شاخص قیمت
گزارش مقدماتی شاخص قیمت کالاهای وارداتی فصل پاییز ١٤٠٠
گزارش مقدماتی شاخص قیمت کالاهای وارداتی فصل پاییز ١٤٠٠ (سال پایه = ١٣٩٥) از سوی مرکز آمار ایران منتشر شد.
به گزارش خبرگزاری موج، گزارش مقدماتی شاخص قیمت کالاهای وارداتی فصل پاییز ١٤٠٠ (سال پایه = ١٣٩٥) از سوی مرکز آمار ایران منتشر شد.
تورم فصلی
در فصل پاییز ١٤٠٠، تغییرات شاخص قیمت کالاهای وارداتی (مبتنی بر داده‌های ریالی) نسبت به فصل قبل، ٤٨, ٦ درصد است که در مقایسه با تورم فصلی تابستان ١٤٠٠ (٦٣.٧ درصد) حدود ١٥.١ واحد درصد کاهش داشته است. همچنین، تغییرات شاخص قیمت کالاهای وارداتی (مبتنی بر داده‌های دلاری) نسبت به فصل قبل ١٢.١ درصد است که در مقایسه با تورم فصلی تابستان ١٤٠٠ (٨.٧ درصد) حدود ٣.٤ واحد درصد افزایش داشته است.
در گروه‌های اصلی طبقه بندی HS نیز کمترین نرخ تورم فصلی در بخش ریالی مربوط به گروه «مروارید طبیعی یا پرورده، سنگ‌های گرانبها و…» (١.٠ درصد) و بیشترین نرخ مربوط به گروه «فلزات معمولی و مصنوعات آنها» (٦٣.٧ درصد) است. همچنین بیشترین کاهش مربوط به گروه «محصولات صنایع غذایی، نوشابه‌ها و …» (١.١- درصد) است.
تورم نقطه به نقطه
در فصل پاییز ١٤٠٠، تغییرات شاخص قیمت کالاهای وارداتی (مبتنی بر داده‌های ریالی) نسبت به فصل مشابه سال قبل ٤٤٥, ٩ درصد است که در مقایسه با تورم نقطه به نقطه تابستان ١٤٠٠ (٤٨٥.٤ درصد) حدود ٣٩.٥ واحد درصد کاهش داشته است. همچنین، تغییرات شاخص قیمت کالاهای وارداتی (مبتنی بر داده‌های دلاری) نسبت به فصل مشابه سال قبل ٥٤.٩ درصد است که در مقایسه با تورم نقطه به نقطه تابستان سال ١٤٠٠ (٥٢.١ درصد) حدود ٢.٨ واحد درصد افزایش داشته است.
در گروه‌های اصلی طبقه بندی HS نیز کمترین شاخص قیمت نرخ تورم نقطه به نقطه در بخش ریالی مربوط به گروه «چوب و اشیا چوبی، زغال چوب و . » (٩.٦ درصد) و بیشترین نرخ مربوط به گروه «آلات و دستگاه‌های اپتیک، عکاسی، سینماتوگرافی و …» (٦٤٠.٧ درصد) است. همچنین بیشترین کاهش شاخص قیمت مربوط به گروه «پوست خام، چرم، پوست‌های نرم و اشیا ساخته شده از این مواد و…» (٠.٧- درصد) است.
تورم سالانه
در فصل پاییز ١٤٠٠، تغییرات میانگین شاخص قیمت کالاهای وارداتی (مبتنی بر داده‌های ریالی) در چهار فصل منتهی به فصل پاییز ١٤٠٠ برابر با ٤٧٨, ٣ درصد بوده است که در مقایسه با تورم سالانه تابستان ١٤٠٠ (برابر با ٥١٣.٨ درصد) حدود ٣٥.٥ واحد درصد کاهش داشته است. همچنین، تغییرات میانگین شاخص قیمت کالاهای وارداتی (مبتنی بر داده‌های دلاری) در چهار فصل منتهی به فصل پاییز ١٤٠٠ برابر با ٥٥.٣ درصد بوده است که در مقایسه با تورم سالانه تابستان ١٤٠٠ (برابر با ٥٤.٣ درصد) حدود ١.٠ واحد درصد افزایش داشته است.
در گروه‌های اصلی طبقه بندی HS نیز کمترین نرخ تورم سالانه در بخش ریالی مربوط به گروه «چوب و اشیا چوبی، زغال چوب و …» (٩.٤ درصد) و بیشترین نرخ مربوط به گروه «آلات و دستگاه‌های اپتیک، عکاسی، سینماتوگرافی و…» (٧١٦.٤ درصد) است.
همچنین بیشترین کاهش مربوط به گروه «پوست خام، چرم، پوست‌های نرم و اشیا ساخته شده از این مواد و…» (٠.١- درصد) است.
تحلیل اثرات نامتقارن نرخ ارز بر شاخص قیمت سهام بورس اوراق بهادار تهران: رهیافت NARDL
بازار سهام، یکی از بارزترین نمونه‌های بازارهای مالی است که شناخت ماهیت، نحوه عملکرد و عوامل مؤثر بر آن همواره مورد توجه اقتصاددانان بوده است. در این بین، بازار ارز می‌تواند به عنوان یک رقیب برای بازار سهام در نظر گرفته شود و بسته به صادرات یا وارداتمحور بودن اقتصاد، بر کشور و بازار سهام اثرگذار باشد. پژوهش‌های انجام‌شده‌‌ی تجربی اثرات نرخ ارز بر شاخص قیمت سهام را در هر دو شکل مثبت و منفی نشان دادهاند، بنابراین با توجه به اهمیت این موضوع، هدف این پژوهش تحلیل اثرات نامتقارن نرخ ارز بر شاخص قیمت سهام در دوره‌ی زمانی 3/1396-1/1380 با استفاده از داده‌های فصلی برای اقتصاد ایران است. بدین منظور، الگوی خودرگرسیونی با وقفه توزیع شده‌ی غیرخطی برآورد شده و تأثیر متغیرهای نرخ ارز، نرخ بهره ، نقدینگی حقیقی و شاخص قیمت شاخص قیمت مصرف‌کننده بر شاخص قیمت سهام بررسی گردید. نتایج برآورد الگو حاکی از آن است که کاهش نرخ ارز اثر مثبت و معناداری در کوتاه‌مدت و بلندمدت بر شاخص قیمت سهام دارد، اما افزایش نرخ ارز در هر دو دوره شاخص قیمت اثر معناداری بر بازار سهام نداشته است. بنابراین نرخ ارز اثر نامتقارن بر شاخص قیمت سهام دارد.
کلیدواژه‌ها
- شاخص قیمت سهام
- عدم‌تقارن
- الگوی خودرگرسیونی با وقفه توزیع‌شده غیرخطی
- نرخ ارز
20.1001.1.24765775.1396.8.32.3.3
عنوان مقاله [English]
Analyzing the Asymmetric Effects of Exchange Rate on the Stock Price Index of Tehran Stock Exchange: the NARDL Approach
نویسندگان [English]
- Karim Azarbayjani 1
- Mostafa Mobini Dehkordi 2
- Alireza Kamalian 2
2 PhD Candidate in Economics, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan
The شاخص قیمت stock market is one of the most prominent examples of financial markets, which has always attracted economists’ attentions in terms of understanding its nature, the mode of its performance, and factors affecting it. Meanwhile, the foreign exchange market can be considered as a competitor for the stock market and, depending on the export or import-based nature of the economy, may affect the country and the stock market differently. Empirical research has indicated positive and negative effects of the exchange rate on stock price index. Therefore, considering the significance of this issue, the aim of this study was to analyze the asymmetric effects of the exchange rate on stock price index in the period of 2001/1-2017/3using seasonal data for Iran's economy. To this end, the nonlinear autoregressive distributed lag (NARDL) model was estimated and the effects of exchange rate, interest rate, real liquidity and consumer price index on the stock price index were investigated. The results show that the decrease in the exchange rate has a positive and significant effect on the stock price index in the short and long-run, but the increase in the exchange rate in both periods has not significant effect on the stock market. Therefore, the exchange rate has an asymmetric effect on the stock price index.
کلیدواژه‌ها [English]
- Stock Price Index
- Asymmetry
- Nonlinear Autoregressive Distributed Lag (NARDL)
- Exchange rate
مراجع
- Abbasi, N. H., Mohammadi, S., & Ebrahimi, S. (2017). Dynamics of the relationship between macro variables and stock market index. Journal of Management and Finance, 16, 82-61(In Persian).
- Abouwafia, H., E., & Chambers, M., J. (2015). Monetary Policy, Exchange Rates and Stock Prices in the Middle East Region, International Review of Financial Analysis, 37, 14–28.
- Adibpoor, M. (2016). Measure the effect of exchange rate uncertainty on the stock price index of the listed companies in the stock exchange. Journal of Macroeconomics, 22, 105-131 (In Persian).
- Ajayi, R. A., & Mougoue, M., (1996). On the Dynamic Relation between Stock Prices and Exchange Rates. The Journal of Financial Research, 19, 193-207
- Aydemir, O., & Demirhan, E., (2009). The relationship between stock prices and exchange rates: Evidence from Turkey. International Research Journal of Finance and Economics 23, 15-207
- Bahmani-Oskooee, M., & Saha, S. (2015). On the relation between stock prices and exchange rates: A review article. Journal of Economic Studies, 42, 707–732.
- Bahmani-Oskooee, M., & Saha, S. (2016). Do exchange rate changes have symmetric or asymmetric effects on stock prices? Global Finance Journal, 31, 57-72.
- Bakhshani, S. (2016). Investigating the effect of exchange rate changes on stock prices and P / E ratios using SEM-PLS. Journal of Financial and Economic Policies, 12, 149-164, (In Persian).
- Black, B., (2001). The legal and شاخص قیمت institutional preconditions for strong securities markets. UCLA Law Review, 48, 81-858.
- Boonyanam, N. (2014). Relationship of stock price and monetary variables of Asian small open emerging economy: Evidence from Thailand. International Journal of Financial Research, 5, 52-63.
- Boubakri, N., & Olfa, H. (2007). The dynamics of privatization, the legal environment and stock market development. International Review of Financial Analysis, 16, 304-331.
- Dimitrova, D. (2005). The Relationship between Exchange Rates and Stock Prices: Studied in a Multivariate Model. Issues in Political Economy, 14, 1-25.
- Doong, S.-Ch., Yang, Sh.-Y., & Wang, A. (2005). The dynamic relationship and pricing of stocks and exchange rates: Empirical evidence from Asian emerging markets. Journal of American Academy of Business, 7, 23-118.
- Graham, J. R., & Harvey, C. (2001). The theory and practice of corporate finance: evidence from the field. Journal of Financial Economics, 60, 187-243.
- Heydari, H. & Bashiri, S. (2012). Investigating the Relation between Uncertainty of Real Exchange Rate and Stock Price Index in Tehran Stock Exchange: Observations Based on VAR-GARCH Model. Economic Modeling Research, 9, 71-92 (In Persian).
- Hyde, J. (2007). The response of industry stock returns to market, exchange rate and interest rate risk. Managerial Finance, 33, 693-709.
- Iorio, D., A, Faff, R., & Sander, H. (2013). An investigation of the interest rate risk and exchange rate risk of the europen financial sector: euro zone versus non-euro zone countries. Accounting and management information system, 12, 319-344.
- Kennedy, K. & Nourizad, F. (2016). Exchange rate volatility and its effect on stock market volatility. International Journal of Human Capital and Urban Management, vol 1 (1): 37-46.
- Kurihara, Y. (2006). The relationship between exchange rate and stock prices durin the quantitative easing policy in Japan. International Journal of Business, 11, 86-375.
- Mahmudul, A., & Gazi, S., U. (2009). The relationship between interest rate and stock price: Empirical evidence from developed and developing countries. International journal of business and management, 4, 43-51.
- Miller, K., D., & Reuer, J., J. (1998). Asymmetric corporate exposures to foreign exchange rate changes. Strategic Management Journal, 19, 1183-1191.
- Mohammadi, D. Danesh Jafari, D. & Nasr Esfahan, M. (2017). Modeling speculative bubbles of the stock market in Tehran considering the psychological and social dynamics. Journal of Economics and Modeling, 30, 95-122 (In Persian).
- Moore, T., & Wang, P. (2014). Dynamic linkage between real exchange rate and stock prices: Evidence from developed and emerging Asian markets. International Review of Economics and Finance, 29, 1-11.
- Morley, B. & Pentecost, E. J. (2000). Common Trends and Cycles in G7 Countries Exchange Rates and Stock Prices. Applied Economic Letters, 7, 7-10.
- Musaee, M., Mehregan, N., & Amiri, H. (2010). The relationship between stock market and macroeconomic variables in Iran. Journal of Economic Research and Policy, 54, 73-94(In Persian).
- Osoolian, M. (2005). Investigating the effect of some macroeconomic variables on the index of prices of industries of listed companies in the stock market from 1993 to 2002. Master's Thesis. University of Tehran (In Persian).
- Parivar, U., & Hassani, M. (2017). Dynamic assessment of the relationship between the foreign exchange market, the stock market and the housing market in Iran, using a multivariate GARCH model. Economics and Business Journal, 14, 29-17, (In Persian).
- Pearce, J, A., & Richard, R. (2002). Startegic management: formulation, implementaion, and control”, Available at: www.mhhe.com/pearce10e.
- Pedram, M., Mousavi, M. H., & Aghda, S. A. (شاخص قیمت 2017). Asymmetric effects of interest rates on the stock price index of Iran. Journal of Management Studies and Accounting, 4, 162-171(In Persian).
- Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326.
- Pourebadolahan, M., Asgharpour, H. & Zolghadr, H.(2015). Examining Relationship between Stock Prices and Exchange Rate in Oil-exporting Countries. Journal of Economic Progress, 4, 61-86 (In Persian).
- Robert, D., & Gay, J. (2008). Nova Southeastern University, Effect of Macroeconomic Variables on Stock Market Returns For Four Emerging Economies: Brazil, Russia, India, And China. International Business & Economics Research Journal, 7, 1-20.
- Sajjadi, S. H., Farazmand, H., & Alisoufi, H. (2009). Investigating شاخص قیمت the relationship between macroeconomic variables and stock returns index in Tehran Stock Exchange. Journal of Research in Economic Sciences, 2, 123-150 (In Persian).
- Shin, D, W., & Lee, O. (2001). Tests for Asymmetry in Possibly Nonstationary Time Series Data. Journal of Business & Economic Statistics, 19(2), 233-244.
- Shin, Y., Yu, B., C., & Greenwood-Nimmo, M. (2014). Modelling asymmetric cointegration and dynamic multipliers in a nonlinear ARDL framework. In R. Sickels, & W. Horrace (Eds.), Festschrift in honor of Peter Schmidt. Econometric methods and applications. 281–314.
- Torabi, T., & Houman, T. (2010). Effects of macroeconomic variables on Tehran Stock Exchange (TSE) indices. Economic Modeling, 11, 121-144 (In Persian).
شاخص قیمت تولید کننده ۱۴ درصد کاهش یافت
تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده کل کشور نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) در فصل تابستان ١۴٠٠ به ۹.۵۸ درصد رسید که در مقایسه با فصل مشابه سال قبل (٧٣.٠) ١٤.١ درصد کاهش داشته است.
به گزارش خبرگزاری شاخص قیمت مهر به نقل از مرکز آمار، تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده کل کشور نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) در فصل تابستان ١۴٠٠ به ۹.۵۸ درصد رسید که در مقایسه با همین اطلاع در فصل مشابه سال قبل (٧٣.٠) ١٤.١ واحد درصد کاهش داشته است.
تورم فصلی
تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده کل کشور نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) در فصل تابستان ١۴٠٠ به ۷.۱۱ درصد رسید که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (١٠.١) ۱.۶ واحد درصد افزایش داشته است. در این فصل کمترین تورم فصلی تولیدکننده مربوط به بخش تولید، انتقال و توزیع برق (٠.١ درصد) و بیشترین تورم فصلی مربوط به بخش کشاورزی (٢١.٧ درصد) بوده است.
تورم نقطه به نقطه
تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده کل کشور نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) در فصل تابستان ١۴٠٠ به ۹.۵۸ درصد رسید که در مقایسه با همین اطلاع در فصل مشابه سال قبل (٧٣.٠) ١۴.١ واحد درصد کاهش داشته است. به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان به ازای تولید کالاها و خدماتشان در داخل کشور، در فصل تابستان ١۴٠٠ نسبت به فصل تابستان سال ١٣٩٩، ۵۸.۹ درصد افزایش دارد. در میان بخش‌های مختلف تولیدی کمترین نرخ مربوط به بخش تولید، انتقال و توزیع برق (١٩.٠ درصد) و بیشترین نرخ مربوط به بخش معدن (۱۰۱.۶ درصد) می‌باشد.
تورم سالانه
تغییرات میانگین شاخص کل قیمت تولیدکننده در چهار فصل منتهی به فصل تابستان ١۴٠٠ نسبت به دوره مشابه در سال قبل به ۶.۶۴ درصد رسید که نسبت به همین اطلاع در فصل قبل (۶٠.٠) ۴.۶ واحد درصد افزایش داشته است. در فصل مورد بررسی، در میان بخش‌های اصلی تولیدی در کشور، کمترین تورم سالانه مربوط به بخش تولید، انتقال و توزیع برق (٣٧.٧ درصد) و بیشترین آن مربوط به بخش معدن (۱۱۶.۱ درصد) است.
شاخص قیمت مصرف کننده: سبد محصولات اختصاصی خودتان را بسازید!
آیا این موضوع واقعیت دارد – آیا بازار می‌تواند نشانه‌های واقعی بروز دهد؟ خب، مطمئناً بازار به‌خودی‌خود نمی‌تواند خیلی گویا باشد، اما مطمئناً سرمایه گذاران می‌توانند از آن بهره ببرند! ترس و عدم اطمینان می‌تواند بازارها را دچار بی‌نظمی کند. یکی از لغاتی که هراس بسیاری را در قلب سرمایه‌داران به وجود می‌آورد واژه تورم است. اگر بخواهیم تعریفی ساده ارائه دهیم باید بگوییم که تورم به افزایش در قیمت کالا و خدمات گفته میشود و در این دوره آموزشی بارها و بارها از آن سخن گفته‌ایم. با افزایش تورم ارزش پول ملی کاهش می‌یابد. به عبارتی پول شما توان خرید میزان کمتری از کالاها و خدمات را دارد. برای مثال در اوایل دهه ۸۰ قیمت هر بطری نوشابه خانواده حدود ۳۰۰ تومان بود! امروز در سال ۱۳۹۴ قیمت هر بطری نوشابه نزدیک به ۲۰۰۰ تومان است. آیا کیفیت نوشابه بهتر شده است؟ نه در بهترین حالت همان کیفیت قدیم را دارد؛ اما تورم در طی زمان باعث افزایش قیمت آن شده است. نقش شاخص قیمت مصرف کننده در رابطه با تورم چیست؟
شاخص های مختلفی به سرمایه گذاران کمک می‌کنند تا تورم و هراس موجود در بازار را بشناسند. یکی از این شاخص ها شاخص قیمت مصرف کننده یا (Consumer Price Index (CPI است. این شاخص میزان تغییر قیمت در «سبدی فرضی» از کالاها و خدمات را نشان می‌دهد. این «سبد» شامل مواد غذایی و مایحتاج یک خانوار است– اقلامی که هرکسی به آنها نیاز دارد. اگر نسبت به ماه قبل قیمتها به شکل مثبت تغییر کند، افزایش در قیمت را تورم می‌گویند. درصد افزایش قیمت با نام نرخ تورم شناخته میشود.
گام عملی – سبد محصولات اختصاصی خودتان را بسازید!
شاخص قیمت مصرف کننده شامل بسیاری از محصولات و خدمات است و یک سبد بزرگ را تشکیل می‌دهد. شما ممکن است در تمام زندگی خود برخی از این محصولات و خدمات را حتی یک‌بار هم مصرف کنید؛ بنابراین اگر این سبد را ساده کنید و سبدی از تعداد محدود محصولات و خدمات تشکیل دهید، درک شاخص قیمت برای شما آسان‌تر خواهد شد. در اینجا ما یک سبد بسیار ساده را تشکیل می‌دهیم که فقط شامل هزینه ناهار، هزینه رفت‌وآمد و هزینه شهریه دانشگاه و خرید کتاب است. به علت اینکه این محصولات و خدمات فقط توسط دانشجویان مورداستفاده قرار می‌گیرد، بنابراین آن را شاخص قیمت دانشجویی می‌نامیم.
برای هریک از موارد در سبد دانشجویی، ما هزینه‌ها و تعداد دفعات استفاده برای سه سال را در جدول زیر خلاصه کرده‌ایم:
| آیتم | تعداد دفعات خرید | سال ۹۲ | سال ۹۳ | سال ۹۴ |
| هزینه ناهار | ۱۵۰ | ۳۰۰۰ | ۶۰۰۰ | ۶۰۰۰ |
| هزینه رفت‌وآمد | ۲۰۰ | ۲۰۰۰ | ۳۰۰۰ | ۱۵۰۰ |
| هزینه شهریه و کتاب | ۲ | ۱۵۰۰۰۰۰ | ۱۵۰۰۰۰۰ | ۱۳۰۰۰۰۰ |
جدول بالا نشان می‌دهد در سال ۹۴ به علت توسعه خط مترو، این فرد هزینه کمتری را برای رفت‌وآمد خود پرداخت کرد.
حالا بیایید نرخ تورم را برای این سبد دانشجویی محاسبه کنیم؛ اما شاخص قیمت قبل از شروع بهتر است ببینیم این سبد دانشجویی هرسال چقدر می‌ارزد. در سال ۹۲ این سبد شامل ۴۵۰۰۰۰ تومان هزینه ناهار (۱۵۰ وعده ضربدر ۳۰۰۰ تومان)، ۴۰۰۰۰۰ تومان هزینه رفت‌وآمد و ۱۵۰۰۰۰۰ تومان هزینه شهریه و خرید کتاب است؛ بنابراین کل هزینه ین سبد در سال ۹۲ برابر با ۲۳۵۰۰۰۰ تومان است. این رقم در سال ۹۳ برابر با ۳۰۰۰۰۰۰ تومان است؛ یعنی سبد دانشجویی این فرد ۶۵۰۰۰۰ تومان گران‌تر شده است. همین‌طور قیمت سبد دانشجویی در سال ۹۴ به ۲۵۰۰۰۰۰ تومان رسید که از سال ۹۳ کمتر و از سال ۹۲ قدری بیشتر است.
تبریک میگوییم. شما قسمت دشوار را پشت سر گذاشته‌اید و کافی است یک ضرب و تقسیم ساده انجام دهید تا نرخ تورم به دست آید. برای محاسبه نرخ تورم از فرمول زیر استفاده میشود:
می‌بینید که نرخ تورم در سال ۹۴ برای سبد دانشجویی منفی است. اتفاقی که شاید در دنیای واقعی چیزی شبیه به معجزه باشد!
شما می‌توانید از همین روش برای محاسبه تورم در زندگی شخصیتان استفاده کنید. کافی است لیست هزینه‌های ماهانه و سالانه خود را استخراج کنید و با محاسبات این‌چنینی سال‌به‌سال تأثیر تورم بر هزینه‌های خود را بررسی کنید.
خودآزمایی: حالا نوبت شماست. تورم سال ۹۳ نسبت به سال ۹۲ چقدر است؟
جمع‌بندی: با شاخص ها با احتیاط رفتار کنید…
مهم‌ترین نکته‌ای که شما باید آن را به‌خوبی درک کنید این است که شاخص های اقتصادی برای تخمین شرایط اقتصادی مورداستفاده قرار می‌گیرند. اغلب، افراد درباره این شاخص ها مطالعه بسیاری می‌کنند و طبیعتاً به‌سرعت نتیجه‌گیری می‌کنند. همان‌گونه که دیدیم، عوامل بی‌شماری بر اقتصاد اثر می‌گذارند و طبیعتاً یک شاخص نمی‌تواند کل داستان را به شما بگوید. شما به هنگام تأکید بیش‌ازحد بر این شاخص ها باید هوشیار باشید. تأکید بیش‌ازاندازه بر یک شاخص مطمئناً به شما صدمه می‌زند. شما باید بدانید که به دنبال چه چیزی هستید و از این شاخص های اقتصادی برای دنبال کردن روندها استفاده کنید.
(پایان درس چهارم دوره آموزشی آشنایی با شاخص های اقتصادی و پایان دوره آموزشی)
اگر سؤال یا نظری درباره شاخص قیمت مصرف کننده دارید لطفاً در بخش نظرات مطرح کنید. همین‌طور با اشتراک‌گذاری این مقاله در شبکه‌های اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.
اخه وقتی میگید یه شاخص تنها جوابگو نیست واسه چی بریم کلی روش تمرکز کنیم؟تا اخر سر یه جواب فوق احتمالی بدست بیاریم که به دردمون هم نخوره؟
گلوله برفی تورم؛ شاخص بهای تولیدکننده به ۱۸ درصد رسید
خبرهای مربوط به بازرسی‌های سازمان تعزیرات حکومتی از واحدهای صنفی یا فعالیت دیگر سازمان‌های بازرسی و شاخص قیمت نظارتی که برای کنترل قیمت انواع کالاها و خدمات تلاش می کنند، بخش عمده‌ای از اخبار و گزارش‌های رسانه‌ای را در هفته‌های اخیر به خود اختصاص داده است.
گویی عده‌ای «فرصت‌طلب»، «طماع» یا «گرانفروش» بر آن شده‌اند تا در نابسامانی و نوسانات شدید بازار ارز و ابهام از آینده اقتصاد ایران، سود خود را از راه گرانفروشی حداکثر کنند.
اینکه شاید تولیدکننده یا تاجر و بازرگانی در این شرایط با هدف حداکثر کردن منفعت شخصی، گرانفروشی کرده و قیمت کالا و خدمات خود را افزایش دهد، قابل انکار نیست و حتما هستند تولیدکنندگان یا بازرگانانی که کالای تولیدی یا وارداتی از قبل را گران بفروشند.
استدلال معروف این گروه فارغ از مباحث و ملاحظات اخلاقی یا فلسفی آن، بر منطقی اقتصادی استوار است. از آنجا که در شرایط تورمی، جایگزینی کالاها با قیمت‌های پیشین غیرممکن است و باید برای جایگزینی کالاها، قیمت و بهایی بیشتر از قیمت فروش پیشین پرداخت شود، از این رو تولیدکنندگان و بازرگانان، کالای تولیدی یا وارداتی از قبل را با قیمت‌هایی جدید، عرضه می کنند.
اما آیا این روال گرانفروشی، رویه اکثریت تولیدکنندگان است؟
در واقع پرسش اصلی این است که افزایش قیمت کالاها و خدمات مصرفی در هفته‌ها و ماههای اخیر ناشی از افزایش سطح عمومی قیمت انواع کالا و خدمات است که از ساختاری تورمی ناشی میشود یا ماحصل گرانفروشی، شماری از «سودجویان» است؟
برای پاسخ به این پرسش، بررسی شاخص بهای تولیدکننده می‌تواند نتایجی قابل اتکا به دنبال داشته باشد.
شاخص بهای تولیدکننده، بیانگر تورم در سطح تولید است و در واقع قیمت انواع کالا در سطح عمده فروشی و در کارخانه تولیدکننده را به تصویر می‌کشد. از این رو تحولات این شاخص قیمتی با تاخیری چند ماهه در سطح خرده‌فروشی و مصرف‌کننده نمایان میشود.
با این حساب، شاخص بهای تولیدکننده، برای شاخص بهای مصرف‌کننده یا شاخص تورم، شاخصی پیش‌نگر به حساب می آید و از تحولات شاخص بهای تولیدکننده یا اصطلاحا تورم تولید می توان حرکت شاخص تورم در ماههای آتی را حدس زد و پیش‌بینی کرد.
بر اساس گزارش بانک مرکزی از شاخص بهای تولیدکننده در شهریورماه، نرخ تورم متوسط تولید در این ماه، به ۱۸.۲ درصد رسیدکه سه واحد/درصد بیشتر از تورم متوسط در مردادماه بود.
بانک مرکزی ایران تورم نقطه به نقطه تولید در شهریورماه امسال را ۴۴.۴ درصد اعلام کرد که در پنج سال گذشته بالاترین نرخ تورم نقطه به نقطه تولید بوده است.
همانطور که در نمودار زیر می‌توان دید، تورم نقطه به نقطه تولید اگرچه از آذرماه پارسال روندی افزایشی داشته اما از خردادماه امسال، تورم نقطه به نقطه تولید، با جهشی شدید مدام در حال تغییر کانال‌های نوسانی خود بوده و در نهایت در شهریورماه امسال، وارد کانال ۴۴ درصدی شده است.
روند تورم ماهانه نیز نشان از آن دارد که از خردادماه امسال به این سو، اعداد و ارقام مربوط به افزایش هزینه های ماهانه تولید با اعداد و ارقامی کم‌سابقه، افزایش یافته است.
در میان گروه‌های اصلی تشکیل دهنده شاخص بهای تولیدکننده، بالاترین نرخ تورم نقطه به نقطه مربوط به گروه اصلی «ساخت» بود که در شهریورماه امسال در مقایسه با شهریورماه پارسال ۶۱.۱ درصد رشد کرد.
در واقع این عدد بیانگر تغییرات شاخص بهای تولیدکننده بخش صنعت است که از قضا مهم‌ترین گروه در میان گروه‌های اصلی مورد بررسی است.
تورم متوسط این گروه به معنای تورم ۱۲ ماه منتهی به شهریور امسال نسبت به مدت مشابه پارسال، رشدی ۲۳.۳ درصدی داشت.
مهم‌ترین عامل در افزایش هزینه‌های تولید را می‌توان ناشی از جهش‌های قیمتی در بازار ارز در ماههای اخیر دانست، بر اساس آمارهای سازمان توسعه تجارت ایران، در پنج ماه نخست امسال، بیش از ۶۰ درصد از کل واردات ایران را کالاهای واسطه ای تشکیل می‌داده و حدود ۱۵ درصد از کل واردات نیز به کالاهای سرمایه‌ای اختصاص داشته است.
این کالاها که نوعا در فرآیند تولید به کار می آیند، در ماههای اخیر با ارزی گران‌تر و در مواردی حتی تا چند برابر قیمت قبل، تامین شده‌است و هزینه های تولید تولیدکنندگان ایرانی را افزایش داده است.
بر این اساس، اینکه قیمت تمام شده کالاهای ساخت ایران افزایش یافته و تورم تولید با رشدهایی کم‌سابقه روبه رو شود، چندان دور از ذهن نیست.
به طور معمول با فاصله زمانی سه تا هشت ماه، تورم تولیدکننده از سطح عمده‌فروشی به خرده‌فروشی انتقال می‌یابد و با این حساب می‌توان انتظار داشت که روند تورمی آغاز شده در سطح خرده‌فروشی در ماه شهریور و مرداد، در ماههای آتی نیز ادامه یابد.
با این وصف که تولیدکنندگان ایرانی قادر نخواهند بود کالاهای تولیدی خود را در ماههای آتی با قیمت‌های تمام شده پیش از جهش های قیمتی فعلی تولید و عرضه کنند، افزایش اجتناب‌ناپذیر قیمتها، گرانفروشی نیست و مقابله با آن به شیوه‌های آزموده شده بگیر و ببندی و تعیین مجازات و جریمه، راهگشا نخواهد بود.
سرکوب قیمتها، در حالتی خوشبینانه منجر به کاهش حاشیه سود تولیدکنندگان و در حالتی بدبینانه ورود آنها به محدوده زیان‌ده شدن را به دنبال خواهد داشت که در نهایت تولیدکنندگان را از ادامه فعالیت باز می‌دارد، این چرخه با دامن زدن به مشکل کمیابی، کاهش عرضه و افزایش تورم ادامه خواهد یافت.
