بازار آتی چیست؟

قرارداد آتی (پیمان آتی) ، قراردادی دو طرفه است که بر اساس آن، خریدار و فروشنده تعهد می دهند دارایی ثابت قرارداد را به قیمت مشخص و در تاریخ معینی در آینده معامله کنند.
بازار آتی چیست؟
در مطالب “بازار آتی چیست؟“، “قراردادهای آتی زعفران در بورس کالا” و “قراردادهای آتی زیره سبز“ به توضیح قراردادهای آتی کالا پرداختیم. قرارداد آتی پسته از تاریخ ۲۱ مهر ۹۸ برای اولین بار در بورس کالا راهاندازی شد. با توجه به اینکه بورس کالا اهرم ۱۰ را برای شروع معاملات در نظر گرفت، این قرارداد با استقبال چشمگیر معامله گران مواجه شد. فعالان این بازار، در همان دو روز ابتدایی بهعنوان خریدار بیش از ۱۰۰ درصد بازدهی را کسب نمودند. این بازدهی خاطره شیرینی را در ذهن دارندگان موقعیت خرید آتی پسته (تحویل آذر ۹۸) به ثبت رساند.
آتی پسته چیست؟
آتی پسته، مخفف قراردادهای آتی پسته است. قراردادهای آتی پسته، ابزار مالی مناسب برای باغداران پسته و مصرفکنندگان (صادرکنندگان) پسته است تا بهوسیله آن بتوانند ریسک نوسانات قیمت را پوشش دهند. البته این ابزار مالی تنها برای باغداران و صادرکنندگان نیست؛ بلکه برای هر فرد ریسکپذیری که تمایل دارد در یک بازار دوطرفه، تنها با پرداخت بخشی از ارزش معامله اقدام به خرید و فروش نماید نیز مفید خواهد بود.
درواقع اگر باغداران پسته، قبل از برداشت محصول پسته، نگران کاهش قیمت پسته در فصل برداشت باشند، میتوانند بهوسیله قراردادهای آتی، قیمت فروش پسته خود را قبل از فصل برداشت مشخص نمایند. از سوی دیگر، چنانچه مصرفکنندگان پسته نگران افزایش قیمت پسته در آینده باشند، میتوانند با استفاده از قراردادهای آتی پسته، قیمت خرید پسته را در آینده مشخص کنند.
بهبیاندیگر قرارداد آتی پسته، قراردادی است که بین دو طرف بسته میشود و هریک از طرفین متعهد میشوند تا در یک تاریخ مشخص در آینده (بهطور مثال ۳ ماه بعد) مقدار مشخصی (بهطور مثال ۱ تن) پسته را باقیمتی مشخص (بهطور مثال کیلویی ۱۰۰ هزار تومان) معامله نمایند.
نحوه معاملات قرارداد آتی پسته
با توجه به اینکه رد و بدل شدن پول و پسته بین طرفین قرارداد (خریدار و فروشنده) در آینده صورت میگیرد، لذا نیازی نیست که طرفین معامله هنگام بستن قرارداد، پول معامله و پسته را داشته باشند. این ویژگی سبب میشود که فروشنده بدون داشتن پسته و خریدار بدون داشتن وجه لازم برای خرید پسته، بتوانند اقدام به بستن قرارداد نمایند. ازآنجاییکه طرفین قرارداد، ممکن است در تاریخی که هنگام بستن قرارداد توافق کردهاند، به تعهد خود عمل نکنند (بهطور مثال خریدار وجه لازم برای خرید پسته و یا فروشنده میزان پسته مشخص شده را تحویل ندهد)، مبلغی جهت تضمین انجام تعهد نزد بورس کالا قرار میدهند. این مبلغ که به آن وجه تضمین گفته میشود، درصدی (معمولاً ۲۰ درصد) از کل ارزش معامله خواهد بود.
پس خریدار پسته و فروشنده پسته، میتوانند از طریق معاملات قراردادهای آتی پسته در بورس اقدام به خریدوفروش پسته برای آینده نمایند. بهشرط آنکه وجه تضمین لازم را نزد بورس بگذارند.
برای درک بهتر مطلب به مثال زیر توجه نمایید:
فرض کنید در تابستان، باغداران متوجه بالا بودن میزان محصول پسته خود و سایر باغداران میشوند. این موضوع سبب نگرانی باغداران از کاهش قیمت پسته در فصل برداشت میشود. در این شرایط باغداران میتوانند با گرفتن کد آتی اقدام به اخذ موقعیت فروش در بازار آتی نمایند و از همان تابستان، پسته ای که پاییز به دست خواهد آمد را به فروش برسانند. البته باید خریداری وجود داشته باشد که حاضر شود پسته را برای پاییز باقیمتی که مورد تائید باغدار است از او خریداری کند. (با فرض اینکه باغدار حاضر است پسته را برای فصل برداشت با قیمت هر کیلو ۱۰۰ هزار تومان بفروشد)
از سوی دیگر صادرکننده پسته، ممکن است پیشبینی نماید که در پاییز، احتمال بهبود روابط سیاسی ایران با سایر کشورهای دنیا تقویت شود و علاوه بر این با فرض کشف خواص درمانی جدید برای محصول پسته، میزان تقاضا برای پسته ایران با افزایش همراه شود. ازآنجاییکه با افزایش تقاضا برای پسته، قیمت آن نیز رشد میکند، لذا صادرکننده نگران افزایش قیمت در پاییز است. درنتیجه میتواند با اخذ موقعیت خرید در بازار آتی پسته، قیمت خرید پسته را برای آینده از الان مشخص کرده (هر کیلو ۱۰۰ هزار تومان) و مطمئن شود دیگر پسته را گرانتر از قیمتی که از الان تعیین کرده است، نخواهد خرید.
درواقع باغدار پسته و صادرکننده پسته به دلیل دو پیشبینی متفاوت از هم میتوانند اقدام به بستن قرارداد آتی پسته در بورس کنند. باغدار بهعنوان متعهد به فروش و صادرکننده بهعنوان متعهد به خرید وارد یک قرارداد تعهدی آتی پسته میشوند.
آیا بازار آتی پسته نقدینگی مناسبی دارد؟
در بازار بورس آتی پسته، علاوه بر باغداران بازار آتی چیست؟ و مصرفکنندگان نهایی پسته، افرادی وجود دارند که بهعنوان سفتهباز و نوسان گیر وارد این بازار میشوند. این دسته از افراد بهمنظور تحویل کالا و پول در روز سررسید قرارداد وارد این بازار نمیشوند. بلکه این افراد بهمنظور نوسان گیری، وارد بازار آتی میشوند و موقعیتهای خرید یا فروش خود را قبل از تاریخ سررسید میبندند و از بازار خارج میشوند. این افراد نقدشوندگی بازار را افزایش میدهند و امکان اخذ موقعیت برای تولیدکننده و مصرفکننده واقعی را فراهم مینمایند.
فرض کنید با گذشت یک ماه از عقد قرارداد بین باغدار و صادرکننده، مشخص شود که پیشبینی صادرکننده صحیح بوده است و تقاضا برای پسته ایران با افزایش همراه شود. در این شرایط صادرکننده خوشحال است که پیشبینیاش صحیح از آب در آمده است. در این شرایط برخی از نوسان گیرها حاضر هستند که تعهد خریدار را که باقیمت ۱۰۰ هزار تومان منعقد شده است باقیمت بالاتری بخرند. در این شرایط اگر قیمتهای پیشنهادی از سوی نوسان گیران بالاتر از قیمتی باشد که صادرکننده برای پسته چند ماه بعد پیشبینی میکند، صادرکننده، حاضر به واگذاری تعهد خرید خود به نوسان گیران میشود. با این انتقال تعهد از صادرکننده به نوسان گیر، اختلاف بین قیمت ۱۰۰ هزار تومان و قیمتی که نوسان گیر پیشنهاد میدهد (بهطور مثال ۱۲۰ هزار تومان) بهعنوان سود بهحساب صادرکننده واریز میشود.
ممکن است نوسان گیری افت قیمت را برای روزهای آتی پیشبینی نماید. در این شرایط نوسان گیر حاضر است تعهد فروش باغدار را باقیمت فروش پایینتری از باغدار اخذ نماید. چراکه نوسان گیر بر اساس پیشبینی بازار آتی چیست؟ خود احتمال کاهش بیشتر قیمت پسته را دارد. درواقع نوسان گیران بهصورت روزانه اقدام به خرید یا فروش موقعیتها در بازار آتی پسته کرده و منجر به رشد حجم معاملات در این بازار میشوند. این فرآیند ممکن است بارها و بارها تا روز سررسید رخ دهد. به همین دلیل میزان معاملات نوسان گیران بهمراتب بیشتر از میزان معاملات تولیدکننده و یا صادرکننده نهایی است.
خریدار و فروشنده در بازار آتی تا قبل از سررسید تنها به میزان وجه تضمین، لازم است وجه بهحساب خود واریز کنند. همچنین خریدار یا فروشنده میتواند قبل از سررسید، با انتقال تعهد خود به دیگری (بستن موقعیت تعهدی خرید یا فروش) از بازار خارج شود و شناسایی سود (زیان) نماید. این ویژگی سبب میشود تا فعالان بازار آتی تنها با پرداخت درصدی از ارزش قرارداد (وجه تضمین) از سود ناشی از تغییرات قیمت قراردادهای آتی بهرمند شوند. به این ویژگی در بازار آتی، اهرم مالی میگویند.
سخن آخر
باغداران پسته و صادرکنندگان پسته بهعنوان تولیدکنندگان و مصرفکنندگان اصلی پسته، جهت پوشش ریسک نوسانات قیمت، میتوانند از قراردادهای آتی پسته استفاده نمایند. اگرچه انگیزه اصلی شکلگیری قراردادهای آتی جهت پوشش نوسان ریسک است؛ اما تولیدکنندگان و مصرفکنندگان اصلی، سهم کمی از معاملات آتی پسته دارند. نوسان گیران بیشترین سهم معاملات قراردادهای آتی پسته را به خود اختصاص دادهاند. لازم به ذکر است وجود نوسان گیران در بازار آتی به دلیل تقویت نقدشوندگی، لازم و مفید است.
نرخ بهره و قراردادهای آتی
نرخ سود، مقداری است که یک وام دهنده برای استفاده از درصد اصلی دارایی می خواهد. نرخ سود معمولا در بازه ای سالانه اعلام می شود که به آن، نرخ درصد سالانه (APR) می گویند. دارایی های قرض گرفته شده می توانند شامل پول نقد، کالاهای مصرف کننده، یا دارایی های بزرگ مثل ساختمان یا خودرو باشد.
قرارداد آتی چیست
قرارداد آتی، توافقی قانونی به منظور خرید یا فروش یک کالا یا دارایی با قیمت از پیش تعیین شده در زمانی مشخص در آینده است. قراردادهای آتی از نظر کیفیت و کمیت برای تجارت های آتی، بهینه سازی شده اند. خریدار قرارداد آتی وظیفه دارد که در زمان اتمام قرارداد، کالای مورد نظر را خریداری کند. فروشنده قرارداد آتی باید کالای مورد نظر را در زمان اتمام قرارداد فراهم کند.
درک و فهم نرخ سود
بهره معمولا به شکل اجاره یا وام قرض به گیرنده به منظور استفاده از یک دارایی است. در مورد دارایی بزرگ، مانند یک ساختمان یا خودرو، نرخ قرض می تواند نقش نرخ سود را ایفا کند. هنگامی که نهاد قرض گیرنده توسط قرض دهنده، کم ریسک تشخیص داده شود، نرخ سود کمتری از او خواسته می شود. در صورتی که پرریسک دیده شود، باید نرخ سود بیشتری بپردازد.
برای وام ها، نرخ سود بر روی مقدار وام اعمال می شود. نرخ سود برای وام گیرنده، هزینه بدهی و برای وام دهنده، نرخ بازگشت است.
نرخ سود در کجا به کار می رود؟
نرخ های سود بر روی بسیاری از تراکنش های گرفتن یا دادن قرض اعمال می شود. اشخاص به منظور خرید خانه، تامین مالی پروژه ها، اجرا یا تامین مالی کسب و کارها، یا پرداخت شهریۀ دانشگاه، پول قرض می گیرند. کسب و کارها برای تامین مالی پروژه ها و توسعه عملیات خود با خرید دارایی های ثابت و بلند مدت، مانند زمین، ساختمان ها و ماشین آلات، وام می گیرند. پول قرض گرفته شده می تواند در تاریخی مشخص به طور کامل یا در بازه های منظم، پرداخت گردد.
پول ارزش زمای دارد و پول هزینه دارد که این امر ملزوم به بازپرداخت معمولا بیشتر از مقدار قرض گرفته شده است. بدین دلیل که وام دهندگان در زمان وام داری، برای کاستی استفاده از پول نیاز به غرامت دارند. وام دهنده می توانست به جای فراهم کردن وام، آن را سرمایه گذاری کند و از آن کسب درامد کند.
نرخ سود مرکب (بهره مرکب)
برخی وام دهندگان سود مرکب را ترجیح می دهند، این بدین معناست که وام گیرنده سود بیشتری پرداخت می کند. سود مرکب که به آن سود در سود نیز می گویند، هم بر مقدار اصلی و هم بر سودهای قبلی اعمال می شود.
سود مرکب شده به هنگام ترکیب از سود ساده بیشتر است. سود مقدار اصلی و سود دریافتی قبل، بصورت روزانه، ماهانه، سه ماهه، شش ماهه، سالانه و یا بطور پیوسته دریافت می گردد. برای زمان های کوتاه، محاسبه سود در هر دو روش مشابه خواهد بود. با این حال، با افزایش مدت وام دهی، تفاوت بین دو روش محاسبۀ سود نیز افزایش می یابد.
هنگامی که یک سازمان با حساب پس انداز پول ذخیره می کند، بهرۀ مرکب آن قابل قبول است.
هزینۀ بدهی وام گیرنده
در حالی که نرخ های سود به درآمد حاصل از بهره وام دهنده اشاره می کنند، به گیرنده وام نیز بدهی تحمیل می نمایند. سازمان ها، هزینۀ قرض را با حقوق سهامداران، مانند پرداخت سود سهام، به منظور تشخیص اینکه کدام منبع نقدینگی ارزان تر است، مقایسه می کنند. از آنجایی که کمپانی ها به وسیله پرداخت بدهی و یا حقوق سهامداران، سرمایه خود را نقد می کنند، هزینۀ سرمایه به منظور بهینه سازی ساختار آن ارزیابی می شود.
توصیف قرارداد آتی
"قرارداد آتی" و "آتی" به یک مفهوم برمی گردند. وقتی کسی نام "قرارداد آتی" را می آورد، منظورش نوعی خاص از قرارداد آتی مانند نفت، طلا، اوراق مشارکت یا شاخص S&P 500 است. "آتی" مفهومی کلی تر دارد، و معمولا کل بازار را هدف می گیرد.
تجارت قراردادهای آتی
تاجران خرد و مدیران سبد سهام به تحویل یا دریافت دارایی علاقه ای ندارند. قراردادهای آتی می توانند صرفا با هدف سود تجارت شوند، تا زمانی که تجارت قبل از انقضای قرارداد به اتمام برسد. بسیاری از قراردادهای آتی در سومین جمعۀ ماه منقضی می شوند، اما قراردادها متفاوت اند، پس قبل از تجارت هر قرارداد، مشخصات آن را بررسی کنید.
سود یا زیان تجارت با تغییر ارزش قرارداد، دچار نوسان می شود. اگر زیان آن خیلی زیاد باشد، گارگزار از تاجر برای پوشش آن، درخواست هزینه می کند. به این کار، حاشیۀ نگهداری می گویند. سود یا زیان نهایی تجارت وقتی معلوم می شود که تجارت به پایان برسد.
شرکت گروه مشاوران مدیریت فرایند نگر هوشمند، با بازار آتی چیست؟ کفشهای شما قدم می زند.
معاملات قرارداد آتی نقره چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟
معاملات قرارداد آتی نقره در تاریخ 12 اسفند سال 1399 در بورس کالا آغاز شد. همان روز 216 قرارداد آتی نقره با سررسید تحویل فروردین سال 1400 ثبت شد، که بیانگر استقبال سرمایهگذاران است.
12 اسفند سال 1399 معاملات قرارداد آتی نقره برای اولین بار در ایران راهاندازی شد. به طور کلی اولین معاملات قراردادهای آتی در ایران ، آذر ماه سال 1387 انجام شد. از آن به بعد قراردادهای آتی کالاهایی مثل: مس، سکه، شمش طلا، زیره، پسته، کنجاله سویا، زعفران و… در بورس کالا معامله میشدند.
قرارداد آتی نقره و در کل قراردادهای آتی ، یکی از ابزارهای بازار مشتقه هستند. این ابزارها برای پوشش ریسک سرمایهگذاران در بازارهای مالی ایجاد شدهاند. پیش از شرح و بررسی معاملات آتی نقره ابتدا نگاهی گذرا به کلیت معاملات قراردادهای آتی در بورس، میاندازیم.
قرارداد آتی (future Contract) چیست؟
قرارداد آتی قراردادی است که به موجب آن، طرفین متعهد به پرداخت وجه خرید و نیز تحویل دارایی، در سررسید معین میشوند. به بیان ساده ما داراییای را با یک قیمت مشخص میخریم ولی آن را در آینده (تاریخ سررسید قرارداد) تحویل گرفته و هزینهاش را پرداخت میکنیم.
این قرارداد به افراد امکان میدهد کالایی را خریداری کنند اما بعداً آن را تحویل بگیرند و هزینهاش را بپردازند و یا کالایی که ندارند فروخته و در آینده آن را به خریدار تحویل دهند. قرارداد آتی قراردادی دو طرفه است، یعنی با سرمایهگذاری در آن میتوان هم از کاهش قیمت و هم از افزایش آن، بهره برد.
ضمن عقد قرارداد آتی ، طرفین باید مبلغی را تحت عنوان «وجه تضمین» به اتاق پایاپای بورس کالا بسپارند. وجه تضمین، ضمانت عمل به تعهدات خریدار و فروشنده بوده و در صورت تغییر قیمت قرارداد، طرفین باید وجه تضمین را تعدیل نمایند.
معاملات قرارداد آتی دارای ریسک مالی بالقوه هستند. یعنی اگر فردی که موقعیت خرید دارد سود کند قطعاً سرمایهگذاری که موقعیت فروش داشته ضرر خواهد کرد. بنابراین این نوع معاملات به مهارت و دانش کافی نیاز دارند.
مزایای معاملات قرارداد آتی
انجام معاملات قرارداد آتی از جمله قرارداد آتی نقره ، برای سرمایهگذاران مزایایی دارد که عبارتند از:
- پوشش ریسک نوسانات قیمت کالای مورد نظر: در واقع ریسک نوسانات قیمتی کالا را کاهش میدهد.
- تضمین معاملات به وسیله سپردن وجه تضمین در اتاق پایاپای: استفاده از این مکانیسم ریسک اعتباری را کاهش داده و پشتوانهای امن برای دو طرف معامله خواهد بود.
- نقدشوندگی بالا: قرارداد آتی نقره و به طور کل قراردادهای آتی در بورس قابل فروش هستند. میتوان تا پیش از سررسید در بازار آنها را معامله کرد. در صورت نیاز به خود نقره(کالا) نیز میتوان در تاریخ مقرر آن را از بازار فیزیکی تهیه کرد.
- شفافیت قیمتها به واسطه معامله در بورس: این معاملات در بورس با استفاده از سامانه معاملاتی استاندارد صورت میگیرد. کارگزار سفارش مشتریان خود را در سامانه معاملات آتی قرار میدهد. سفارشات بر اساس اولویت قیمت و زمان ورود، انجام میشوند.
- بهرهگیری از اهرم مالی: این ویژگی به معاملهگران فرصت کسب سود چند برابری میدهد. با استفاده از این اهرم میتوان با مبلغ مورد نیاز جهت سرمایهگذاری روی 100 گرم نقره ، روی 1000 گرم نقره سرمایهگذاری کرد.
- وجود مشخصات قرارداد و استانداردسازی کالا
- هزینهها و کارمزدهای پایین معاملات
- فروش کالا بدون داشتن آن
- معافیت مالیاتی
انواع قرارداد آتی در بورس
قراردادهای آتی با توجه به دارایی پایه موضوع آنها به دو دسته تقسیم میشوند:
- قرارداد آتی کالا: دارایی پایه در این نوع قراردادها، محصولات کشاورزی، فلزات و مواد نفتی است. قرارداد آتی نقره نیز ازجمله قراردادهای آتی کالا به شمار میرود.
- قرارداد آتی مالی: دارایی پایه موضوع این قراردادها سهام، ارز و اوراق قرضه میباشد.
معاملات قرارداد آتی نقره
نقره یکی از مهمترین فلزات گرانبها در انواع بازارهای مالی دنیا محسوب میشود. این فلز ارزشمند، علاوه بر این که یکی از ابزارهای سرمایهگذاری میباشد، در صنایع جواهرسازی، وسایل تزئینی، ظروف آشپزخانه و امثال آن نیز مصرف میشود. بازارهای نقدی و مشتقه بزرگ و گستردهای در بورسهای بزرگ دنیا برای نقره وجود دارد. اکنون برای نخستین بار قراردادهای آتی نقره در بورس کالای ایران معامله میشوند.
در این نوع قراردادها معالمهگران 3 فرصت برای کسب سود خواهند داشت:
- خرید و فروش قرارداد آتی (معاملهگران میتوانند از تغییرات قیمت قراردادهای آتی نوسان بگیرند.)
- خرید کالا
- فروش کالا
یعنی هم میتوان تا پیش از سررسید قرارداد آتی را مانند سایر اوراق بهادار در بورس معامله کرد، هم خود نقره را خرید یا فروخت. فرض کنیم قیمت نقره اکنون گرمی 17000 تومان است. احتمال میدهیم قیمت آن تا دو ماه دیگر به گرمی 20,000 تومان افزایش یابد. با خرید قرارداد آتی نقره و پیشخرید کردن آن، اولاً لازم نیست کل پول را الان پرداخت کنیم دوماً از نوسانات قیمتی در امان خواهیم بود.
نکات معاملات قرارداد آتی نقره
چند نکته حائز اهمیت که معاملهگران قرارداد آتی نقره باید بدانند:
- معاملات قراردادهای آتی نقره و کسب هرگونه سود در این بازار، معاف از مالیات است.
- خریدار موظف است در زمان تحویل، علاوه بر ارزش قرارداد، مالیات بر ارزش افزوده را(در صورتیکه وجود داشته باشد.) به فروشنده بپردازد.
- فقط آن دسته از فروشندگانی که مطابق با قوانین و مقررات مالیاتی در نظام مالیات بر ارزش افزوده ثبت نام کرده و گواهی دارند، امکان ورود به فرایند تحویل قرارداد آتی را دارند. کارگزارن مکلف به اخذ مدارک لازم از ایشان(فروشنده) هستند.
مشخصات قرارداد آتی نقره
هر قرارداد آتی نقره دربردارنده مشخصات خاصی میباشد که در جدول زیر به برخی از آنها اشاره شده است.
دارایی پایه | نقره |
قرارداد آتی پذیرش شده | قراردا آتی نقره |
اندازه قرارداد | 100 گرم |
استاندارد تحویل | نقره تحویلی به صورت ساچمه و با درجه خلوص حداقل 999 |
ماه قرارداد | کلیه ماههای سال به تشخیص شرکت بورس کالا |
حد نوسان قیمت روزانه | حداکثر مثبت و منفی 5% و با توجه به قیمت تسویه روز قبل |
دوره معاملات | دوره معاملات در هریک از نمادها در اطلاعیه مربوط به همان نماد اعلام میگردد. |
محل تحویل | انبارهای مد نظر بورس 10 روز قبل از پایان دوره معاملاتی هر نماد توسط بورس اعلام میشود. |
دوره تحویل | مطابق تاریخ اعلام شده در اطلاعیه تحویل |
حداقل تغییر قیمت سفارش | 10 تومان برای هر واحد سرمایهگذاری معادل 1000 تومان در هر قرارداد |
قیمت تسویه لحظهای | بر اساس 30% حجم معاملات پایانی در هر لحظه معاملاتی محاسبه میشود. |
آیا با همان کد بورسی می توان معاملات قرارداد آتی نقره را انجام داد؟
یک نکته قابل توجه این است که انجام معاملات قرارداد آتی نقره یا هر قرارداد آتی دیگری مستلزم دریافت کد معاملات آتی از کارگزاریهای دارای مجوز میباشد. در واقع با کد بورسی عادی نمیتوان در این بازار معامله کرد؛ بنابراین برای انجام این معاملات اولین گام مراجعه به یک کارگزاری است که مجوز معاملات آتی در بورس را اخذ نموده باشد.
دریافت کد معاملاتی قرارداد آتی
- مراجعه به یک کارگزاری دارای مجوز و خوشنام در حیطه معاملات آتی
- ارائه مدارک شناسایی و آخرین مدرک تحصیلی(لزوماً بالای دیپلم) به کارگزاری مورد نظر
- امضای قراردادهای مرتبط با معاملات آتی و سامانه معاملات برخط
- دریافت نام کاربری و رمز عبور ورود به سامانه معاملات برخط قراردادهای آتی از کارگزاری
کلام آخر
قرارداد آتی نقره نیز یکی از انواع قراردادهای آتی در بورس است که اگر با دانش کافی به معامله آن بپردازید موفق به کسب سود خواهید شد. مهمترین مزیت این قراردادها نیز وجود اهرم مالی در آن است که در صورت عدم آگاهی میتواند منجر به زیان چند برابری شود.
مزایای قرارداد آتی سکه چیست؟
کارشناس بازار سرمایه گفت: سازوکار قرارداد آتی میتواند برای اهالی بازارهای سنتی همچون طلا و سکه به عنوان مبنایی مناسب برای تصمیمگیری باشد.
به گزارش نبض بورس؛ دهقان دهنوی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در مراسم افتتاح معاملات آتی واحدهای صندوق سرمایه گذاری طلا و سیمان در بورس کالا، اظهار داشت: از بورس کالا میخواهم که علاوه بر توسعه بازار مشتقه و ورود داراییهای جدید، با جدیت راهاندازی مجدد قرارداد آتی سکه را پیگیری کند.
مجتبی بهرامی؛ کارشناس بازار سرمایه در این باره به ایبِنا گفت: یکی از اشکالاتی که در سال ۱۳۹۹ با آن برخورد کردیم و باعث رشد بی رویه قیمت سهام در بازار شد، عدم توجه به بازارهای آتی بود. میدانیم که بازار سرمایه به هر حال کامل شده از ابزارهای بسیار زیادی همچون اوراق است. در نتیجه این بود که در سال ۹۹ به ابزارهای نوین مالی همچون بازار آتی و اوراق پرداخته نشد و تبعات منفی برای بازار و اقتصاد داشت. بدون شک در راستای استفاده از ابزارهای نوین مالی، بسیار خوب و شفاف میتوان از بازار آتی طلا و سکه استفاده کرد.
مزایای قرارداد آتی سکه چیست؟
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه تاکید کرد: اگر راه اندازی مجدد قرارداد آتی سکه را شاهد باشیم، با تحلیلهای بسیار دقیقی که فعالان بازار سرمایه از قیمت طلا و انتظارات تورمی و سایر مسائل دارند، این ابزار نوین آتی میتواند به دولت در تعیین نرخ تعادلی و دقیق سکه در کشور کمک کند و همچنین میتواند از ایجاد حباب و هیجانات کاذب در بازار جلوگیری کند. بنابراین این نکته میتواند یکی از کارکردهای بازار آتی باشد.
بهرامی همچنین اظهار داشت: یکی از راهکارهای مدیریت ریسک بازارها، استفاده از بازار آتی است. در حقیقت معاملات در سررسیدهای آینده به صورت شفاف نمایش داده میشود و همانگونه که در حال حاضر در بازار آتی زعفران و آتی زیره سبز مشاهده میشود، فعالان بازار به صورت دقیق ریسکهای بازار را رصد و بر اساس آن در زمانهای سررسید شروع به معاملات میکنند. بنابراین فعالان بازار سکه نیز میتوانند با رصد معاملات آتی سکه، ریسک بازار را مدیریت کنند.
وی افزود: این سازوکار میتواند برای اهالی بازارهای سنتی همچون طلا و سکه به عنوان مبنایی مناسب برای تصمیمگیری باشد. در حقیقت میتوانند از روند بازار آتی پیروی کنند و شاهد سروسامان دادن به بازار باشیم. بنابراین نگاه فعالانی که به صورت سنتی در بازار طلا و سکه فعالیت می کنند، بدون شک به بازار آتی نیز خواهد بود. این اتفاق را امروز در بازار آتی زعفران مشاهده میکنیم و شرکتهای تولیدکننده و بستهبندی زعفران نگاهی به تابلوی آتی زعفران دارند.
بهرامی در ادامه گفت: سال گذشته پیشنهاد دادیم که باید در کشورمان حتی بازار آتی ارز هم داشته باشیم. یعنی دلار هم در بازار آتی معامله شود تا ریسکها و هیجانات را از این طریق به صورت شفاف، مدیریت کنیم و پوشش دهیم.
قرارداد آتی و انواع آن در بورس ایران/بازار آتی چه کاربردی دارد؟
قرارداد آتی (پیمان آتی) ، قراردادی دو طرفه است که بر اساس آن، خریدار و فروشنده تعهد می دهند دارایی ثابت قرارداد را به قیمت مشخص و در تاریخ معینی در آینده معامله کنند.
قرارداد آتی نوعی اوراق مالی است که در بازار سرمایه می توان آن را به عنوان اوراق مالی معامله کرد. در قرارداد آتی خریدار و فروشنده متعهد می شوند که در یک تاریخ مشخص با مبلغ تعیین شده در قرارداد دارایی ثابتی را خرید و فروش کنند یعنی فروشنده تعهد می دهد که در یک تاریخ معین میزان دارایی ثابت تعیین شده ای را در ازای مبلغ مشخص شده ای به خریدار بفروشد و خریدار همچنین نیز تعهد می دهد که مبلغ ذکر شده در قرارداد را در تاریخ مشخص شده به فروشنده پرداخت کند.
قرارداد آتی یکی از ابزار های مشتقه است یعنی این نوع از قرارداد همانند قرارداد اختیار معامله ارزش مستقلی ندارد و برای تعیین ارزش آن وابسته به موارد دیگری است.
یکی از مهمترین مشخصه های بازار آتی که در آن قرارداد آتی بسته و معامله می شود دوطرفه بودن بازار است یعنی خریدار و فروشنده می توانند هم از بالا رفتن قیمت سود کنند و هم از افت قیمتها. در واقع دو طرفه بودن بازار باعث می شود تا با تحلیل درست درباره روند بازار به دور از شرایط اقتصادی از بالا یا پایین آمدن قیمت ها سود کسب کنید.
قرارداد آتی در بورس ایران به ۲ دسته تقسیم می شود:
قرارداد آتی کالا
قرارداد آتی سبد سهام(شاخص)
قرارداد آتی کالا
قرارداد آتی کالا از آذرماه سال ۸۷ وارد بازار بورس ایران شد و اولین قرارداد اتی معامله شده مربوط به سکه تمام بهار آزادی در بورس کالا بود، بعد از اولین قرارداد آتی کالای معامله شده در بورس کالا، این قرارداد روی کالاهای پایه ای دیگر هم مانند کاتد مس، کنجاله سویا، زیره، نگین زعفران، سکه طلا، شمش طلا و … صورت گرفت.
قرارداد آتی کالا در واقع نوعی قرارداد مشتقه است که بر اساس آن فروشنده تعهد می دهد در ازای دریافت مبلغ معین در تاریخ ذکر شده در قرارداد، کالایی را به خریدار بفروشد.
گفتنی است در شهریور ۹۷ بورس کالا با انتشار اطلاعیه ای برای جلوگیری از متضرر شدن فعالان واقعی بازار سکه، از توقف معاملات آتی سکه طلای بهار آزادی و بسته شدن همه نمادهای معاملاتی این کالا خبر داد.
قرارداد آتی سبد سهام(شاخص)
قرارداد آتی سبد سهام(آتی شاخص) نوعی قرارداد آتی دوطرفه است که در آن خریدار و فروشنده متعهد می شوند سهام پایه مشخص شده در قرارداد را به قیمت مشخص و در تاریخ معینی در آینده معامله کنند. این قرارداد برای سهام یا شاخص های مشخص بسته می شود.اولین قرارداد آتی سهام در بازار سرمایه ایران در سال ۹۷ انجام شد و امروز نمادهایی که در این بازار معامله می شوند جسی (آتی شاخص ۳۰ شرکت بزرگ)، جبانک (آتی شاخص بانک ها)، جنفت (آتی شاخص فرآورده نفتی) و …است.
مزایای قرارداد آتی
استقبال سرمایه گذاران و فعالان بازار سرمایه از بازار آتی باعث شد مزایایی برای این بازار تعیین شود: