. قابلیت هایی همچون ترید پر سرعت، نقدینگی مشترک و … . علاوه بر این، ریدیوم دارای یک ماژول اختصاصی است که قابلیت شخصی سازی رابط کاربری دارد.

ریدیوم برای تامین امنیت و پیوستگی شبکه، از مکانیزم اثبات تاریخچه (PoH) بهره گرفته است. این باعث شده تا هزینه تراکنش های آن به شکل قابل توجهی کاهش یابد.

انجمن ریدیوم

گزینه های مختلفی برای کاربران ریدیوم وجود دارد تا بتوانند در انجمن این پروژه مشارکت کنند و توکن RAY بگیرند. یکی از این گزینه ها، Project Raydiate است که افراد با تکمیل چالش های تولید محتوا و فعالیت های فضای مجازی در آن، می توانند پاداش دریافت کنند.

همچنین تیم های اختصاصی ریدیوم وجود دارند که اعضای انجمن فعال در آنها می توانند به RAYgional Ambassadors تبدیل شوند. این اعضا در ازای فعالیت خود، ماهانه پاداش (RAY) دریافت می کنند. از جمله این فعالیت ها می توان به ساخت و ترجمه محتوا و برقراری ارتباط با کاربران رسانه های اجتماعی اشاره کرد.

توانایی مقیاس پذیری ریدیوم

اگر نگاهی به طرز کار سولانا و سروم بیندازید، متوجه توانایی ریدیوم در مقیاس پذیری می شوید. چون معماری ریدیوم و قابلیت AMM آن، به سولانا و سروم وابسته است.

سولانا یک بلاکچین قدرتمند و بدون نیاز به اجازه (Permissionless) است که از طریق شاردینگ تلاش می کند تا مشکل مقیاس پذیری را رفع کند. این باعث شده تا سولانا بلاکچین مناسبی برای اپلیکیشن های غیر متمرکزی باشد که به نرخ داده بالایی نیاز دارند. سولانا روی یک الگوریتم تایم استمپ PoH جدید تکیه کرده که تراکنش های نزدیک به هم (از نظر زمانی) را به طور خودکار به یکدیگر متصل می کند.

البته مقیاس پذیری سولانا بیشتر به دلیل Sealevel آن است. Sealevel در واقع محیط ران تایم (Runtime) سولانا است که امکان ویرایش وضعیت بلاکچین بر اساس دستورالعمل های برنامه نویسی شده در قراردادهای خودگردان را فراهم می کند. سولانا این توانایی را دارد تا ده ها هزار قرارداد هوشمند را به طور همزمان اجرا کند.

دستورالعمل ها در EVM یک استک ایجاد می کنند که از آن، فقط یک قرارداد می تواند وضعیت بلاکچین را در یک زمان تغییر دهد. اما در سولانا بدین شکل نیست. چون تراکنش های دارای همپوشانی می توانند به طور همزمان اجرا شوند. تراکنش هایی که به وضعیت بلاکچین مشابه نیاز دارند نیز می توانند به طور همزمان اجرا شوند.

امنیت ریدیوم

سرورهای صرافی های غیر متمرکز در سراسر جهان پراکنده اند و به شکل غیر متمرکز کار می کنند. این ساختار باعث شده تا ریسک دان تایم (Downtime) سرور کاهش یابد و صرافی در برابر حملات مقاوم شود. اگر یکی از سرورها تحت حمله قرار بگیرد، تاثیر بسیار کمی روی کل شبکه ایجاد خواهد شد. حتی اگر هکرها بتوانند در صرافی اختلال ایجاد کنند، آسیبی به دارایی های کاربران وارد نخواهد شد. چون دارایی آن ها در دست صرافی قرار نگرفته است.

الگوریتم PoH ریدیوم تاریخچه تراکنش ها را در داده های خود قرار می دهد تا اثبات کند که یک تراکنش انجام شده است. تایم استمپ ها از طریق یک تابع تاخیر وارسی پذیر در تراکنش ها قرار می گیرند. بدین شکل معلوم می شود که کدام تراکنش ها قبل از انتشار در شبکه اجرا شده اند.

تراکنش های ریدیوم به شکل هش (Hash) درمی آیند و به عنوان ورودی برای تراکنش بعدی استفاده می شوند. بدین شکل، ترتیبی شفاف و به هم پیوسته از تراکنش ها ایجاد می شود که توسط توابع هش یک طرفه، غیر قابل تغییر است.

سخن پایانی

با اینکه زمان زیادی از معرفی ریدیوم نمی گذرد، این پروژه توانسته اختلاف موجود بین صرافی های متمرکز و غیر متمرکز را کاهش دهد. به لطف سرعت بلاکچین سولانا و نقدینگی سروم، پلتفرم ریدیوم می تواند 650 هزار تراکنش بر ثانیه پردازش کند و هر بلاک را در تنها 400 میلی ثانیه بسازد. ریدیوم با ارائه طیفی از خدمات دیفای و ایجاد زمینه کسب درآمد غیر فعال از طریق استیکینگ و مشارکت در استخرهای نقدینگی، آماده یک رشد تصاعدی و چشمگیر است.

بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟

شما می‌توانید یک بازار ساز خودکار را به‌عنوان یک ربات تصور کنید که همیشه مایل است قیمت بین دو دارایی را برای شما تعریف کند. برخی از فرمول‌های ساده مانند Uniswap استفاده می‌کنند، در حالی که Curve Balancer و سایر موارد از فرمول‌های پیچیده‌تر استفاده می‌کنند.

نه تنها می‌توانید با استفاده از AMM تجارت کنید، بلکه می‌توانید اقدام به تأمین نقدینگی یک مجموعه کنید. این اساساً به هر کسی اجازه می‌دهد تا در مبادله یا معامله خرید ارز دیجیتال به یک سازنده بازار تبدیل شود و برای تأمین نقدینگی کارمزد کسب کند.

AMM ها به دلیل استفاده ساده و آسان از جایگاه واقعی خود در فضای DeFi وارد شده‌اند. غیر متمرکز ساختن بازار به این روش، چشم‌انداز آینده ارزهای دیجیتال و بازار خرید ارز دیجیتال است.

معرفی بازار ساز خودکار یا AMM

امور مالی غیرمتمرکز DeFi در Ethereum و سایر سیستم عامل‌های قرارداد هوشمند مانند Binance Smart Chain رونق گرفته است. تولید بازده به روشی محبوب برای توزیع رمز تبدیل شده است، توکن‌ها در اتریوم در حال رشد هستند و حجم وام‌های فلاش در حال رونق است.

در همین حال، پروتکل‌های سازنده بازار خودکار مانند Uniswap به طور منظم شاهد حجم رقابتی، نقدینگی بالا و تعداد فزاینده‌ای از کاربران در بازار خرید ارز دیجیتال هستند.

اما این مبادلات چگونه کار می‌کند؟ چرا راه‌اندازی بازار خرید ارز دیجیتال برای جدیدترین ارزها بسیار سریع و آسان است؟ آیا AMMها واقعاً می‌توانند با مبادلات سفارشی سنتی رقابت کنند؟

در این مقاله تترلند به بررسی این موضوعات می‌پردازیم.

بازار ساز خودکار AMM چه چیزی است؟

بازار ساز خودکار AMM نوعی پروتکل مبادله غیرمتمرکزDEX است که برای قیمت‌گذاری ارزها به یک فرمول ریاضی متکی است. ارزها به‌جای استفاده از سفارشات مانند صرافی‌های سنتی، طبق الگوریتم‌های قیمت‌گذاری، قیمت‌گذاری می‌شوند.

این فرمول می‌تواند با هر پروتکل متفاوت باشد. به عنوان مثال، Uniswap از x * y = k استفاده می‌کند، جایی که x مقدار یک رمز در ذخیره نقدینگی است و y مقدار دیگری است. در این فرمول، k یک مقدار ثابت است، به این معنی که نقدینگی کل استخر همیشه باید ثابت بماند.

سایر AMMها از فرمول‌های دیگر برای موارد استفاده خاصی که هدف قرار می‌دهند، استفاده می‌کنند. شباهت بین همه آن‌ها این است که آن‌ها قیمت‌ها را به صورت الگوریتمی تعیین می‌کنند.

بازار سازی سنتی معمولاً با شرکت‌هایی همراه منابع گسترده و استراتژی‌های پیچیده کار می‌کند. سازندگان بازار به شما کمک می‌کنند تا در مبادله سفارشات، قیمت مناسب و قیمت پیشنهادی تنگاتنگی داشته باشید. سازندگان بازار خودکار این فرآیند را غیر متمرکز کرده و در واقع هر کسی می‌تواند در بلاک چین بازار ایجاد کند.

سازنده خودکار بازار (AMM) چگونه کار می‌کند؟

AMM از این نظر که جفت معاملاتی وجود دارد – به عنوان مثال ETH / DAI، مشابه تبادل سفارش است. با این حال، برای انجام معامله خرید ارز دیجیتال نیازی به طرف مقابل دیگری ندارید. در عوض، شما با یک قرارداد هوشمند ارتباط برقرار می‌کنید که بازار را برای شما “ایجاد” می‌کند.

در مبادله غیرمتمرکز مانند Binance DEX ، معاملات خرید ارز دیجیتال مستقیماً بین کیف پول‌های کاربر انجام می‌شود. اگر BNB را با BUSD در Binance DEX می‌فروشید، شخص دیگری در آن طرف معامله BNB را با BUSD خود خریداری می‌کند. ما می‌توانیم این را معامله نظیر به نظیرP2P بنامیم.

بنابراین نیازی به طرفین نیست، اما هنوز لازم است شخصی بازار را ایجاد کند. نقدینگی در قرارداد هوشمند هنوز باید توسط کاربرانی ارائه شود که موسسات تأمین نقدینگیLP نامیده می‌شوند.

استخر نقدینگی چیست؟

تأمین‌کنندگان نقدینگی LP بودجه‌ای را به مجموعه نقدینگی اضافه می‌کنند. شما می‌توانید یک مجموعه نقدینگی را به‌عنوان انبوهی از وجوه در نظر بگیرید که سرمایه‌گذاران می‌توانند در برابر آن معامله کنند. در ازای تأمین نقدینگی به پروتکل، LPها از معاملات انجام شده در استخر خود کارمزد دریافت می‌کنند.

در مورد Uniswap ،LPها معادل دو نشانه – مثلاً 50٪ ETH و 50٪ DAI به استخر ETH / DAI واریز می‌كنند.

بنابراین کسی می‌تواند یک بازار ساز شود؟

در واقع، افزودن وجوه به صندوق نقدینگی کاملاً آسان است. جوایز توسط پروتکل تعیین می‌شود. به عنوان مثال، Uniswap v2 0.3٪ از معامله‌گران دریافت می‌کند که مستقیماً به LP می‌رسد. سایر سیستم عامل‌ها یا فورک‌ها ممکن است کارمزد کمتری را دریافت کنند تا تأمین‌کنندگان نقدینگی بیشتری را به استخر خود جذب کنند.

چرا جذب نقدینگی مهم است؟

به‌دلیل نحوه کار AMMها، هرچه نقدینگی بیشتری در استخر وجود داشته باشد، ممکن است سفارشات بزرگ لغزش کمتری داشته باشند. که به نوبه خود، ممکن است حجم بیشتری را به سیستم عامل جذب کند و غیره.

مشکلات لغزش با طرح‌های مختلف AMM متفاوت خواهد بود، اما قطعاً این نکته را باید به یاد داشته باشید، قیمت‌گذاری توسط یک الگوریتم تعیین می‌شود. به روشی ساده، میزان تغییر بین توکن‌های موجود در مجموعه نقدینگی پس از معامله تعیین می‌شود. اگر نسبت با اختلاف زیادی تغییر کند، مقدار زیادی لغزش وجود دارد.

اما این داستان کامل درباره AMM ها و استخرهای نقدینگی نیست. هنگام تأمین نقدینگی به AMMها، باید نکته دیگری را نیز به خاطر بسپارید و آن هم ضرر ناگهانی یا ناپایدار است.

ضرر ناپایدار چیست؟

ضرر ناگهانی زمانی اتفاق می‌افتد که نسبت قیمت توکن‌های سپرده شده، پس از واریز آن‌ها در استخر تغییر کند. هرچه تغییر بزرگ‌تر باشد، ضرر ناپایدار بزرگ‌تر است. به‌همین دلیل است که AMMها با جفت‌های توکن که دارای ارزش مشابه هستند، مانند پول‌های پایدار یا توکن‌های بسته‌بندی شده بهترین کار را می‌کنند. اگر نسبت قیمت بین جفت در محدوده نسبتاً کمی باقی بماند، ضرر ناپایدار نیز ناچیز است.

از طرف دیگر، اگر این نسبت تغییرات زیادی داشته باشد، ممکن است ارائه‌دهندگان نقدینگی به جای افزودن وجوه به یک جمع، به سادگی در دست گرفتن رمزها باشند. حتی در این صورت، استخرهای Uniswap مانند ETH / DAI که کاملاً در معرض ضرر ناگهانی قرار دارند به لطف کارمزدهای معاملاتی خرید ارز دیجیتال یا فروش که به آن‌ها تعلق می‌گیرد سودآور بوده‌اند.

با این اوصاف‌، ضرر ناگهانی راهی عالی برای نام‌گذاری این پدیده نیست. “ناپایداری” فرض می‌کند که اگر ارزها به قیمت‌هایی که در ابتدا واریز شده‌اند برگردند، ریسک‌ها کاهش می‌یابد. با این حال، اگر وجوه خود را با نسبت قیمتی متفاوت از سپرده‌گذاری خود برداشت کنید، ضررهای آن دائمی است. در برخی موارد، کارمزدهای معاملاتی خرید ارز دیجیتال یا فروش آن ممکن است ضررها را کاهش دهد، اما هنوز هم در نظر گرفتن ریسک‌ها مهم است.

هنگام واریز وجه به AMM مراقب باشید و مطمئن شوید که پیامدهای ناگهانی آن را درک می‌کنید.

جمع بندی

سازندگان بازار خودکار جز اصلی فضای DeFi هستند. آن‌ها اساساً هرکسی را قادر می‌سازند تا بازارهای خرید ارز دیجیتال و تجارت با آن را به‌صورت یک‌پارچه و کارآمد ایجاد کند. در حالی که در مقایسه با سفارشات مبادله محدودیت‌های خود را دارند، اما نوآوری کلی آن‌ها در بازار خرید ارز دیجیتال و تجارت بسیار ارزشمند است.

AMMها هنوز در مراحل ابتدایی هستند. احتمالاً بسیاری از طرح‌های نوآورانه AMM در آینده وجود دارد. این باید منجر به کاهش کارمزدها، اصطکاک کمتر و در نهایت نقدینگی بهتر برای هر کاربر DeFi شود.

بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟

بازار ساز خودکار یا AMM، نوعی از صرافی‌های غیرمتمرکز است که از فرمول‌های ریاضی برای تعیین قیمت یک توکن استفاده می‌کنند. این صرافی‌ها همانند صرافی‌های عادی دارای جفت ارزهای مختلفی مانند ETH/DAI هستند. در واقع این بازار سازها صرافی‌های غیرمتمرکزی هستند که در آنها، فرد با قرارداد هوشمند معامله انجام می‌دهد، نه با افراد دیگر.

آیا تابه حال به این فکر کرده‌اید که صرافی های غیرمتمرکز (DEX) چگونه معاملات را انجام می‌دهند و قیمت دارایی‌ها را مشخص می‌کنند؟ برخلاف صرافی‌های سنتی، صرافی‌های غیرمتمرکز از یک بازار ساز خودکار (AMM) استاده می‌کنند که برمبنای استقلال، خودکارسازی و نقدینگی هستند. برای درک بهتر بازار ساز خودکار در ادامه با ما همراه باشید.

بازار سازی (Market Making) به چه معناست؟

قبل از اینکه ما به مشخصات فنی مرتبط با بازار ساز خودکار بپردازیم، درک ساخت بازار یا بازار سازی در فضای مالی بسیار مهم است.

همانطور که از نام آن پیداست، ایجاد بازار فرآیند تعیین قیمت دارایی‌ها و تأمین همزمان نقدینگی بازار را در بر دارد. به عبارت دیگر، یک سازنده بازار، برای یک دارایی مالی نقدینگی ایجاد می‌کند. بازار ساز باید راهی برای پاسخگویی به درخواست‌های خرید و فروش معامله گران پیدا کند که به نوبه خود در قیمت گذاری آن رمز ارز نقش دارد.

به عنوان مثال، صرافی بیت کوین از دفتر سفارشات (Order book) و سیستم تطبیق سفارشات برای تسهیل معاملات بیت کوین استفاده می‌کند. در اینجا، دفتر سفارش قیمت‌هایی را که معامله گران مایل به خرید یا فروش بیت کوین هستند، ثبت کرده و به نمایش می‌گذارد.

از طرف دیگر، سیستم تطبیق سفارشات، سفارش خرید و فروش را تطبیق می‌دهد و تسویه می‌کند. این سیستم به طور خودکار هر قیمت بیت کوین که به تازگی با آن معامله شده را به عنوان قیمت بازار در نظر می‌گیرد.

در برخی موارد که طرفین کافی برای معامله وجود ندارد، گفته می‌شود که این بازار دچار کمبود نقدینگی یا Slippage شده است. Slippage زمانی اتفاق می‌افتد که پردازش حجم زیاد سفارش، قیمت یک دارایی را بالا یا پایین کند.

برای کاهش این اتفاق، برخی از صرافی‌های ارز دیجیتال خدمات حرفه ای را به صورت کارگزاران، بانک‌ها و سایر سرمایه گذاران نهادی برای تأمین نقدینگی به کار می‌گیرند. ارائه دهندگان نقدینگی با ارائه سفارشات خرید که متناسب با سفارشات معامله گران است، اطمینان حاصل می‌کنند که همیشه طرفین معامله با آنها وجود دارند. فرآیندی که در تأمین نقدینگی انجام می‌شود همان چیزی است که ما آن را بازار سازی می‌نامیم و نهادهایی که نقدینگی را تأمین می‌کنند، سازندگان بازار هستند.

اکنون که متوجه شدید ساخت بازار چیست، درک عملکرد یک بازار ساز خودکار راحت تر است.

بازار ساز خودکار (Automated Market Maker) چیست؟

از توضیحات بالا مشخص است که سازندگان بازار شبانه روز کار می‌کنند تا با تأمین سطح نقدینگی مناسب، نوسان قیمت را کاهش دهند.

برخلاف صرافی‌های متمرکز، صرافی‌های غیرمتمرکز دفتر سفارش، سیستم‌های تطبیق سفارش و نهادهای مالی را که به عنوان سازنده بازار فعالیت می‌کنند از بین می‌برند، برخی از نمونه‌ها عبارتند از: Uniswap ،Sushi ،Curve و Balancer. هدف از بین بردن نقدینگی اشخاص ثالث است تا کاربران بتوانند معاملات را مستقیماً از طریق کیف پول شخصی خود انجام دهند. از این رو، اکثر فرایندها به وسیله قراردادهای هوشمند اجرا و اداره می‌شوند.

به عبارت دیگر، بازار سازی خودکار به معامله گران اجازه می‌دهد تا با قراردادهای هوشمندی که برای نقدینگی و تعیین قیمت‌ها برنامه ریزی شده‌اند، تعامل داشته باشند.

بازار ساز خودکار چگونه کار می‌کند؟

اول و مهمترین نکته این است که بازار ساز خودکار از فرمول‌های ریاضی از پیش برنامه ریزی شده برای تعیین و حفظ قیمت جفت رمز ارز معاملاتی استفاده می‌کند. همچنین توجه داشته باشید که AMM به همه امکان تأمین نقدینگی برای جفت رمز ارز معاملاتی را می‌دهد. این پروتکل به افراد اجازه می‌دهد تا به یک تأمین کننده نقدینگی (LP) تبدیل شود.

برای توضیح بیشتر، بیایید Uniswap را به عنوان یک مطالعه موردی در نظر بگیریم. پروتکل از معادله محبوب x * y = k استفاده می‌کند که در آن X مقدار دارایی A را نشان می‌دهد و Y نشان دهنده دارایی B است. K یک مقدار ثابت است. از این رو، صرف نظر از تغییر در ارزش دارایی های A یا B، محصول آنها باید همیشه برابر با یک ثابت باشد.

توجه داشته باشید که معادله‌ای که به عنوان مثال آورده شده است تنها یکی از فرمول‌های موجود است که برای موجودی بازار سازی خودکار استفاده می‌شود. Balancer از فرمول پیچیده تری استفاده می‌کند که به پروتکل خود اجازه می‌دهد تا حداکثر ۸ توکن را در یک استخر جمع کند.

در حالی که روش‌های مختلفی در رابطه با بازار سازی خودکار وجود دارد که برای مثال از سوی Uniswap و Balancer بیان می‌شود ، واقعیت این است که آنها برای عملکرد مناسب و نفی لغزش‌ها به نقدینگی نیاز دارند. به همین ترتیب، این پروتکل‌ها با ارائه سهمی از کمیسیون تولید شده از سوی مجموعه نقدینگی و توکن‌های حاکمیت به ارائه دهندگان نقدینگی انگیزه می‌دهند. به عبارت دیگر، هنگام تأمین سرمایه برای اجرای استخرهای نقدینگی، کارمزد معاملات را دریافت می‌کنید.

هنگامی که دارایی خود را استیک کردید، توکن‌های تأمین کننده نقدینگی دریافت خواهید کرد که نشانگر استیک شما از نقدینگی واریز شده در یک مجموعه است. این توکن همچنین شما را واجد شرایط دریافت هزینه‌های معاملاتی به عنوان درآمد منفعل می کند.

شما می‌توانید این رمز ارزها را به پروتکل‌های دیگری که آنها را برای ییلد فارمینگ (yield farming) بیشتر می‌پذیرند، واریز کنید. برای برداشت نقدینگی خود از استخر، باید توکن‌های LP خود را دریافت کنید.

نکته دیگری که باید در مورد بازار ساز خودکار بدانید ایده آل بودن آنها برای آربیتراژ است. برای کسانی که با این اصطلاح آشنا نیستند، کسانی که از استراتژی آربیتراژ استفاده می‌کنند از آربیتراژ در بازارهای مالی سود می‌برند. آنها دارایی‌ها را با قیمت پایین تری در یک صرافی خریداری می‌کنند و بلافاصله در صرافی دیگری با نرخ‌های کمی بالاتر می‌فروشند. هر زمان که اختلاف بین قیمت توکن‌های جمع شده و نرخ ارز بازارهای خارجی وجود داشته باشد، این افراد می‌توانند تا زمان رفع نوسانات بازار، چنین توکن‌هایی را بفروشند یا خریداری کنند.

ضرر ناپایدار (Impermanent Loss) چیست؟

اگرچه بازارساز خودکار سود قابل توجهی به LP‌ها ارائه می‌دهد، اما ریسک‌های زیادی هم وجود دارد. شایع ترین آن ضرر ناگهانی است. این پدیده زمانی بوجود می‌آید که نسبت قیمت دارایی ها در یک مجموعه نقدینگی تغییر کند. LP‌هایی که وجوه خود را در استخرهای آسیب دیده واریز کرده اند، به طور خودکار ضرر ناگهانی دارند. هرچه نوسان قیمت بیشتر باشد، ضرر آن نیز بیشتر خواهد بود. با این حال، به یک دلیل این ضرر ناپایدار نامیده می‌شود.

تا زمانی که توکن های واریز شده در استخر هستند با توجه به تغییر قیمت، برداشت نکنید؛ زیرا کاهش ضرر همچنان امکان پذیر است. ضرر هنگامی از بین می‌رود که قیمت توکن‌ها به مقدار اولیه‌ای که در آن واریز شده‌اند، برگردند. کسانی که قبل از بازگشت قیمت‌ها وجوه خود را برداشت می‌کنند دائماً ضرر می‌کنند. با این وجود این امکان وجود دارد که درآمد دریافتی از طریق هزینه‌های معاملاتی بتواند چنین خساراتی را پوشش دهد.

سخن پایانی

طی چند سال گذشته، بازار ساز خودکار ثابت کرده است که سیستم‌های جدید برای تعیین قیمت در صرافی‌های غیرمتمرکز هستند. در این زمان، ما شاهد ظهور تعداد زیادی صرافی غیرمتمرکز هستیم که به علاقه‌ی خود به DeFi (امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای) ادامه می‌دهند. گرچه این به معنای بی عیب و نقص بودن این رویکرد نیست، اما پیشرفت‌های ثبت شده نشانگر امکاناتی است که AMM ارائه می‌دهد. باید دید با ادامه‌ی پیشرفت به کجا می‌رود.

بازار ساز خودکار (AMM) چیست و چه کاربردی دارد؟

AMM یا بازار ساز خودکار صرافی غیرمتمرکزی است که برای تعیین قیمت یک ارز از معادلات ریاضی استفاده می کند. AMM ها انواع مختلفی دارند که هر یک از فرمول های مختلفی استفاده می کنند. برای آشنایی بیشتر با عملکرد AMM ها و انواع آن در ادامه این مطلب با اکس کپیتال همراه باشید.

بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟

بخش عظیمی از معاملات خرید و فروش ارزهای دیجیتال در فضای صرافی های ارز دیجیتال انجام می گیرند. این صرافی ها به دو دسته متمرکز و غیرمتمرکز تقسیم می شوند که در صرافی های غیر متمرکز معاملات به صورت سفارشات خرید و فروش ثبت می شوند و با توجه به دسترسی صرافی به دارایی های کاربران این سفارشات به طور خودکار انجام می پذیرند.

صرافی های غیر متمرکز به دارایی های کاربران دسترسی ندارند و سفارشات خرید و فروش را از طریق بازار سازی خودکار یا AMM اجرا می کنند. پیش از مطرح شدن AMM بسیاری از صرافی های غیرمتمرکز از اردر بوک ها برای انجام معاملات استفاده می کردند، اما با آمدن پروتکل AMM این صرافی ها این سیستم را برای سفارشات به کار گرفتند.

بازار سازهای خودکار می توانند قیمت یک دارایی را با استفاده از فرمول های ریاضی مختلف محاسبه و اعلام کنند. این فرمول ها در صرافی های غیرمتمرکز مختلف، متفاوت است و ممکن است در یک صرافی ساده و در یک صرافی بسیار پیچیده باشد. از طرفی این صرافی های قابلیت تمرکززدایی بسیار بالاتری نسبت به صرافی های متمرکز دارند و اصل عدم تمرکز در ارزهای دیجیتال را به خوبی اجرایی می کنند.

نحوه عملکرد بازار سازهای خودکار

پروتکل بازار ساز خودکار که برای ارزش گذاری ارز رمزنگاری شده به توابع ریاضی متکی است که اساس کار آن تمرکز زدایی، نقدینگی بالا و انجام معاملات به صورت اتوماتیک است. در AMM ها به تمامی معامله گران نقدینگی اعطا می شود تا بتوانند جفت رمز ارز را مبادله کنند. از طرفی به کمک AMM ها هر معامله گر می تواند به یک تامین کننده نقدینگی تبدیل شود.

در بازار سازی خودکار جفت ارزها برای معامله وجود دارند و برای انجام معامله لزومی بر حضور معامله گر مقابل نیست و در واقع هر شخص با یک قرارداد هوشمند معامله را انجام می دهد. برای درک بهتر این موضوع تصور کنید که قصد دارید یک جفت ارز اتر و یونی را با یکدیگر مبادله کنید و در ازای پرداخت مقداری اتر رمز ارز یونی را بخرید. برای انجام این کار باید مقداری اتر را به استخرهای نقدینگی واریز کنید و از استخر به اندازه اترها یونی دریافت کنید.

با کم شدن مقدار یونی از استخر نقدینگی ارزش این توکن مقداری افزایش خواهد یافت و این وضعیت تا زمانی که معامله ای برعکس معامله شما انجام نشود یعنی اتر برداشت شود و توکن یونی واریز شود ادامه خواهد داشت. با کم شدن مقدار نقدینگی یک ارز در یک صرافی میزان تقاضا برای آن ارز افزایش می یابد و قیمت آن بالاتر می رود. به این عمل لغزش قیمت گفته می شود و در صرافی های غیرمتمرکز امری معمول است.

میزان لغزش قیمت به حجم نقدینگی استخر و حجم معاملات بستگی دارد و هرچه نقدینگی استخر کمتر باشد لغزش بیشتر می شود و از طرفی هم هر چه حجم معامله کمتر باشد لغزش قیمت کمتر خواهد بود.

استخر نقدینگی در AMM چیست؟

استخر نقدینگی شامل حجم بالایی از ارزهای دیجیتال است که به معامله گران اجازه مشارکت در معاملات را می دهد. وجود استخرهای نقدینگی انجام معامله را از حضور تریدر دوم بی نیاز می کند و به جای P2P از P2C یا معاملات شخص با قرارداد هوشمند استفاده می کند.

نقدینگی در بازار سازهای خودکار با کمک تامین کنندگان نقدینگی تامین می شود و هر کاربر می تواند هر مقدار که می خواهد در نقدینگی شرکت کند و در ازای آن کارمزد دریافت کند. بازار سازهای خودکار برای ترغیب سرمایه گذاران به افزودن نقدینگی بیشتر بخشی از کارمزد معاملاتی که در صرافی انجام می گیرد را به تامین کنندگان نقدینگی می دهند.

هرچه میزان وجوه در استخرهای نقدینگی بیشتر باشد سفارشات بازار ساز خودکار با قسمت کمتری انجام می شوند و روند فرمول گذاری تغییر می کند.

زیان ناپایدار چیست؟

زیان ناپایدار معمولا زمانی اتفاق می افتد که نقدینگی به استخر وارد شود اما با گذر زمان نسبت قیمت توکن ها تغییر کند و هر میزان این تغییر بزرگتر باشد زیان ناپایدار هم بیشتر است. ممکن است با بیشتر شدن زیان ناپایدار برخی از تریدر ها ترجیح دهند که ارزها را در کیف پول خود نگهداری کنند و از واریز آن به استخر جلوگیری کنند اما باید این نکته را در نظر داشت میزان کارمزد و سودی که در این استخرها کسب می شود امتیاز مثبتی است که نگهداری ارز در نزد خود آن را ندارد.

ویژگی های AMM

نقدینگی بالا: پیش از ظهور بازار سازهای خودکار بسیاری از صرافی های غیر متمرکز با مشکلات نقدینگی روبرو بودند. اما با راه اندازی پروتکل بازار سازی خودکار در این صرافی ها این مشکل برطرف شد و نقدینگی را به میزان قابل توجهی در صرافی های غیر متمرکز بالا برد.

مشارکت آسان: صرافی های غیرمتمرکز برخلاف صرافی های متمرکز روند احراز هویت و ثبت نام پیچیده را ندارند و برای تبدیل به تامین کننده نقدینگی و شرکت در استخرهای نقدینگی لزومی بر طی کردن مراحل قانونی یک صرافی نیست.

دسترسی آسان به استخرها: استخرهای نقدینگی کارمزد ندارند و هر شخصی می تواند یک استخر نقدینگی برای خود ایجاد کند که این امر به توسعه دهندگان ارزهای دیجیتال کمک خواهد کرد.

سخن پایانی

عدم دسترسی به نقدینگی کافی و دسترسی سخت برای یافتن بازارهای معاملاتی از مشکلاتی بود که صرافی های غیرمتمرکز پیش از AMM با آن دست و پنجه نرم می کردند. اما پیدایش بازار سازهای خودکار این مشکلات را رفع کرد و عملکرد صرافی های غیر متمرکز را بهبود بخشید. با استفاده از بازار سازهای خودکار می توان در فرایند کشت سود و استخرهای نقدینگی شرکت کرد و از کارمزد معاملات کسب درآمد کرد. این پروتکل فناوری نوینی بود که باعث پیشرفت چشمگیری در بسیاری از صرافی های غیرمتمرکز شد.