شاخص قیمت

شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) چیست؟

شاخص قیمت مصرف کننده معیاری است که سطح قیمت سبد بازار اجناس و خدمات خریداری‌شده‌ مصرف‌کنندگان را نشان می‌دهد. این شاخص هر ماه از سوی دفتر آمار و ارقام کار (BLS) تهیه و گزارش می‌شود.

شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) معیاری است که میانگین وزنی قیمت‌های یک سبد از اجناس و خدمات مصرف کننده از جمله حمل و نقل، غذا و مراقبت پزشکی را می‌سنجد. این شاخص از طریق در نظرگرفتن تغییرات قیمت برای هر آیتم در سبد از پیش‌تعیین‌شده اجناس و میانگین گرفتن از آن‌ها محاسبه می‌شود. تغییرات در CPI به منظور ارزیابی تغییرات قیمت وابسته به هزینه زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرند. شاخص قیمت مصرف کننده یکی از آمار و ارقامی است که بیش‌تر از دیگر شاخص‌ها به طور مرتب برای شناسایی دوره‌های تورم و افت قیمت‌ها استفاده می‌شود.

تجزیه و تحلیل شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)

دفتر آمار و ارقام کار در ایالات متحده به طور ماهانه CPI را گزارش می‌کند و از سال ۱۹۱۳ این شاخص را محاسبه کرده است. هر چند این سازمان تغییرات قیمت برای اجناس جزئی و دیگر آیتم‌های پرداخت‌شده توسط مصرف‌کنندگان را سنجیده است، اما شامل چیزهایی نظیر پس‌اندازها و سرمایه‌گذاری‌ها نمی‌شود و ممکن است اغلب هزینه‌های صرف‌شده توسط بازدیدکنندگانی از یک کشور دیگر را مستثنی کند.

شاخص قیمت مصرف کننده چگونه استفاده می‌شود؟

شاخص قیمت مصرف کننده به عنوان یک شاخص اقتصادی به طور گسترده استفاده می‌شود. این شاخص گسترده‌ترین معیار تورم مورد استفاده و نشان‌دهنده کارآمد بودن سیاست اقتصادی دولت است. CPI به دولت، کسب و کارها و شهروندان ایده‌ای از تغییرات قیمت‌ها در اقتصاد را می‌دهد و می‌تواند به عنوان یک راهنما برای گرفتن تصمیمات آگاهانه درباره‌ اقتصاد عمل کند.

CPI و اجزایی که آن را به وجود آوردند، می‌توانند همچنین به عنوان یک ابزار ضدتورم برای دیگر عوامل اقتصادی از جمله خرده‌فروشی‌ها، دریافتی‌های ماهانه/هفتگی و ارزش دلار یک مصرف کننده استفاده شود تا قدرت خرید آن به دست آید. در این مورد، قدرت خرید دلار زمانی که قیمت‌ها بالا می‌روند، پایین می‌آید.

این شاخص می‌تواند همچنین به منظور متناسب‌کردن سطوح شایستگی افراد برای انواع مشخصی از کمک‌های دولتی از جمله تأمین اجتماعی استفاده شود و به طور خودکار تنظیمات دستمزد و هزینه‌ی زندگی را برای شاخص قیمت کارگران محلی ارائه می‌کند. به گفته‌ BLS، تنظیمات هزینه‌ زندگی بیش از ۵۰ میلیون نفر در تأمین اجتماعی، علاوه بر بازنشستگان نظامی و خدمات مدنی فدرال به CPI متصل شده است.

چه کسی و چه چیزی تحت پوشش CPI است؟

آمار و ارقام CPI ، متخصصان، خویش‌فرمایان، فقیران، بیکاران و افراد بازنشسته‌ کشور را پوشش می‌دهند. افرادی که در این گزارش لحاظ نشده‌اند، عبارتند از جمعیت‌های حاشیه شهر یا روستایی، خانواده‌های کشاورز، نیروهای نظامی، افرادی که در زندان‌ها و کسانی که در بیمارستان‌های روانی خدمت می‌کنند.

شاخص قیمت مشتری هزینه‌ یک سبد از اجناس و خدمات را در سراسر کشور به طور ماهانه نشان می‌دهد. این اجناس و خدمات شاخص قیمت به هشت گروه اصلی تقسیم می‌شوند:

• غذا و نوشیدنی‌ها
• مسکن
• پوشاک
• حمل و نقل
• مراقبت پزشکی
• تفریح و سرگرمی
• آموزش و ارتباطات
• دیگر اجناس و خدمات

دفتر آمار و ارقام کار (BLS) فروش‌ها و مالیات بر ارزش افزوده (یا آن عواملی که به طور مستقیم با قیمت اجناس و خدمات مصرف‌کننده همراه هستند) را در CPI لحاظ می‌کند، اما دیگر مواردی که مرتبط نیستند مانند درآمد و مالیات تأمین اجتماعی را مستثنی می‌کند. این دفتر همچنین سرمایه‌گذاری‌ها (سهام، اوراق قرضه و غیره)، بیمه‌ی عمر، املاک و مستغلات و دیگر آیتم‌هایی که به مصرف روز به روز مصرف‌کنندگان ارتباطی ندارند را هم حذف می‌کند.

محاسبه CPI

BLS نزدیک به ۸۰,۰۰۰ آیتم را در هر ماه از طریق تماس یا بازدید خرده‌فروشان، خدمات‌دهندگان (از جمله ارائه‌کنندگان شبکه‌های تلویزیونی، خطوط هوایی، آژانس‌های اجاره‌ی ماشین و کامیون)، واحدهای اجاره‌ای و دفاتر پزشکان در سراسر کشور ثبت می‌کند تا به بهترین چشم‌انداز برای CPI دست پیدا کند.

فرمولی که برای محاسبه‌ شاخص قیمت مصرف کننده برای یک آیتم استفاده می‌شود به شکل زیر است:

CPI = هزینه سبد بازار در سال معین شده / هزینه سبد بازار در سال پایه ​ × ۱ ۰ ۰

سال پایه توسط BLS تعیین می‌شود. داده‌های CPI برای سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ بر پایه‌ برآوردهای جمع‌آوری‌شده در سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ بودند.

انواع CPI

دو نوع CPI در هر زمان گزارش شده است. CPI-W شاخص قیمت مصرف کننده را برای دستمزدبگیران شهری و کارکنان دفتری می‌سنجد. بین سال‌های ۱۹۱۳ و ۱۹۷۷، BLS بر روی اندازه‌گیری این نوع از CPI تمرکز کرده بود. این شاخص بر اساس خانه‌دارانی بود که درآمدشان شامل بیش از نیمی از مشاغل دارای دستمزد یا دفتری باشد و حداقل یکی از دریافت‌کنندگان برای حداقل ۳۷ هفته در چرخه‌ ۱۲ ماه گذشته شاغل بوده باشد.

CPI-W در درجه‌ اول تغییرات در هزینه‌های مزایای پرداخت‌شده به افرادی که در تأمین اجتماعی هستند را منعکس می‌کند. این سنجش CPI حداقل ۲۸ درصد از جمعیت کشور را نشان می‌دهد.

CPI-U شاخص قیمت مصرف کننده برای شاخص قیمت مشتریان شهری است. BLS بهبودهایی را در CPI در سال ۱۹۷۸ بوجود آورد و یک جمعیت هدف گسترده‌تر را معرفی نمود. این نوع از CPI مبتنی بر مصرف تقریباً تمام جمعیتی است که در شهر یا مناطق کلان‌شهری اقامت دارند و شامل متخصصان، خویش‌فرمایان، افرادی که زیر خط فقر زندگی می‌کنند، بیکاران و افراد بازنشسته می‌شود. این شاخص همچنین دستمزدبگیران شهری و کارکنان دفتری را هم شامل می‌شود.

داده‌های منطقه‌ای CPI

دفتر آمار و ارقام کار همچنین CPI را بر اساس مناطق تقسیم کرده است. هر ماه، گزارش به چهار منطقه‌ سرشماری عمده تقسیم می‌شود: شمال شرق، غرب میانه، جنوب و غرب. سه منطقه‌ی شهری عمده هم هر ماه تقسیم‌بندی می‌شوند. این مناطق شیکاگو-گری-کِنوشا (Chicago-Gary-Kenosha)، لس‌آنجلس-ریورساید-اورنج‌کانتی (Los Angeles-Riverside-Orange County) و نیویورک-نیوجرسی شمالی-لانگ آیلند (New York-Northern NJ-Long Island) هستند.

همراه اطلاعات منطقه‌ای که در هر ماه ارائه می‌شود، دفتر آمار و ارقام کار همچنین گزارش‌هایی را برای ۱۱ منطقه‌ی شهری بزرگ دیگر به صورت یک ماه در میان و ۱۳ منطقه‌ شهری دیگر در هر ۶ ماه منتشر می‌کند. این گزارش‌ها مناطقی با جمعیت بزرگ را پوشش می‌دهند و یک زیرمجموعه‌ی منطقه‌ای به‌خصوص را نشان می‌دهند.

تأثیر عبور نرخ ارز بر شاخص قیمت ضمنی بخش کشاورزی ایران: کاربرد الگوی گارچ چند متغیره و رگرسیون آستانه‌‌‌‌ای

تغییرات نرخ ارز از طریق قیمت واردات مواد اولیه می‌‌‌‌تواند بر قیمت محصولات کشاورزی تأثیرگذار باشد. همچنین، وابستگی صادرات محصولات کشاورزی به نرخ ارز می‌‌‌‌تواند این رابطه را تقویت نماید. تأثیر تغییرات نرخ ارز بر قیمت‌‌‌‌ها که اصطلاحاً «عبور نرخ ارز» نامیده می‌‌‌‌شود از موضوعات بسیار مهم در اقتصاد تلقی می‌‌‌‌گردد. با توجه به جایگاه استراتژیک محصولات کشاورزی، بررسی این اثر در بخش کشاورزی از اهمیت به مراتب بیشتری برخوردار است. در مقاله حاضر، عبور نرخ ارز به شاخص قیمت ضمنی بخش کشاورزی ایران و حد آستانه‌‌‌‌ای آن بررسی شده است. برای این منظور از داده‌‌‌‌های سری زمانی سالانه 1393-1350 بانک مرکزی ایران و روش‌‌‌‌های واریانس ناهمسانی شرطی خودرگرسیون تعمیم‌‌‌‌یافته‌‌‌‌ چند متغیره (M-GARCH) و رگرسیون آستانه‌‌‌‌ای (TR) استفاده شده است. نتایج حاصل از برآورد الگوی M-GARCH نشان می‌‌‌‌دهد که تکانه‌‌‌‌های گذشته نرخ اسمی ارز تأثیر مثبت بر شاخص قیمت ضمنی بخش کشاورزی دارد. همچنین، نتایج برآورد رگرسیون آستانه‌‌‌‌ای در دوره تحت بررسی نشان می‌‌‌‌دهد که عبور نرخ ارز به شاخص قیمت ضمنی بخش کشاورزی در ایران از یک حد آستانه‌‌‌‌ای برخوردار بوده که میزان نرخ ارز در این آستانه معادل 9226 ریال برآورد شده است. به عبارت دیگر، افزایش نرخ ارز بالاتر از حد آستانه‌‌‌‌ای فوق باعث افزایش شدیدتر در شاخص قیمت ضمنی بخش کشاورزی در ایران می‌‌‌‌شود.

کلیدواژه‌ها

• عبور نرخ ارز
• شاخص قیمت ضمنی
• بخش کشاورزی
• گارچ چند متغیره
• رگرسیون آستانه‌‌‌‌ای

عنوان مقاله [English]

The Impact of Exchange Rate Pass-Through on Implicit Price Index of Iran's Agriculture Sector: An Application of M-GARCH and Threshold Regression Models

نویسندگان [English]

• Mohammad Abdi Seyyedkolaee 1
• Amirmansour Tehranchian 2
• Ahmad Jafari Samimi 3
• Seyyed Mojtaba Mojaverian 4

4 Associate Professor of Agricultural Economic, Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources

The impact of exchange rate changes on prices called "Exchange Rate Pass-Through (ERPT)" is an important issue in economics. Changes in the exchange rate can affect agricultural product prices through the import prices of raw materials. Also, the dependency of the agricultural exports on the exchange rate can accelerate this relationship. Bearing in mind the strategic position of agricultural products, dealing with the above issue should be highly regarded by the agricultural sector policymakers. The purpose of the present paper is to study the impact of ERPT on the implicit price index of Iran's agriculture sector. It also deals with the possibility of any threshold value for the exchange rate from 1971-2014 .To do so, using time series data from the Central Bank of Iran, Multivariate Generalized Autoregressive Conditional Heteroskedasticity (M-GARCH) and Threshold Regression (TR) models have been estimated. The estimation results indicate that the past shocks of nominal exchange rate had a positive impact on the agriculture implicit price index. Also, the findings of the threshold regression estimation show that applying ERPT to implicit price index of agriculture products revealed a threshold value of 9226 Rials. In other words, an increase in the exchange rate higher than the threshold level will cause a much higher increase in the implicit price index of agriculture products in Iran.

شاخص بورس تهران

هر شاخص بورس تهران در روزهای مشابه هفته گذشته یعنی در تاریخ سه شنبه 10 خرداد 1401 با رقم 1,542,711.1 دلار داد و ستد شده بود که مقایسه قیمت روز جاری با آن، بیانگر کاهش 1.84 درصدی یا 28,401.2 دلار شاخص بورس تهران نسبت به هفته گذشته می باشد.

قیمت شاخص بورس تهران نسبت به 3 ماه گذشته چقدر تغییر کرده است؟

هر شاخص بورس تهران در روزهای مشابه سه ماه گذشته یعنی در تاریخ دوشنبه 16 اسفند 1400 با رقم 1,342,923.6 دلار داد و ستد شده بود که مقایسه قیمت روز جاری با آن، بیانگر افزایش 12.76 درصدی یا 171,386.3 دلار شاخص بورس تهران نسبت به سه ماه گذشته می باشد.

قیمت شاخص بورس تهران نسبت به سال گذشته چقدر تغییر کرده است؟

هر شاخص بورس تهران در روزهای مشابه سال گذشته یعنی در تاریخ دوشنبه 17 خرداد 1400 با رقم 1,157,205.4 دلار داد و ستد شده بود که مقایسه قیمت روز جاری با آن، بیانگر افزایش 30.شاخص قیمت 85 درصدی یا 357,104.5 دلار شاخص بورس تهران نسبت به سال گذشته می باشد

سود روزانه سرمایه‌گذاری در شاخص بورس تهران چقدر برآورد می‌شود؟

در صورتی که دیروز بخشی از سرمایه خود را به شاخص بورس تهران تبدیل کرده بودید این اقدام موجب کاهش سرمایه شما به میزان 0.047397 درصد می گردید.

سود سه ماهه سرمایه گذاری در شاخص بورس تهران چقدر برآورد می شود؟

در صورتی که سه ماه پیش یعنی در تاریخ دوشنبه 16 اسفند 1400 بخشی از سرمایه خود را به شاخص بورس تهران، تبدیل کرده بودید این اقدام موجب افزایش سرمایه شما به میزان 12.76 درصد می گردید.

سود سالانه سرمایه گذاری در شاخص بورس تهران چقدر بوده است؟

در صورتی که یک سال پیش یعنی در تاریخ دوشنبه 17 خرداد 1400 بخشی از سرمایه خود را به شاخص بورس تهران، تبدیل کرده بودید این اقدام موجب افزایش سرمایه شما به میزان 30.85 درصد می گردید.

آیا در یک ماهه اخیر، سرمایه‌گذاری در شاخص بورس تهران نسبت به سکه سودمندتر بوده یا خیر؟

خیر ، چرا که در بازه زمانی یک ماهه، قیمت سکه ، افزایش 12.29 درصدی را تجربه کرده در حالیکه قیمت شاخص بورس تهران ، 1.91 درصد کاهش داشته است.

آیا در یک ماهه اخیر، سرمایه‌گذاری در شاخص بورس تهران نسبت به بیت‌کوین سودمندتر بوده یا خیر؟

خیر ، چرا که در بازه زمانی یک ماهه، قیمت بیت کوین ، کاهش 12.92 درصدی را تجربه کرده در حالیکه قیمت شاخص بورس تهران ، 1.91 درصد کاهش داشته است.

توضیح: بیت‌کوین یک ارز دیجیتال است که می توانید قیمت، نمودار، آرشیو و سایر داده‌ها و اطلاعات آن را از پروفایل بیت‌کوین مشاهده نمایید.

آیا در یک ماهه اخیر، سرمایه‌گذاری در شاخص بورس تهران نسبت به شیبا سودمندتر بوده یا خیر؟

خیر ، چرا که در بازه زمانی یک ماهه، قیمت شیبا ، کاهش 42.1 درصدی را تجربه کرده در حالیکه قیمت شاخص بورس تهران ، 1.91 درصد کاهش داشته است.

توضیح: شیبا یک ارز دیجیتال است که می توانید قیمت، نمودار، آرشیو و سایر داده‌ها و اطلاعات آن را از پروفایل شیبا مشاهده نمایید.

گزارشات شاخص بورس تهران

قیمت شاخص بورس تهران روز گذشته (دیروز) چند بود؟

نرخ بازگشایی قیمت شاخص بورس تهران در روز جاری چقدر بوده است؟

نرخ بازگشایی به نخستین نرخ ثبت شده در بازارها در معاملات روز جاری گفته می شود که امروز، این نرخ برای شاخص بورس تهران برابر با 1,541,465.3 بوده است.شاخص قیمت

پایین‌ترین قیمتی که در بازار امروز برای شاخص بورس تهران به ثبت رسید چقدر بوده است؟

قیمت شاخص بورس تهران نسبت به ماه گذشته چقدر تغییر کرده است؟

هر شاخص بورس تهران در روزهای مشابه ماه گذشته یعنی در تاریخ شنبه 17 اردیبهشت 1401 با رقم 1,543,847.5 دلار داد و ستد شده بود که مقایسه قیمت روز جاری با آن، بیانگر کاهش 1.91 درصدی یا 29,537.6 دلار شاخص بورس تهران نسبت به ماه گذشته می باشد

قیمت شاخص بورس تهران نسبت به 6 ماه گذشته چقدر تغییر کرده است؟

هر شاخص بورس تهران در روزهای مشابه شش ماه گذشته یعنی در تاریخ سه شنبه 16 آذر 1400 با رقم 1,337,987.6 دلار داد و ستد شده بود که مقایسه قیمت روز جاری با آن، بیانگر افزایش 13.17 درصدی یا 176,322.3 دلار شاخص بورس تهران نسبت به شش ماه گذشته می باشد

بالاترین قیمت شاخص بورس تهران تاکنون چقدر و در چه تاریخی بوده است؟

سقف قیمت به ثبت رسیده برای شاخص بورس تهران برابر است با 2,078,511.79 دلار که در تاریخ یکشنبه 19 مرداد 1399 رقم خورده است.

سود یک ماهه خرید شاخص بورس تهران چقدر بوده است؟

در صورتی که یک ماه پیش یعنی در تاریخ شنبه 17 اردیبهشت 1401 بخشی از سرمایه خود را به شاخص بورس تهران تبدیل کرده بودید این اقدام موجب کاهش سرمایه شما به میزان 1.91 درصد می گردید.

سود شش ماهه سرمایه گذاری در شاخص بورس تهران چقدر برآورد می شود؟

در صورتی که شش ماه پیش یعنی در تاریخ سه شنبه 16 آذر 1400 بخشی از سرمایه خود را به شاخص بورس تهران تبدیل کرده بودید این اقدام موجب افزایش سرمایه شما به میزان 13.17 درصد می گردید.

آیا در یک ماهه اخیر، سرمایه‌گذاری در شاخص بورس تهران نسبت به طلا سودمندتر بوده یا خیر؟

خیر ، چرا که در بازه زمانی یک ماهه، قیمت طلا ، افزایش 8.86 درصدی را تجربه کرده در حالیکه قیمت شاخص بورس تهران ، 1.91 درصد کاهش داشته است.

آیا در یک ماهه اخیر، سرمایه‌گذاری در شاخص بورس تهران نسبت به دلار سودمندتر بوده یا خیر؟

خیر ، چرا که در بازه زمانی یک ماهه، قیمت دلار ، کاهش 100 شاخص قیمت درصدی را تجربه کرده در حالیکه قیمت شاخص بورس تهران ، 1.91 درصد کاهش داشته است.

آیا در یک ماهه اخیر، سرمایه‌گذاری در شاخص بورس تهران نسبت به اتریوم سودمندتر بوده یا خیر؟

خیر ، چرا شاخص قیمت که در بازه زمانی یک ماهه، قیمت اتریوم ، کاهش 30.29 درصدی را تجربه کرده در حالیکه قیمت شاخص بورس تهران ، 1.91 درصد کاهش داشته است.

توضیح: اتریوم یک ارز دیجیتال است که می توانید قیمت، نمودار، آرشیو و سایر داده‌ها و اطلاعات آن را از پروفایل اتریوم مشاهده نمایید.

آیا در یک ماهه اخیر، سرمایه‌گذاری در شاخص بورس تهران نسبت به سولانا سودمندتر بوده یا خیر؟

خیر ، چرا که در بازه زمانی یک ماهه، قیمت سولانا ، کاهش 47.78 درصدی را تجربه کرده در حالیکه قیمت شاخص بورس تهران ، 1.91 درصد کاهش داشته است.

توضیح: سولانا یک ارز دیجیتال است که می توانید قیمت، نمودار، آرشیو و سایر داده‌ها و اطلاعات آن را از پروفایل سولانا مشاهده نمایید.

شاخص قیمت مواد غذایی افزایش یافت

سازمان خوارو بار جهانی ملل متحد اعلام کرد: قیمت موادغذایی به بیشترین میزان سه سال گذشته رسید که دانه ها روغنی، لبنیات و گوشت بیشترین افزایش را داشتند.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از مهر؛ سازمان خواروبار جهانی ملل متحد اعلام کرد: پس از هفت ماه افزایش متوالی، قیمت مواد غذایی سرانجام به بیشترین میزان سه سال گذشته رسید. بر اساس اعلام سازمان خواربار جهانی ملل متحد شاخص‌های این سازمان که تغییرات بین‌المللی قیمت سبد غذاها را ردیابی می‌کند شاخص قیمت غذا در ماه دسامبر دو درصد افزایش یافت و به ۱۰۷.۵ رسید.

همچنین دانه‌های روغنی بیشترین افزایش را در این مدت داشتند و عامل تقویت این شاخص بودند و پس از آن لبنیات، گوشت و غلات در جایگاه‌های بعدی قرار گرفتند. بر اساس ارزیابی‌های فائو قیمت شکر تنها محصولی بود که ماه گذشته عقب نشینی داشت اما زیر شاخص‌های فرعی هنوز یک درصد در مقایسه با قبل از شیوع ویروس کرونا افزایش نشان می‌دهد.

بر اساس این گزارش علیرغم افزایش شدید قیمت در پایان سال ۲۰۲۰ میانگین قیمت‌ها بر اساس شاخصه سازمان ملل متحد ۹۷.۹۸ واحد بوده است که سه درصد بیشتر از سال گذشته و نیز بیشترین میزان از سال ۲۰۱۷ تاکنون محسوب می‌شود.

به هر روی نتیجه آمار سال گذشته فراتر از بحرانی است که دهه اخیر دیده شده است که شاخص به اوج تاریخی خود یعنی تقریباً ۱۳۲ واحد رسیده بود. بر اساس گزارش فائو برخی از این افزایش‌ها با افزایش شدید تقاضا و نیز شرایط نامناسب آب و هوا ایجاد شده است این مسئله بیشتر در محصولات لبنی مصداق دارد بنابراین سهم واردات و نیز کاهش عرضه در بین صادر کنندگان عمده به خاطر شیوع کرونا تورم مواد غذایی را افزایش داده است.

عبدالرضا عباسیان اقتصاددان ارشد سازمان خوار و بار جهانی گفت: عوامل زیادی برای بالا رفتن قیمت مواد غذایی در جهان وجود دارد، تورم در حوزه مواد غذایی مردم زمانی است که مردم درآمد خود را از دست داده‌اند.

وی اضافه کرد: در حال حاضر ما از شرایط بسیار سخت صحبت می‌کنیم پیش از این تحلیلگران اعلام کردند که کاهش شدید تولیدات کشاورزی در برخی کشورهای آسیب پذیر می‌تواند عامل ایجاد ناآرامی‌ها باشد.

رکوردزنی شاخص فلاکت در ایران در ربع قرن اخیر

شاخص فلاکت در اقتصاد ایران در سال 1400 به اوج بیست و شاخص قیمت پنج ساله رسیده و رکورد بالایی را از خود برجای گذاشته است.

به گزارش اقتصادنیوز، روند نرخ بیکاری در ایران مسیری نزولی پیموده و در سال 1400 به 9.2 درصد رسیده است. بررسی ها نشان شاخص قیمت می دهد این کمترین میزان نرخ بیکاری در یک دهه اخیر بوده است.

البته پایین آمدن نرخ بیکاری را برخی ناشی از بهبود وضعیت اشتغال و برخی دیگر در ادامه کاهش نرخ مشارکت اقتصادی می دانند. براساس داده های مرکز آمار، نرخ مشارکت در سال 99 برابر با 40.4 درصد در کل کشور بوده که در سال جاری با 0.01 واحد در صد کاهش به 40.3 درصد رسیده است.

اما این کاهش بیکاری در شرایطی ثبت شده که نرخ تورم در کشور مسیری فزاینده داشته و در 1400 به رکورد ربع قرن دست پیدا کرده است.

در همین رابطه آرتور ملوین اکون برای بررسی بهتر وضعیت اقتصاد در هر کشور شاخصی را تعریف کرد که به نوعی وضعیت رفاه و هزینه های اقتصادی و اجتماعی را برآورد می کند. طبق بررسی ها این شاخص درکشور اکنون به اوج خود در ربع قرن رسیده است.

رکوردزنی شاخص فلاکت در سال 1400

طبق تعریف، شاخص فلاکت از مجموع نرخ بیکاری و نرخ تورم به دست آمده و ماهیتی سالانه دارد. در این شاخص تورم را باید به صورت سالانه (یعنی تغییرات شاخص قیمت مصرف کننده به صورت میانگین دوزاده ماهه در مقایسه با موقعیت مشابه خود در سال قبل) در نظرگرفته و نرخ بیکاری را نیز در حالت سالانه مورد ارزیابی قرار داد.

در همین راستا در سال 1400 که نرخ تورم در کشور برابر با 40.2 درصد بوده و نرخ بیکاری نیز معادل با 9.2 درصد ثبت شده شاخص فلاکت نیز در ایران معادل با 49.4 درصد رسیده و بیشترین سطح را در بازه بیست و پنج ساله داشته است.

به طور کلی هر چه میزان این شاخص در منطقه ای بالاتر باشد هزینه های اقتصادی و اجتماعی در آن منطقه نیز بالاتر بوده و هزینه های تجربه شده مردم نیز در این مدت بیشتر بوده و در نهایت این متغیر، شاخصی برای ارزیابی وضعیت رفاه مردم در کشور خواهد بود.

در همین رابطه مقایسه آمارهای داده شده نشان می دهد وضعیت رفاه اجتماعی در کشور در سال 1400 به وضعیت وخیمی در ربع قرن گذشته رسیده است.

پیش از این بالاترین میزان شاخص فلاکت در ایران در سال 1374 ثبت شده بود که معادل با 58.4 درصد بود. مهم ترین دلیل این رکوردزنی می تواند ریشه در تورم بالای تحربه شده درآن سال داشته باشد. شاخصی که طبق آمارهای بانک مرکزی تقریبا معادل با 49.4 درصد بوده و نرخ بیکاری در آن سالهم در حدود 9 درصد به ثبت رسیده بود.

برخی از اقتصاد دانان این شاخص را دارای اهمیت بالایی می دانند. این عده معتقدند افزایش این متغیراقتصادی می تواند بر موضوعات اجتماعی همچون نرخ جرم و جنایت، فقر، خودکشی و.. نیز اثر گذار باشد.

اما بررسی دقیقتر روند تورم و بیکاری در کشور نشان می دهد شاخص فلاکت بیشتر متاثر از نرخ تورم است تا بیکاری.

اثر گذاری تورم بر میزان شاخص فلاکت

بررسی روند تورم، نرخ بیکاری و شاخص فلاکت سالانه در کشور از ابتدای دهه 70 شمسی تاکنون نشان می دهد شاخص فلاکت در ایران روندی همسان با رشد عمومی قیمت ها در کشور داشته است.

از سوی دیگر میانگین نرخ بیکاری در ایران نشان می دهد این متغیر کلان اقتصادی در کانال 11 تا 12 درصد قرار داشته که برخی از اقتصاددانان معتقدند این رقم به نحوی معادل با بیکاری طبیعی در ایران بوده و در سال های مختلف تغییرات آنچنانی ندارد.

در همین رابطه میزان طبیعی نرخ مشارکت اقتصادی در کشور نیز حول و حوش 40 درصد است. به عبارت دیگر بررسی آماری از وضعیت اقتصادی ایران نشان می دهد آنچه به نوعی متغیر تاثیرگذارتری بر شاخص فلاکت است، تورم بوده و به نحوی برای بهینه تر کردن اوضاع اقتصادی بهتر آن است که تمرکز سیاست گذاری های کلان روی کنترل تورم باشد.