راه های کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس
راه های کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس
سرمایه‌گذاری‌های فردی شما بهطور معمول در دو کلمه خلاصه می‌شود: «ریسک» و «پاداش». قانون کلی این است که پاداش بالقوه بیشتر، خطر بیشتری نیز به همراه دارد. اما این قانون به ترتیب معکوس صادق نیست. خطر بیشتر، لزوما به پاداش بالقوه بیشتری تبدیل نمی‌شود. گاهی اوقات ریسک بیشتر، فقط ریسک بیشتر با پاداش کم است. ریسک چیز بدی نیست. اما شما باید آگاه باشید که با دارایی‌های سرمایه‌گذاری خود چه نوع ریسکی را می‌خواهید بپذیرید و چگونه می‌توانید سطح غیرقابل‌قبول ریسک را کاهش دهید. در این مقاله قصد داریم با ارائه ترفندهایی برای کاهش ریسک سرمایه گذاری، شما را یاری کنیم.
تحمل خود را در برابر انواع مختلف ریسک تعیین کنید
هر سرمایه‌گذاری شامل مقداری از سطح ریسک است. درک نوع ریسک یا ترکیبی از انواع ریسک در کاهش این خطرات پیش رو، ضروری است. دو عاملی که می‌تواند به شما کمک کند میزان تحمل ریسک خود را تعیین کنید، عبارتند از:
- میزان خالص سرمایه شما
- تعیین میزان ریسک‌پذیری
ارزش خالص سرمایه شما، دارایی‌های شما منهای بدهی‌ها هستند. ریسک سرمایه شما پولی است که اگر در یک سرمایه‌گذاری ضرر کنید، تأثیری در سبک زندگی شما نخواهد داشت. اگر از دارایی خالص بالایی برخوردارید و دارای میزان ریسک قابل‌توجهی هستید، توانایی تحمل ریسک بالاتری دارید. اگر ارزش خالص شما کم است و سرمایه ریسک چندانی ندارید، احتمالا با سرمایه‌گذاری‌های محافظه‌کارانه و کم‌خطر وضعیت بهتری خواهید داشت و حتما با کاهش ریسک سرمایه گذاری روبه‌رو خواهید بود.
دقت کافی و واقع‌بینی مهم هستند
بهطور خلاصه، این مسئله به معنای تحقیق در مورد سرمایه‌گذاری‌های قبلی شما است. شما باید موارد زیر را بررسی کنید:
- تاریخچه سرمایه‌گذاری
- رشد درآمد
- تیم مدیریتی
- میزان بدهی
این نتایج را با دارایی‌های دیگر در سبد سرمایه‌گذاری جدید خود، مقایسه کنید. یکی از معیارهایی که برای کاهش ریسک سرمایه گذاری باید مراقب آن باشید، نسبت ریسک به ریوارد است. شما با تحلیل میزان ریسک و میزان پاداشی که برای هر سرمایه در نظر دارید، بهتر پیش خواهید رفت.
تنوع سازی را مهم بدانید
متنوع سازی با پخش سرمایه در محصولات مختلف، از جمله راه های کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس است. به‌عنوان راه های کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس مثال، ممکن است 25 درصد پول سرمایه‌گذاری خود را در سهام الف، 25 درصد را در گواهی سپرده بیمه فلان سازمان، 25 درصد را در اوراق قرضه و 25 درصد دیگر سرمایه خود را در املاک و مستغلات قرار دهید. اگر شرکت الف با بازده کمی مواجه شود، شما همچنان سود کسب خواهید کرد، اما پتانسیل سود شما کاهش می‌یابد. زیرا فقط بخشی از پول شما در سهام سرمایه‌گذاری شده. اگر سرمایه کمی در الف داشته باشید، ضرر شما نیز محدود است، زیرا 75 درصد از پول شما در محصولات دیگر سرمایه‌گذاری می‌شود.
سرمایه‌گذاری‌های خود را بهطور منظم کنترل کنید
تخصیص مناسب سرمایه شما به عواملی مانند مدت‌زمان سرمایه‌گذاری و خلق‌وخوی سرمایه‌گذاری شما بستگی دارد. به‌عنوان مثال، یک سرمایه‌گذار محافظه‌کار ممکن است 40 درصد از پرتفوی خود را در اوراق قرضه میان‌مدت، 25 درصد را در سهام بزرگ، 10 درصد را در اوراق کوتاه‌مدت، 10 درصد را در سهام متوسط و 10 درصد را در سهام کوچک، قرار داده باشد. لازم است که حداقل یکبار در سال، دارایی خود را ارزیابی کند و دارایی‌های جدید را در صورت لزوم خریداری کرده یا بفروشد تا سبد سهام خود را به تخصیص مناسب دارایی‌های جدید برساند. در نتیجه لازم است برای کاهش ریسک سرمایه گذاری، در صورت لزوم منابع خود را دوباره بررسی کنید.
از تحلیل تئوری نوین پرتفوی استفاده کنید
نظریه پرتفوی مدرن (MPT) نظریه‌ای در مورد چگونگی ایجاد سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر، برای ایجاد حداکثر بازده مورد انتظار، بر اساس سطح معینی از ریسک بازار است. هری مارکوویتز در مقاله خود «انتخاب سبدگردان‌ها» که در سال 1952 در یک مجله مالی چاپ شد، پیش‌گام این نظریه بود. وی بعدا برای کارش در مورد نظریه مدرن سبدگردان‌ها، جایزه نوبل دریافت کرد.
تئوری نوین پرتفوی، استدلال می‌کند که ویژگی‌های ریسک و بازده سرمایه‌گذاری نباید به‌تنهایی مشاهده شوند. بلکه باید از طریق تأثیر سرمایه‌گذاری روی ریسک و بازده کل سبدگردان ها ارزیابی شود. MPT نشان می‌دهد که یک سرمایه‌گذار می‌تواند مجموعه‌ای از دارایی‌های متعدد را ایجاد کند که بازده را برای یک سطح معین از خطر، به حداکثر برساند. به همین ترتیب، باتوجه به سطح بازده مورد انتظار، یک سرمایه‌گذار می‌تواند یک پرتفوی با کمترین ریسک ممکن ایجاد کند. بر اساس معیارهای آماری مانند واریانس و همبستگی، عملکرد یک سرمایه‌گذاری فردی، کمتر از تأثیر آن بر کل سبدگردان‌ها است. این مهم را در کاهش ریسک سرمایه گذاری خود فراموش نکنید.
انتخاب پرتفوی چه تأثیری در کاهش ریسک سرمایه گذاری دارد؟
MPT فرض می‌کند که سرمایه‌گذاران از ریسک‌پذیری بالا رنج می‌برند. به این معنی که آن ها برای یک سطح مشخص از بازده، پرتفوی کم‌خطرتر را به نمونه پرخطر ترجیح می‌دهند. به‌عنوان یک موضوع عملی، گریز از ریسک نشان می‌دهد که اکثر مردم باید در چندین کلاس دارایی، سرمایه‌گذاری کنند. این مسئله اهمیت متنوع سازی را برای ما بیشتر می‌کند.
برای درک بهتر این موضوع، ضرب‌المثل به‌ظاهر تکراری اما مهم را به یاد بیاورید: «تمام تخم‌مرغ‌هایتان را در یک سبد نگذارید». این مسئله به این معناست که هنگام ورود به عرصه بورس، نباید تمام سرمایه خود را روی یک منطقه متمرکز کنید. بهتر است که با تکیه بر یک تحلیل تکنیکال حرفه‌ای، سرمایه خود را به 4 یا 5 قسمت تقسیم کنید.
نحوه انتخاب پرتفوی بهینه
سبد سهام بهینه به سبد سهامی گفته می‌شود که سهام پیکربندی‌شده و درستی را در خود داشته باشد. این سبد، از نظر آماری، بازدهی مطلوب را در سطح معینی از ریسکِ پذیرفته‌شده توسط یک سرمایه‌گذار، ارائه می‌دهد. تجزیه و تحلیل پرتفوی با فرض اینکه سرمایه‌گذاران سعی می‌کنند با وسواس زیاد ریسک را به حداقل برسانند، در حالی که به دنبال بالاترین بازده هستند، بر مفهوم بهینه سبدگردان‌ها تأکید دارد. طبق این تئوری، سرمایه‌گذاران باید تصمیماتی منطقی برای دستیابی به حداکثر بازده، در سطح قابل‌قبول ریسک خود، اتخاذ کنند.
سبدگردان‌ها با ریسک بهینه، بهطور کلی در وسط منحنی ریسک تناسب قابل قبول میان ریسک و بازده خود یافت می‌شوند. اگر فرد از منحنی بالاتر برود، به معنای ریسک بیشتر است. به همین ترتیب، اگر فردی در پایین منحنی حرکت کند، به معنای پرتفوی‌های کم‌خطر / کم‌بازده خواهد بود.
برای بلندمدت سرمایه‌گذاری کنید
بورس اوراق بهادار از لحاظ تاریخی، در درازمدت، عملکرد خوبی داشته است. اگر سهام را با پولی خریداری کنید که ممکن است به‌زودی به آن نیاز داشته باشید، ممکن است مجبور شوید در دوره‌ای که قیمت سهام پایین است، سهم خود را بفروشید. پس با مدیریت سرمایه، برای سرمایه گذاری بلندمدت برنامه ریزی نمایید. این اصل یکی از مهمترین مؤلفه‌ها برای کاهش ریسک سرمایه گذاری است.
در نهایت، برای کاهش ریسک سرمایه گذاری خود، بهتر است قبل از ورود به این عرصه، تمام راهکارها و اصول مهم را آموزش ببینید. با فراگیری این موارد، درصد ریسک سرمایه‌گذاری شما نیز پایین خواهد آمد. آموزش آنلاین تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی به شما در سرمایه گذاری اصولی و حرفه ای کمک شایانی خواهند کرد.
سرمایه گذاری کم ریسک در بورس به کمک آموزش
بازار بورس به دلایل مختلفی برای سرمایه‌گذاران جذابیت دارد. این بازار می‌تواند با جمع آوری پس‌اندازهای کوچک یا بزرگ افراد، از آنها برای تامین منابع مالی مورد نیاز شرکت‌ها استفاده کند. نتیجه این امر به توسعه و شکوفایی اقتصادی کشور ختم می‌شود.
علاوه بر شرکت‌ها، سرمایه‌گذاران نیز با یافتن حوزه‌ای امن برای سرمایه‌گذاری از کاهش ارزش دارایی خود در برابر تورم جلوگیری می‌کنند. با این که این بازار بستری امن برای سرمایه گذاری محسوب می‌شود، برای ورود مطمئن به این حوزه و کسب بازدهی باید آموزش نحوه سرمایه گذاری در بورس را به عنوان قدم اول ورود به بازار در نظر بگیرید. البته برای افرادی که خواستار ریسک کمتری هستند، ابزار مدیریت دارایی پیشنهاد می‌شود تا چنانچه زمان و شرایط یادگیری بورس را ندارند، بتوانند در این بازار به فعالیت پرداخته و از سرمایه خود سود کسب کنند.
آموزش بورس کاهش ریسک سرمایه‌گذاری را به دنبال دارد. برای فعالیت در هر بازاری باید با مفاهیم آن بازار به خوبی آشنا باشید تا نداشتن اطلاعات و آگاهی کافی موجب آسیب به دارایی‌های شما نشود. بازار بورس، بازاری پرریسک است و برای فعالیت در آن باید با احتیاط قدم برداشت. کسب سود در این بازار اتفاقی نیست و برای رسیدن به آن نیاز به آموزش دارید. از مزیت‌های کسب دانش و اطلاعات در بازار بورس رسیدن به قدرت تحلیل، توانایی تصمیم‌گیری درست در زمان مناسب، آشنایی با تمام جنبه‌های بازار بورس، مدیریت ریسک و هیجانات و در نهایت کسب سود مناسب است.
روش‌های سرمایه گذاری در بورس
دو روش اصلی مستقیم و غیر مستقیم برای سرمایه گذاری در بازار سرمایه وجود دارد که هر فرد با توجه به شرایط خود می‌تواند یکی از آنها را انتخاب کند. در روش مستقیم شما به عنوان مدیر سرمایه خود به بازار وارد می‌شوید. به عبارتی در این روش شما به طور مستقیم به معامله سهم‌های مورد نظر خود می‌پردازید. برای موفق شدن در این روش آموزش بورس بسیار مهم است. اگر قصد دارید تا به تنهایی وارد این بازار بزرگ شوید، باید خود را با دانش و مهارت کافی مجهز کنید.
اما در روش غیر مستقیم دردسر و ریسک کمتری را تجربه کرده و به تبع باید در انتظار کسب سود کمتری نیز باشید. این روش نیاز به دانش کافی برای معامله در بازار ندارد. حتی این روش برخلاف روش مستقیم نیاز به صرف زمان برای رصد بازار و بررسی سهم‌های مختلف برای کشف موقعیت‌های مناسب نخواهد داشت.
یکی از روش‌های سرمایه گذاری غیر مستقیم استفاده از صندوق‌های سرمایه گذاری است. در این صندوق‌ها می‌توانید با خرید واحدهای صندوق به نوعی در بازار بورس سرمایه گذاری کنید. در این روش نیاز به مدیریت شما نیست ومدیران صندوق با استفاده از دانش و تخصص کارشناسان موقعیت‌های خوب سرمایه گذاری را شناسایی کرده تا بتوانند سود مناسبی برای سرمایه افراد تولید کنند. البته این صندوق‌ها مبلغی را به عنوان کارمزد خدمات خود از حساب شما کسر خواهند کرد.
انتخاب شرکت‌های سبدگردان راه دیگر سرمایه گذاری غیر مستقیم در بازار بورس است که در آن با سپردن سرمایه‌تان به دست افراد متخصص و با تجربه در بازار، مسئولیت خرید، فروش و مدیریت سرمایه را از دوش خود برمی‌دارید. این شرکت‌ها با سنجش میزان ریسک‌پذیری شما سرمایه‌تان را وارد موقعیت‌های معاملاتی می‌کنند.
شناخت روش‌های تحلیل در بورس
تصور سرمایه گذاری در بازار سرمایه بدون آموزش بورس مانند رانندگی با دوچرخه در آزادراهی پر تردد است؛ به همان میزان خطرناک! یکی از مواردی که باید در بورس یاد بگیرید، نحوه استفاده از روش‌های مختلف تحلیل داده‌های بورسی است. شما به عنوان یک سرمایه‌گذار باید بتوانید با تحلیل سهام‌ها، سرمایه ارزشمند خود را وارد موقعیت درستی کنید.
به خصوص که اگر به دنبال سرمایه گذاری مستقیم در بورس هستید، باید یادگیری دانش تحلیلی بورس نیز جزو برنامه‌هایتان باشد. تحلیل تکنیکال یا فنی و تحلیل بنیادی یا فاندامنتال دو روش تحلیل در بازار بورس محسوب می‌شوند.
در تحلیل تکنیکال نگاه فرد به گذشته است که داده‌های مالی سهم‌های مختلف را با هدف بررسی دقیق‌تر و کشف الگوهای منطقی مورد بررسی قرار می‌دهد. در تحلیل تکنیکال تمام فاکتورهای لازم برای تصمیم‌گیری در قیمت سهم پنهان و با تاریخ تکرار می‌شود. تحلیلگران تکنیکال قصد اندازه‌گیری ارزش ذاتی اوراق بهادار را ندارند. در این روش تحلیلی فرض بر این است که همه چیز در نمودار قیمت دیده شده و قیمت طبق روند مشخصی حرکت می‌کند.
اما تحلیل بنیادی برای تشخیص ارزش ذاتی سهام است. این تحلیل روشی برای آنالیز سهام یا اوراق بهادار ارائه می‌کند و با بررسی موارد تأثیرگذار بر ارزش دارایی انجام می‌شود .با کشف ارزش سهم و مقایسه با قیمت فعلی، سرمایه‌گذار می‌تواند برای خرید یا فروش سهم تصمیم‌گیری کند. تحلیلگر بنیادی عواملی مانند درآمد شرکت، حاشیه سود و . را مورد بررسی قرار داده و به نوعی وضعیت مالی یک شرکت را مد نظر قرار می‌دهد.
سخن پایانی
اگر علاقه‌مند به ورود و فعالیت در بازار بورس هستید، باید با عواقب نداشتن اطلاعات و مهارت کافی و تاثیر آن در کلیت بازار آشنا شوید. بازار بورس بازاری است که کلیت آن بر اساس عرضه و تقاضا و رفتار افراد تعیین می‌شود. مسئله حرکت درست در بازار تنها به شما مربوط نیست و تصمیمات شما می‌تواند روی کلیت بازار تاثیرگذار باشد. اگر شما و دیگر افراد فعال در بازار آموزش بورس را جدی نگیرید، با کوچک‌ترین اتفاقی باید منتظر دستاورد منفی تصمیمات هیجانی در بازار باشید. تصمیمات هیجانی اهالی بازار جهت حرکت کل بازار را تحت تاثیر قرار داده و می‌تواند شاخص بورس را بی دلیل با کاهش مواجه کند. بنابراین قبل از ورود به این بازار باید با یادگیری مفاهیم بورسی به سطح مناسبی از دانش برسید و پس از آن شروع به فعالیت کنید.
راهکارهای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بورس چیست؟
به گزارش تجارت نیوز، رکوردشکنی‌های پی در پی شاخص بورس در گروه حجم بالای نقدینگی در بازار سرمایه نشانگر این موضوع است که استقبال برای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه افزایش پیدا کرده است، اما اینکه آماتورها در بورس چگونه رفتار کنند و ریسک سرمایه‌گذاری در بورس را کاهش دهند تا با ضرر و زیان مالی شدید مواجه نشوند، سوالی است که در اینباره کارشناسان بازار سرمایه به تجارت‌نیوز پاسخ دادند.
ترکیب سهام در پرتفوی
حامد مددی، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با «تجارت‌نیوز» درخصوص راهکارهای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بورس، گفت: سهامداران باید اقدامات متعددی در جهت کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بورس انجام دهند. گام اول این است که افراد با دانش و علم کافی باید وارد بازار سرمایه شوند که این آیتم بسیار مهم و حائز اهمیت باعث کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در معاملات بورس خواهد شد.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: گام دوم این است که افراد باید سبد سهام برای خود تشکیل دهند و سبد سهام نباید معطوف به یک صنعت خاص و یک سهام خاص باشد. همچنین تازه‌واردهای بازار سرمایه باید درخصوص ترکیب سهام در پرتفوی خود آموزش‌های لازم را ببینند.
مددی افزود: گام سوم دوری از هیجانات در بازار سرمایه است به عبارتی گرفتن تصمیمات منطقی خود می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری در بازار را تا حد زیادی کاهش دهد.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: گام چهارم مشاوره با سهامداران مطلع و آگاه است همچنین مطالعه تحلیل کارشناسان و تحلیلگران خبره بازار سرمایه هم تا حد زیادی ریسک سرمایه‌گذاری در بازار را کاهش می‌دهد.
مددی افزود: تمام این موارد یک چهارچوب معاملاتی را برای سهامدار ایجاد می‌کند که رعایت این چهارچوب معاملاتی باعث افزایش بازدهی و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بازار می‌شود.
مهمترین ریسک سرمایه‌گذاری معامله‌گران حرفه‌ای
همچنین محمد خبری‌زاد، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با «تجارت‌نیوز» درخصوص راهکارهای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بورس، گفت: سرمایه‌گذاری در بورس همانند سرمایه‌گذاری در بخش های دیگر نیازمند به دانش و اطلاعات کافی است.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: معامله‌گران بازار سرمایه برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بورس افراد را به دو دسته تقسیم می‌کنند. دسته اول افرادی که آشنایی و دانش کافی برای سرمایه‌گذاری در بورس را دارند و دسته دوم افرادی که هیچ آشنایی با بورس ندارند.
خبری‌زاد افزود: برای گروه اول مهمترین راهکار برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در شرایط فعلی، پیشنهاد انجام خرید و فروش و سرمایه‌گذاری بر روی شرکت‌هایی است که از لحاظ بنیادی شرایط مناسبی دارند.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: سهامداران باید علاوه بر توجه به مواردی که باعث افزایش سود شرکت‌ها می‌شود که مهمترین آنها افزایش نرخ ارز و همچنین رشد قیمت‌های جهانی است، باید به مواردی چون نزدیک شدن به زمان اجرای تحریم‌ها در آبان‌ماه و احتمال کاهش فروش شرکت‌های صادراتی و همچنین احتمال رخ‌دادن رکود در اقتصاد و کاهش تقاضا و کاهش فروش داخلی شرکت‌ها نیز توجه داشته باشند.
وی ادامه داد: سرمایه‌گذاران حرفه‌ای باید همه جوانب امر را سنجیده و سپس اقدام به خرید و فروش سهام در بورس کنند. در حال حاضر ریسک سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌هایی که هیچ دلیل بنیادی برای رشد آنها نمی‌توان تصور کرد، مهمترین ریسک سرمایه‌گذاری برای معامله‌گران حرفه‌ای است.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: اما برای گروه دوم مهمترین دلیلی که باعث افزایش ریسک سرمایه‌گذاران و در نتیجه باعث ضرر و زیان آنها می‌شود، عدم آشنایی با بورس و عدم آشنایی با شرکت‌ها است.
خبری‌زاد خاطرنشان کرد: برای این گروه افراد، ابزارهایی مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های سبدگردانی و همچنین شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری وجود دارد تا آنها بتوانند با چشم باز اقدام به سرمایه‌گذاری در بورس کنند و تجربه تلخی را سپری نکنند.
تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری
همه تخم مرغ های خود را در یک سبد نگذار؛ این جمله آشنا به زبان ساده مفهوم تنوع بخشی را نشان می دهد. در واقع، هدف از تنوع بخشی در سبد سهام کاهش ریسک های سرمایه گذاری است. بنابراین برای حفظ یک سبد مطلوب نیاز است که همواره به تنوع سهام خریداری شده اهمیت بدهیم و دائما آن را به روز نگه داریم و با تنوع بخشی ریسک سیستماتیک سبد کاهش پیدا می کند. البته لازم به ذکر است که انتخاب سبد متنوع به این معنا نیست که سبد خود را با سهام ریز و درشت پر کنیم بلکه این موضوع اصول خاص خود را دارد. بنابراین در ادامه مقاله به بررسی تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری می پردازیم.
تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری به چه معناست؟
پاسخ این سوال بسیار مفصل است؛ چراکه تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری هر فرد با توجه به استراتژی شخصی او می تواند متفاوت باشد و برخی از افراد تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری را مترادف با انتخاب تعداد زیادی سهام برای چیدن پرتفوی خود می دانند، در حالیکه این موضوع اصلا صحیح نیست و انتخاب یک سبد مناسب نیازمند رعایت نکات کلیدی است که در ادامه برخی از آن ها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
تعداد سهام سبد سرمایه گذاری
اولین نکته در خصوص تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری، تعداد سهام موجود در آن است. در واقع، افرادی که ریسک گریز هستند معمولا تعداد زیادی از سهام شرکت های فعال در بورس و فرابورس را در سبد سرمایه گذاری خود قرار می دهند. لازم به ذکر است که تعداد سهام موجود در پرتفوی سرمایه گذاری رابطه مستقیمی با سیکل و دوره های بازار دارد و با توجه به انتظارات تورمی و یا رکود حاکم بر اقتصاد می توان تعداد سهام موجود در سبد را تغییر داد.
به طور کلی، فعالان حرفه ای بازار سرمایه بین 3 تا 7 سهم را برای یک پرتفوی سرمایه گذاری در نظر می گیرند و با توجه به نوسانات و دوره های بازار این عدد می تواند کم یا زیاد شود. نکته ای که باید به آن اشاره کنیم، موضوع «تک سهم شدن» است؛ در واقع، یکی از مفاهیمی که در بین تحلیلگران بازار سرمایه اتفاق نظر وجود دارد، همین موضوع دور بودن از تک سهم شدن است؛ چراکه با ریسک های فراوان همراه بوده و ممکن است کل سرمایه افراد را در معرض خطر قرار دهد.
به عنوان مثال، شخصی را تصور کنید که تمام سرمایه خود را در سهام یک شرکت تولید کننده دارو سرمایه گذاری کرده است و به دلیل مشکلات به وجود آمده، شرکت مذکور ورشکست می شود؛ در اینجا به دلیل تک سهم شدن، کل سرمایه او از بین خواهد رفت. بنابراین، تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری از طریق انتخاب چند سهم مختلف را مد نظر قرار دهید.
نکته: برخی از فعالان بازار سرمایه معتقدند که هر چقدر تعداد سهام داخل سبد سرمایه گذاری بیشتر باشد، ریسک آن کمتر می شود؛ در حالیکه اگر تعداد سهام داخل پرتفوی سرمایه گذاری از یک حد معین بیشتر شود، کنترل و نظارت بر عملکرد آن ها سخت خواهد بود و ممکن است سرمایه فرد را با زیان همراه سازد.
سهم های دلاری و ریالی
همانطور که می دانید، سهام شرکت های فعال در بورس و فرابورس را می توان به 2 دسته سهم های دلاری و ریالی تقسیم کرد. در واقع، شرکت هایی که نرخ های فروش و به طور دقیق تر میزان سود آن ها به شکل مستقیم با دلار و نرخ های جهانی مرتبط است را اصطلاحا سهم های دلاری می نامند؛ بر فرض مثال، سودآوری پتروشیمی زاگرس که به عنوان یک تولید کننده متانول شناخته می شود، به نرخ جهانی متانول و قیمت دلار بستگی دارد و با افزایش نرخ دلار و قیمت های جهانی، حاشیه سود آن نیز بالا می رود.
در طرف مقابل، شرکت هایی وجود دارند که نه تنها بالا رفتن نرخ دلار باعث افزایش سودآوری آن ها نمی شود، بلکه افزایش این نرخ موجب بالا رفتن هزینه های تولید (مواد اولیه، ماشین آلات و. ) می شود و از طرف دیگر، به دلیل اعمال قیمت گذاری دستوری بر روی نرخ های فروش آن ها، سودآوری آن ها با افزایش قیمت دلار بالا نمی رود و اصطلاحا چنین شرکت هایی را تحت عنوان سهم های ریالی می شناسند.
به عنوان مثال، شرکت ایران خودرو که با نماد خودرو در بازار سرمایه فعالیت می کند، اکثر مواد اولیه و قطعات مورد نیاز خود را از شرکت هایی می خرد که نرخ های آن ها متناسب با دلار و نرخ های جهانی است؛ اما محصولات تولید شده در این شرکت، به دلیل قیمت گذاری دستوری، نرخ های ریالی دارند و نوسانات قیمت ارز تاثیر چشمگیری در این نرخ ها ندارد و فقط هر چند وقت یکبار افزایش نرخ بر روی این محصولات اعمال می شود. در واقع، سهم های ریالی به این صورت هستند که هزینه های تولید آن ها به دلار و نرخ های فروش آن ها به ریال محاسبه می شود.
بنابراین، یکی از راه های تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری، استفاده از سهام شرکت های ریالی و دلاری در پرتفوی سرمایه گذاری است که می تواند در عملکرد و بازدهی سبد سرمایه گذاری به شما کمک کند.
انتخاب سهام براساس ارزش بازار
یکی دیگر از راه های تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری افراد، در نظر گرفتن ارزش بازار شرکت های موجود در پرتفوی سرمایه گذاری است؛ در واقع، برخی از افراد معتقدند که در سبد سرمایه گذاری باید از سهم های کوچک و بزرگ به لحاظ ارزش بازار استفاده شود.
به عنوان مثال، این افراد معتقدند که در کنار انتخاب سهام شرکتی مانند فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) که ارزش بازار بسیار بالایی دارد، باید از سهام شرکتی مانند قند شیرین خراسان (قشرین) نیز استفاده شود تا پرتفوی سرمایه گذاری به تعادل برسد.
نکته: توجه داشته باشید که صرفا انتخاب سهام براساس ارزش بازار نمی تواند منطقی باشد، بلکه بایستی عوامل بنیادی مانند حاشیه سود، ارزش ذاتی، طرح های توسعه و. شرکت مذکور در نظر گرفته شود.
استفاده از اوراق با درآمد ثابت
برای افرادی که ریسک گریز هستند، استفاده از اوراق با درآمد ثابت برای تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری توصیه می شود؛ اوراق با درآمد ثابتی همچون اسناد خزانه اسلامی، اوراق مشارکت و. می تواند برای این کار مفید باشد و به پرتفوی سرمایه گذاری تنوع بدهد.
این نوع اوراق معمولا به اندازه سود سپرده های بانکی برای شما بازدهی خلق می کنند؛ اما توجه داشته باشید که به هنگام خرید چنین دارایی هایی، باید تورم موجود در جامعه را در نظر گرفت، چراکه با وجود تورم 40 درصدی در جامعه، سود های 20 درصدی ناشی از اوراق با درآمد ثابت نمی تواند گزینه خوبی برای سرمایه گذاری باشد و در بلندمدت قدرت خرید شما را کاهش می دهد.
نکته: سرمایه گذاری در اوراق با درآمد ثابت برای دوران رکود و یا ثبات اقتصادی که انتظارات تورمی در جامعه کاهش یافته است، مناسب می باشد و در زمانی که تورم سنگین در جامعه وجود دارد، سرمایه گذاری در دارایی هایی مانند سهام و. می تواند منطقی تر باشد.
سهام شرکت هایی که سود مجمع خوبی دارند
به لحاظ سودسازی، شرکت های فعال در بازار سرمایه را می توان به 2 دسته شرکت های سود ساز و زیان ده تقسیم کرد و خود این شرکت های سودساز به 2 دسته شرکت های با سود تقسیمی در مجمع و بدون سود تقسیمی در مجمع دسته بندی می شوند. در واقع، در مجامع سالیانه شرکت های فعال در بورس و فرابورس، براساس سیاست های هیات مدیره، همه و یا بخشی از سود سال گذشته شرکت در بین سهامداران تقسیم می شود و سرمایه گذاران می توانند از این موضوع بهره مند شوند.
بنابراین، برای تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری خود می توانید از سهام شرکت هایی استفاده کنید که در مجامع سالیانه خود، درصد بالایی از سود سال گذشته را در بین سهامداران تقسیم می کنند.
استفاده از طلا در سبد سرمایه گذاری
علاوه بر سهام، شما برای تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری می توانید از طلا نیز استفاده کنید؛ تجربه ها نشان داده است که یک دارایی مانند طلا، می تواند یک گزینه قابل اطمینان برای سرمایه گذاری باشد. در واقع، قیمت طلا در ایران تابع 2 عامل است:
- قیمت دلار
- قیمت اونس طلا جهانی
بنابراین، خرید طلا به دلیل رابطه مستقیم قیمت آن با نرخ دلار، می تواند خود را با تورم هماهنگ کند و از طرف دیگر، اگر قیمت اونس طلا جهانی نیز افزایش یافت، باعث سوددهی می شود. بنابراین، برای تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری، خرید طلا می تواند منطقی باشد.
جمع بندی
تشکیل سبد سرمایه گذاری، یکی از الزامات فعالیت در بازارهای مالی است و افراد همواره باید از تک سهم شدن دوری کنند و متناسب با استراتژی خود، یک سبد سرمایه گذاری متعادل را انتخاب کنند. اگرچه استراتژی هر فرد در بازار سرمایه مخصوص به خود اوست، اما استفاده از سهم های دلاری و ریالی، قراردادن سهم هایی با ارزش بازار مختلف در پرتفوی سرمایه گذاری، استفاده از اوراق با درآمد ثابت، خرید طلا و. می تواند در تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری به شما کمک کند.
چگونه ریسک معاملات خود را در بورس اوراق بهادار کاهش دهیم؟
معامله در هر بازاری اعم از ملک، طلا، ارز و… با ریسک‌های متفاوتی همراه است. هر فرد تمایل دارد در بخشی سرمایه‌گذاری کند که امکان مدیریت ریسک معاملات در آن وجود داشته باشد تا بادید منطقی بتواند ریسک خود را به حداقل رسانده و با خیالی آسوده‌تر اقدام به سرمایه‌گذاری کنید. بورس اوراق بهادار یکی از بازارهایی است که به دلیل امکان مدیریت زیان‌های احتمالی و برآورد علمی بازده، تمایل به سرمایه گذاری در آن، در سال‌های اخیر توانسته توجه سرمایه‌گذاران بسیاری را به خود جلب کند.
به همین منظور هر سرمایه‌گذار باید آموزش‌های مورد نیاز در حوزه معاملات بورس اوراق بهادار را فرا گرفته و توانایی تحلیل سهام شرکت‌های مختلف را داشته باشد. با تسلط به این موضوع فرد می‌تواند صورت‌های مالی شرکت‌های مختلف را مطالعه کرده، روند قیمت‌ها را در دوره‌های مشابه بررسی نموده و با نکاتی که در ادامه به آن پرداخته می‌شود، ریسک معاملات را به حداقل رساند. برای آموزش و کسب توانایی تحلیل تکنیکال و بنیادی سهام کارگزاری آگاه دوره‌های آموزش بورس لازم را برگزار می‌کند. علاوه بر این به افرادی که وقت کافی برای رصد بازار اوراق بهادار و گذراندن دوره‌های آموزشی را ندارند، پیشنهاد می‌شود به روش‌های سرمایه‌گذاری غیر مستقیم (صندوق‌های سرمایه‌گذاری)، در بورس اوراق بهادار سرمایه‌گذاری کنند.
پیش از آنکه نکات لازم در کاهش ریسک را با هم مرور کنیم، لازم بدانیم که:
۱/ شناسایی و کنترل ریسک
یکی از نکات مهم در کاهش ریسک معاملات، شناسایی ریسک‌های موجود در هر سرمایه‌گذاری (از جمله بازار اوراق بهادار) و اتخاذ روش‌های کنترلی مناسب برای آنها است.از آنجا که ریسک معاملات بورسی به خودی خود از بین نمی‌رود لذا برای کاهش آن باید روش کنترلی مناسبی لحاظ کرد؛ از طرفی هر سرمایه‌گذار باید افق زمانی مشخصی را در سرمایه‌گذاری خود تعیین کند و بر اساس آن که ممکن است بلندمدت، میان مدت یا کوتاه مدت باشد، ریسک‌های معاملاتی در بورس اوراق بهادار را به حداقل رسانید؛ به عنوان نمونه برخی از معامله‌گران در راستای کاهش استرس و داشتن آرامش هرچه بیشتر، دیدگاه خود را با خرید راه های کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس سهام بنیادی و کم ریسک به میان مدت و بلند مدت تغییر می‌دهند، به این ترتیب سودی را در بلندمدت کسب خواهند کرد. اما در طرف دیگرمعامله‌گرانی هستند که می‌خواهند در زمان کوتاه به بازدهی بالاتری دست پیدا کنند، بنابراین ریسک بیشتری را هم تحمل خواهند کرد. تعیین این افق زمانی که بر اساس ریسک‌پذیری افراد، متفاوت خواهد بود، به آنها کمک خواهد کرد که ریسک‌ها را در بازه زمانی مورد نظر شناسایی و در جهت کاهش آن اقدام نمایند.
با مطالعه «نگاهی به بازده و ریسک در سرمایه‌گذاری » می توان ضمن آشنایی با مفهوم بازده و ریسک، بابرخی از انواع ریسک‌ها و عوامل ایجاد کننده آن آشنا شد.
۲/ احتمال محقق نشدن پیش‌بینی‌ها
برای شناسایی مناسب ریسک‌های معاملاتی، ابتدا نیاز است که ماهیت ریسک برایمان هویدا شود؛ با توجه به این موضوع، ریسک، احتمال محقق نشدن پیش‌بینی‌های هریک از معامله‌گران است؛ به صورت کلی اگر تصمیم به خرید سهام شرکتی را داریم و بر اساس تحلیل‌های خود، افزایش قیمت سهام را پیش‌بینی کنیم، در صورت افزایش قیمت سهام آن شرکت، ریسک معاملاتی کاهش یافته و نزدیک صفر خواهد شد. به عنوان نمونه اگر قیمت سهام شرکتی ۳۸۵ تومان باشد و ما افزایش قیمت ۳۰ تومانی را ظرف مدت زمان مشخصی برای این سهام پیش‌بینی کنیم، در صورت رسیدن قیمت سهام به ۴۱۵، ریسک معاملات ما به صفر رسیده است و بازده مورد انتظارمان بهطور کامل محقق شده است. اما در غیر این صورت با توجه به قیمت محقق شده سهم، سرمایه‌گذاری ما با ریسک معاملاتی همراه شده است. این موضوع نشان می‌دهد که در مدیریت و کاهش ریسک، پیش‌بینی صحیح نقش بسیار تأثیرگذاری دارد. اما لزوماً تمامی پیش‌بینی‌ها منطبق بر واقعیت نخواهد شد و برای دست یافتن به سودی مناسب و چشم‌گیر باید توانایی پذیرش ریسک را داشته باشیم. بنابراین لازم است پیش از خرید یا فروش سهام هر یک از شرکت‌های بورسی، تحلیل مناسبی از سهام آن شرکت را داشته باشیم و برای دست یافتن به تحلیل‌های مناسب و اصولی، می‌توانیم از خدمات مشاوره‌ای و تحلیلی نظیر خدمات سایت همفکران بهزه‌مند شویم.
۳/ مطالعه و جمع‌آوری اطلاعات قبل از خرید سهام
یکی از ریسک‌های مهم در معاملات بورسی، ریسک مالی است؛ برای مثال تصور کنیم که می‌خواهیم سهام شرکت “الف” را خریداری کنیم. اما در مطالعات خود متوجه می‌شویم که در ماه‌های اخیر آن شرکت به دلیل سوءمدیریت در بخش بازاریابی و شناخت ناصحیح از میزان تقاضای بازار در فرایند تولید و فروش با مشکل مواجه شده و برای کالاهای تولیدی خود، خریداری ندارد. با این تفاسیر پیش‌بینی می‌کنیم که ممکن است به زودی شرکت با مشکل نقدینگی مواجه شود و یا حتی در صورت ادامه روند اعلام ورشکستگی کند، لذا شاهد کاهش قیمت سهام آن خواهیم بود. البته این احتمال نیز وجود دارد که با تغییر استراتژی این شرکت بتواند این تهدید را به درستی مدیریت کرده و آن را به فرصتی برای رشد تبدیل نماید. بنابراین جمع‌آوری اطلاعات می‌توانیم تصمیم درستی در مورد خرید یا فروش سهام بگیریم.
۴/ فریب نوسانات روزانه و کوتاه مدت را نخورید!
یکی دیگر از موارد مهمی که در معاملات بورسی همواره فعالیت‌های سرمایه‌گذاران را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، نوسانات قیمت است؛ به طوری که تغییرات روزانه در قیمت سهام می‌تواند موجب فریب ما شود. به عنوان نمونه اغلب سرمایه‌گذاران تصمیم به فروش سهام شرکتی را می‌گیرند و سهام آن شرکت با کمبود تقاضای خرید و افزایش عرضه مواجه می‌شود و قیمت سهام آن شرکت کاهش پیدا می‌کند؛ به عبارت دیگر صف فروش در تابلوی معاملات بورسی شکل می‌گیرد. این درحالی است که توجیه منطقی برای این فروش وجود ندارد و ممکن است بخاطر این باشد که یک فرد برای بازی دادن بازار یا به دلیل پیش بینی نادرست، ناگهان در یکی از شبکه‌های اجتماعی اعلام کرده این سهم افت قیمت خواهد داشت. در این حین فرد منتشر کننده خبر در قیمتی پایین اقدام به خرید سهام موجود در صف فروش می‌کند و پس از چند روز دوباره وضعیت قیمت سهم صعودی خواهد شد. اینجا تنها افرادی متضرر خواهند شد که بدون بررسی لازم و صرف راه های کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس جو حاکم بر بازار اقدام به فروش سهام خود کرده اند. بنابراین چنانچه با تحلیل و دید بلندمدت سهام شرکتی را خریداری کرده‌ایم، در هنگام نوسانات و کاهش قیمت سهام، نباید تحت تأثیر صف‌های فروش قرار گرفته و سهام را بدون در نظر گرفتن تحلیل مناسب بفروشیم.
۵/ خرید و فروش به موقع!
این موضوع نیز بسیار حائز اهمیت است که سهام را باید در قیمت مناسب خرید یا فروخت. به عنوان مثال ممکن است پس از تحلیل به این نتیجه برسیم که برای یک سرمایه گذاری کوتاه مدت سهام شرکت “ب” را در قیمت ۴۱۵ تومان خرید کنیم و در قیمت ۴۳۰ تومان بفروشیم. اما با رشد مناسب و سریع سهام، تحت تأثیر قرارگرفته و به دلیل دست یافتن به سود بیشتر بدون انجام تحلیل مجدد، سهام را نگه می‌داریم و روز معاملاتی بعد سهام با صف فروش سنگین مواجه می‌شود؛ باید دقت کنیم که عدم فروش به موقع سهم منجر به زیان ما می‌شودبنابراین بایدبدانیم که معاملات بورسی باید به دور از تصمیم‌های احساسی انجام شده و با خرید و فروش به موقع سهام شرکت‌ها کسب سود کنیم.
۶/ نگاه به جریانات اقتصادی کشور!
سیاست‌های کلان اقتصادی دولت‌ها جزو ریسک‌های سیستماتیک محسوب شده که می‌تواند همواره سرمایه‌گذاری‌های مختلف یک کشور را تحت تاثیر خود قراردهد. به عنوان مثال از جمله ریسک‌های موجود در بازار که ناشی از جریانات اقتصادی کشور است، می‌توان به ریسک تورم و نرخ بهره نرخ بهره اشاره کرد که می‌تواند فضای کلی معاملات بورسی را تحت تأثیر قرار دهد؛ برای شفافیت موضوع زمانی ا در نظر می‌گیریم که نرخ سود سپرده‌های بانکی افزایش پیدا کند. در این شرایط برای سرمایه‌گذاران با ریسک‌پذیری متوسط و کم سرمایه‌گذاری در سپرده‌های بانکی بی‌دردسر و سودآور بوده و عموماً تمایل آنها به سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار کاهش می‌یابد. در چنین شرایطی و چنانچه تمهیدات لازم در بازار بورس صورت نگیرد، ممکن است این بازار با کاهش نقدینگی مواجه شود.
همچنین با افزایش نرخ بهره سپرده‌های بانکی، نرخ وام‌دهی بانک‌ها نیز افزایش یافته و این موضوع باعث می‌شود که هزینه تأمین مالی شرکت‌های بورسی نیز اضافه گردد که این امر بر تولید و فروش شرکت تأثیر گذاشته و شرکت را با مشکلاتی مواجه می‌سازد.
در مثال دیگر می‌توانیم بگوییم در یک سال گذشته کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی و زمزمه‌های کاهش دوباره آن افراد زیادی علاقمند به سرمایه‌گذاری در بازار اوراق بهادار شده‌اند.
برای مقابله با این قبیل ریسک، می‌توانیم با اطلاع از جریانات کلی اقتصادی کشور مخصوصاً بانک مرکزی و همین‌طور با بررسی وضعیت صنایع در کشور، اقدامات لازم را در کسب سود بیشتر انجام دهیم.
۷/ سبد سهام تشکیل دهید!
پس از شناخت مناسب هر یک از ریسک‌های معاملاتی در بورس اوراق بهادار و اتخاذ مناسبت‌ترین روش کنترلی برای آنها، شما باید سبدی متشکل از سهام صنایع و شرکت‌های مختلف تشکیل دهیم تا از این طریق نیز بخشی از ریسک معاملاتی خود را به حداقل رسانیم؛ برای مثال اگر ما سهام ۵ شرکت دارویی را داشته باشیم، اگر صنعت دارو سازی با مشکلی مواجه شود، کل پرتفوی ما متاثر از این اتفاق شده و ضرر ما بسیار بیشتر از زمانی خواهد بود که در صنایع مختلف سرمایه‌گذاری می‌کردیم؛ بنابراین توصیه می‌شود که سبد سهام خود را از سهام شرکت‌های مختلف که نسبت به آنها اطلاعات مناسبی داریم، انتخاب کنیم و و با این کار ریسک پرتفوی خود را به حداقل رسانیم؛ البته چنانچه پیشتر گفتیم نوع انتخاب سهام در سبد دارایی به دیدگاه و افق زمانی ما در سرمایه‌گذاری بستگی دارد.
جمع‌بندی
برای آنکه بتوانیم سود بیشتری از سرمایه‌گذاری در بورس کسب نموده و ریسک پرتفوی خود را کاهش دهیم باید به مولفه‌هایی نظیر افق زمانی و دیدگاه سرمایه‌گذاری، بررسی راه های کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس کافی شرکت پیش از معامله، وضعیت اقتصادی کلان کشور و مواردی از این قبیل دقت کنیم. اگرچه امکان مدیریت و کاهش ریسک در سرمایه‌گذاری بورس اوراق بهادار وجود دارد اما باید به یاد داشته باشیم که همواره با ریسک‌هایی مواجه هستیم که به صورت کلی نمی‌توان آنها را از بین ببریم. اما می‌تواند تا حد ممکن آنها را کاهش داد.
