قراردادهای آتی و آینده چیست؟

قراردادهای آتی دائمی چیست

برخلاف بازارهای سنتی ، در معاملات آتی ، معاملات فوراً "تسویه" نمی شوند. در عوض ، دو طرف متعاهد قراردادی را مبادله خواهند کرد که تسویه حساب را در تاریخ آینده مشخص می کند. همچنین ، بازار آتی به کاربران اجازه نمی دهد مستقیماً کالا یا دارایی دیجیتال را خریداری یا بفروشند. در عوض ، آنها نمایندگی قراردادی از آنها را معامله می کنند و معامله واقعی دارایی ها (یا پول نقد) در آینده - هنگامی که قرارداد اجرا می شود ، رخ می دهد. به عنوان یک مثال ساده ، مورد قرارداد قراردادهای آتی و آینده چیست؟ آتی یک کالای فیزیکی مانند گندم یا طلا را در نظر بگیرید. در برخی از بازارهای آتی سنتی ، این قراردادها برای تحویل علامت گذاری شده اند ، بدین معنا که تحویل فیزیکی کالا وجود دارد. در نتیجه ، طلا یا گندم باید ذخیره و حمل شود که هزینه های اضافی ایجاد می کند (معروف به هزینه حمل). با این حال ، بسیاری از بازارهای آتی در حال حاضر تسویه نقدی دارند ، به این معنی که فقط ارزش نقدی معادل آن تسویه می شود (هیچگونه مبادله فیزیکی کالا وجود ندارد). علاوه بر این ، قیمت طلا یا گندم در بازار آتی بسته به مدت زمان تسویه قرارداد ممکن است متفاوت باشد. هرچه فاصله زمانی بیشتر باشد ، هزینه های حمل بیشتر است ، عدم قطعیت قیمت احتمالی در آینده بیشتر و شکاف قیمتی بالقوه بین بازار لحظه ای و آتی بیشتر خواهد بود.

چرا کاربران قراردادهای آتی را معامله می کنند؟

• پوشش ریسک و مدیریت ریسک دلیل اصلی اختراع معاملات آتی بود.
• قدرت معامله بدون دارایی که معامله گران می توانند در برابر عملکرد دارایی معامله کنند ، حتی اگر آن را نداشته باشند.
• اهرم که معامله گران می توانند به موقعیت هایی ورود کنند که بزرگتر از موجودی حساب آنها است.

قرارداد آتی دائمی چیست؟

قرارداد دائمی نوع خاصی از قراردادهای آتی است ، اما برخلاف شکل سنتی آتی ، تاریخ انقضا ندارد. بنابراین می توان تا زمانی که دوست داریم موقعیتی را حفظ کنیم. به غیر از این ، معاملات قراردادهای دائمی بر اساس شاخص قیمت پایه است. قیمت شاخص شامل میانگین قیمت یک دارایی ، با توجه به بازارهای عمده نقطه ای و حجم معاملات نسبی آنها است. بنابراین ، برخلاف قراردادهای آتی معمولی ، قراردادهای دائمی اغلب با قیمتی معادل یا بسیار شبیه به بازارهای معامله اصلی انجام می شوند. با این حال ، در شرایط تلاطم شدید بازار ، قیمت علامت ممکن است از قیمت بازار لحظه ای منحرف شود. با این وجود ، بزرگترین تفاوت بین قراردادهای آتی سنتی و قراردادهای دائمی ، «تاریخ تسویه حساب» قراردادهای قبلی است.

حاشیه اولیه چقدر است؟

حاشیه اولیه حداقل ارزشی است که باید برای باز کردن یک موقعیت اهرمی پرداخت کنید. به عنوان مثال ، می توانید 1000 BNB با حاشیه اولیه 100 BNB (با اهرم 10 برابر) خریداری کنید. بنابراین حاشیه اولیه شما ده درصد از کل سفارش خواهد بود. حاشیه اولیه چیزی است که از موقعیت اهرمی شما پشتیبانی می کند و به عنوان وثیقه عمل می کند.

حاشیه نگهداری چقدر است؟

حاشیه نگهداری حداقل میزان وثیقه ای است که باید برای باز نگه داشتن موقعیت های معاملاتی داشته باشید. اگر موجودی حاشیه شما به زیر این سطح برسد ، یا تماس حاشیه ای دریافت خواهید کرد (از شما می خواهد وجوه بیشتری به حساب خود اضافه کنید) یا انحلال داده می شود. اکثر مبادلات ارزهای رمزنگاری شده مورد دوم را انجام می دهند. به عبارت دیگر ، حاشیه اولیه ارزشی است که هنگام باز کردن یک موقعیت تعهد می دهید و حاشیه نگهداری به حداقل موجودی مورد نیاز برای باز نگه داشتن آن موقعیت اشاره دارد. حاشیه نگهداری یک ارزش پویا است که با توجه به قیمت بازار و موجودی حساب شما (وثیقه) تغییر می کند.

انحلال چیست؟

اگر ارزش وثیقه شما کمتر از حاشیه نگهداری شود ، ممکن است حساب آتی شما منحل شود. بسته به مبادله ای که استفاده می کنید ، انحلال به طرق مختلف رخ می دهد. به طور کلی ، قیمت انحلال با توجه به ریسک و اهرم هر کاربر (بر اساس وثیقه و خالص مواجهه آنها) تغییر می کند. هرچه موقعیت کل بزرگتر باشد ، حاشیه مورد نیاز بیشتر است. برای جلوگیری از انحلال ، می توانید موقعیت های خود را قبل از رسیدن به قیمت انحلال ببندید یا وجوه بیشتری به موجودی وثیقه خود اضافه کنید - که باعث می شود قیمت نقدینگی از قیمت فعلی بازار دور شود.

نرخ تامین مالی چقدر است؟

بودجه شامل پرداخت های منظم بین خریداران و فروشندگان با توجه به نرخ تامین مالی فعلی است. هنگامی که نرخ بودجه بالای صفر (مثبت) است ، معامله گران طولانی (خریداران قراردادی) باید معاملات کوتاه مدت (فروشندگان قرارداد) را بپردازند. در مقابل ، نرخ تأمین مالی منفی به این معنی است که موقعیت های کوتاه مدت طولانی می پردازند. نرخ تامین مالی بر دو جزء است:

نرخ بهره ممکن است از یک صرافی به ارز دیگر تغییر کند و حق بیمه با توجه به تفاوت قیمت بین بازارهای آتی و بازارهای مختلف تغییر می کند. به طور کلی ، هنگامی که یک قرارداد آتی دائمی با حق بیمه (بالاتر از بازارهای لحظه ای) معامله می شود ، موقعیت های طولانی به دلیل نرخ مثبت تامین مالی مجبور به پرداخت کوتاه مدت هستند. انتظار می رود چنین وضعیتی قیمت را پایین بیاورد ، زیرا موقعیت های طولانی مدت بسته می شوند و موقعیت های فروش (شورت) جدید باز می شوند.

قیمت مارک چقدر است؟

قیمت مارک برآورد ارزش واقعی یک قرارداد (قیمت منصفانه) در مقایسه با قیمت معاملاتی واقعی آن (آخرین قیمت) است. محاسبه قیمت علامت از تصفیه ناعادلانه ای که ممکن است در زمان بی ثباتی بازار اتفاق بیفتد جلوگیری می کند. بنابراین در حالی که قیمت شاخص مربوط به قیمت بازارهای نقطه ای است ، قیمت علامت نشان دهنده ارزش منصفانه یک قرارداد آتی دائمی است. به طور معمول ، قیمت علامت بر اساس قیمت شاخص و نرخ تامین مالی است - و همچنین بخش مهمی از محاسبه "PnL تحقق نیافته" است.

PnL چیست؟

PnL مخفف سود و زیان است و می توان آن را تحقق بخشید یا تحقق نیافت. هنگامی که شما در یک بازار آتی دائمی موقعیت های باز دارید ، PnL شما واقعی نیست ، به این معنی که در پاسخ به حرکت بازار همچنان در حال تغییر است. هنگامی که موقعیت های خود را می بندید ، PnL تحقق نیافته PnL واقعی (یا جزئی یا کامل) می شود. از آنجا که PnL تحقق یافته به سود یا زیان ناشی از موقعیت های بسته اشاره دارد ، هیچ ارتباط مستقیمی با قیمت علامت ندارد ، بلکه فقط با قیمت اجرایی سفارشات ارتباط دارد. از سوی دیگر ، PnL تحقق نیافته دائما در حال تغییر است و محرک اصلی انحلال است. بنابراین ، از قیمت علامت استفاده می شود تا اطمینان حاصل شود که محاسبه PnL تحقق نیافته دقیق و عادلانه است.

صندوق بیمه چیست؟

به عبارت ساده تر ، صندوق بیمه است که مانع از سقوط تراز معامله گران به زیر صفر می شود و در عین حال تضمین می کند که معامله گران برنده سود خود را دریافت می کنند. برای توضیح ، فرض کنید که علی 2000 دلار در حساب آتی خود دارد ، که برای باز کردن یک موقعیت طولانی 10x BNB با 20 دلار در هر سکه استفاده می شود. توجه داشته باشید که علی در حال خرید قرارداد از معامله گر دیگری است نه از صرافی. بنابراین در طرف دیگر تجارت ، ما حسن را داریم ، با موقعیت کوتاه در همان اندازه. به دلیل اهرم 10 برابری ، علی اکنون دارای یک موقعیت 1000 BNB (به ارزش 20،000 دلار) ، با وثیقه 2000 دلار است. با این حال ، اگر قیمت BNB از 20 دلار به 18 دلار کاهش یابد ، ممکن است موقعیت علی به طور خودکار بسته شود. این بدان معناست که دارایی های وی نقد شده و وثیقه 2000 دلاری وی به طور کامل از بین می رود. اگر به هر دلیلی ، سیستم نتواند موقعیت های خود را به موقع ببندد و قیمت بازار بیشتر کاهش یابد ، صندوق بیمه برای جبران این زیان ها تا بسته شدن موقعیت فعال می شود. این برای علی تغییر چندانی نمی کند ، زیرا او منحل شده و موجودی او صفر است ، اما این اطمینان می دهد که حسن می تواند سود خود را بدست آورد. بدون صندوق بیمه ، موجودی علی نه تنها از 2000 دلار به صفر می رسد بلکه می تواند منفی نیز شود. اما در عمل ، موقعیت طولانی او احتمالاً قبل از آن بسته می شود زیرا حاشیه نگهداری وی کمتر از حداقل مورد نیاز است. هزینه های تصفیه مستقیماً به صندوق بیمه می رود و وجوه باقیمانده به کاربران بازگردانده می شود. بنابراین ، صندوق بیمه مکانیزمی است که از وثیقه های معامله گران تصفیه شده برای پوشش خسارت حساب های ورشکسته استفاده می کند. در شرایط عادی بازار ، انتظار می رود صندوق بیمه به طور مداوم با انحلال کاربران رشد کند. صندوق بیمه بزرگتر می شود هنگامی که کاربران منحل شده قبل از مواضع خود در رسیدن به یک استراحت و حتی ارزش یا منفی است. اما در موارد شدیدتر ، ممکن است سیستم نتواند همه موقعیت ها را ببندد و صندوق بیمه برای پوشش خسارات احتمالی استفاده می شود. اگرچه غیر معمول است ، اما این می تواند در دوره های نوسان زیاد یا نقدینگی پایین بازار اتفاق بیفتد .

تخفیف خودکار چیست؟

تخفیف خودکار به روش انحلال طرف مقابل اطلاق می شود که تنها در صورت توقف فعالیت صندوق بیمه (در شرایط خاص) صورت می گیرد. اگرچه بعید به نظر می رسد ، چنین رویدادی مستلزم آن است که معامله گران سودآور بخشی از سود خود را برای جبران خسارت معامله گران بازنده سهیم شوند. متأسفانه ، به دلیل نوسانات موجود در بازارهای ارزهای رمزنگاری شده ، نمی توان به طور کامل از این امکان جلوگیری کرد. به عبارت دیگر ، انحلال طرف مقابل آخرین مرحله ای است که صندوق بیمه نمی تواند تمام موقعیت های ورشکسته را پوشش دهد. به طور معمول ، موقعیت هایی با بالاترین سود (و اهرم) موقعیت های بیشتری هستند. به طور معمول ، سیستم معاملاتی هر اقدامی ممکن را برای جلوگیری از تخلیه خودکار انجام می دهد ، اما این نیز از یک صرافی به صرافی دیگر تغییر می کند.

۰ تا ۱۰۰ قرارداد آتی چیست؟ کاربرد + لیست قراردادهای آتی

در بازارهای مالی معتبر دنیا، علاوه بر قابلیت معامله سهام، قراردادهایی نیز وجود دارند که می‌توانید با استفاده از آن‌ها کسب سود کنید و از ریسک‌های بزرگ بازار در امان بمانید. یکی از این قراردادها که طرفداران زیادی هم دارد، قرارداد آتی ( Future Contract ) است.

در ابتدا قرارداد آتی، برای کنترل ریسک مشاغل خاص مانند کشاورزان و کارخانه‌ ها ایجاد گشت که به سبب آن، شاغلین این حوزه بتوانند کالای خود را چند ماه جلوتر بفروشند و سپس پول آن را دریافت کنند. پس در اصل، این قرارداد یک ابزار جدید نیست و از گذشته مورد استفاده قرار ‌گرفته است و به همین سبب اطمینان زیادی به این قراردادها می‌شود.

قرارداد آتی چیست؟

برای تعریف قرارداد آتی، می‌توان گفت: پیمانی است که بین خریدار و فروشنده بر اساس یک قیمت معین در زمان حال بسته می‌شود اما تحویل کالا به آینده موکول می‌شود. اگر بخواهیم به زبان ساده‌تر این مبحث را توضیح دهیم، در واقع قرارداد آتی به این معنی است که فردی می‌ تواند از حالا کالای قراردادهای آتی و آینده چیست؟ خود را بفروشد اما تضمین کند که چند ماه بعد کالا را به خریدار تحویل خواهد داد و پولش را دریافت می‌ کند.

این نوع قرارداد در ابتدا در سال ۱۹۷۲ میلادی میان کشاورزان شکل گرفت. به این صورت که کشاورزان محصول خود را که چند ماه دیگر به بار می‌ نشست را اکنون می‌فروختند و تضمین می‌دادند که تناژ معینی را به خریدار تحویل دهند. این قرارداد آتی در ایران و سایر نقاط جهان رایج است تا موجب کاهش ریسک تولیدکنندگان شود.

توجه کنید که قرارداد آتی، یک قرارداد دو طرفه است و این بدین معنی است که حتما در این معامله، یک نفر سود و یک نفر ضرر خواهد کرد. در ابتدای انجام این معامله، طرفین قرارداد، مبلغی را تحت عنوان مبلغ تضمین گرو خواهند گذاشت تا کسی از قرارداد خارج نشود.

انواع قراردادهای آتی

پس از آن که به سوال معاملات آتی چیست؟ پاسخ دادیم، نوبت به آن می‌رسد که انواع قراردادهای آتی را توضیح دهیم.

• قرارداد آتی کالا

به‌ صورت کلی، قراردادهای آتی به دو نوع، قراردادهای آتی کالا و قراردادهای آتی مالی تقسیم می‌شوند. با توجه به نام قرارداد آتی کالا، به این نتیجه می‌رسیم که خرید و فروش کالا در این نوع قرارداد صورت می‌گیرد، مانند: محصولات کشاورزی، محصولات کارخانه‌ها و محصولات نفتی و فلزات. در این نوع قراردادها، کالای مورد معامله باید دارای استاندارد مناسب کیفی و کمی باشد. همچنین قیمت، زمان و مکان تحویل در زمان نوشتن قرارداد آتی کالا، باید مشخص شود.

• قرارداد آتی مالی

علاوه بر قراردادهای آتی کالا، نوع دیگری از قرارداد نیز وجود دارد که بر اساس معامله سهام، ارز و اوراق قرضه انجام می‌شود. در ابتدا تنها خرید فروش محصولات کشاورزی با استفاده از قرارداد آتی شکل می‌گرفت اما به مرور زمان و پیشرفت تکنولوژی، معاملات ارز و سهام نیز وارد دنیای مجازی شد. به همین دلیل خریدار و فروشنده بدون اینکه شناختی نسبت به یکدیگر داشته باشند، اقدام به انجام این نوع معاملات می‌کنند.

ویژگی‌ های قرارداد آتی

• استاندارد بودن مشخصات آن: به‌طور کلی، یک سری از استانداردهای از پیش تعیین شده برای قرارداد آتی وجود دارد که موجب می‌شود تا سرمایه‌گذاران از آن دوری کنند. به‌طور مثال: اگر مدیر یک صندوق سرمایه‌گذاری قصد خرید ۱۲۰ هزار دلار اوراق قرضه خزانه آمریکا را داشته باشد، چنین چیزی امکان‌پذیر نیست زیرا حداکثر ارزش اسمی خرید اوراق خرانه ۱۰۰ هزار دلار است. همچنین تنها در ماه‌های ژوئن، مارچ و دسامبر می‌تواند انقضای قرارداد آتی را تنظیم کند و قرارداد دلخواه زمانی امکان‌پذیر نیست.
• معامله در بورس: بصورت مشخص، قراردادهای آتی در بورس‌های سراسر جهان انتشار پیدا می‌کند که به این بازار، بازار آتی نیز می‌گویند. پس اگر قصد این را دارید که به سوال بازار آتی چیست؟ پاسخ دهیم، می‌توانید این تعریف را در ذهن خود داشته باشید.

پس از آن‌که انتشار قرارداد آتی در بورس شکل گرفت، حالا خریداران بر اساس قیمت پیشهادی خود، می‌توانند قراردادها را مال خود کنند. توجه کنید که اگر قیمت پیشنهادی توسط چندین نفر یکسان باشد، اولویت با فردی است که قراردادهای آتی و آینده چیست؟ زودتر اقدام به سفارش‌گذاری کرده است. علاوه بر این، بورس‌های سراسر جهان حکم ناظر بر قراردادهای آتی را دارند و اگر در قیمت‌گذاری دخالت کنند، از سوی مقام ناظر جریمه خواهند شد.
• وجود اتاق پایاپای: همانطور که گفته شد، پس از آنکه خریدار و فروشنده در قیمت نهایی به تفاهم رسیدند، باید مبلغی را در اتاق پایاپای به عنوان وجه تضمین، گرو بگذارند تا اطمینان طرفین در معامله حفظ شود و افراد بیشتری برای معامله در این بازار مشتاق شوند.
• پوشش ریسک قیمت: توجه کنید که در زمان معامله، قیمت نهایی محصول مشخص می‌شود و اگر چندین ماه بعد افزایش یا کاهش قیمت داشته باشیم، در قیمت کالای فروخته شما تاثیری ندارد. این نوع قرارداد تا حدود زیادی برای کشورهای تورمی مانند ایران که هر ماه افزایش قیمت داریم، می‌تواند یک پوشش ریسک بسیار خوب برای قرارداد آتی در ایران را رقم بزند.
• وجود اهرم مالی: معاملات قرارداد آتی، دارای اهرم مالی است. اهرم مالی یعنی اینکه با ایجاد یک نیروی کوچک، نتیجه بسیار بهتری را دریافت کنید. توجه کنید که همین اهرمی بودن معاملات، موجب می‌شود تا حتما یک نفر ازطرفین خریدار یا فروشنده بسیار کسب سود کند و طرف دیگر به زمین خورد و زیان شدیدی را متحمل شود.
معمولا افرادی که هوش و تجربه بالایی در پیش‌بینی قیمت کالا یا ارز در بازار دارند باید به سراغ این نوع معاملات بروند. به‌طور مثال، اهرم مالی در قرارداد آتی در ایران به شما این امکان را می‌دهد که با داشتن نقدینگی ۱۰ کیلوگرم پسته، بتوانید بر روی ۱۰۰ کیلوگرم پسته سرمایه‌گذاری کنید.
• هزینه بسیار پایین معاملات: معمولا هزینه معاملات در این بازار بسیار پایین است و در نهایت مانند خرید و فروش سهام است. همین موضوع موجب می‌شود تا افراد زیادی بتوانند در این بازار سرمایه‌گذاری کنند.

دو طرفه بودن قرارداد آتی به چه معناست؟

اگر شما در بازار فیزیکی و به‌صورت نقدی اقدام به خرید یک کالا مانند خودرو کنید، شما تنها می‌توانید با بالا رفتن قیمت سود کنید و آن را در قیمت بالاتر بفروشید. اما قراردادهای آتی دو طرفه است و همین نکته موجب شده است تا جذابیت این بازار به نسبت بازار فیزیکی صد چندان شود.

در بازار آتی، شما اگر کالایی داشته باشید که احساس می‌کنید تا چند ماه بعد قیمتش کاهش خواهد یافت، می‌توانید طی یک قرارداد آتی، کالای خود را پیش فروش کنید. سپس در چند ماه بعد دوباره کالا خود را ارزان‌تر تهیه کنید و تفاوت این مبلغ را سود کنید.

مشخصات قرارداد آتی

• نوع کالای استاندارد: یکی از مشخصات اصلی قرارداد آتی، تعیین نوع کالا است. به‌طور مثال: در بورس ایران، کالا می‌تواند سکه، زعفران یا سایر محصولات کشاورزی باشد.
• اندازه قرارداد آتی: در واقع قراردادهای آتی و آینده چیست؟ حجم خرید یک کالا است. به‌طور مثال حجم خرید سکه بهار آزادی در بورس می‌تواند مضربی از ۱۰ باشد.
• وجه تضمین اولیه: مبلغی است که در زمان انتشار قرارداد آتی در بورس، در توضیحات آن آورده شده است.
• تاریخ سررسید: تاریخ سر رسید نیز تاریخی است که قرارداد به پایان خواهد رسید.
• کارمزدها و جرایم: همچنین اگر قوانین مربوط به قرارداد آتی در بورس به هر دلیلی رعایت نشود، کارمزد و جرایم بالایی را برای یک طرف از خریدار یا فروشنده به دنبال خواهد داشت.
• نوسان قیمت روزانه: معمولا در زمان انتشار قرارداد آتی، نوسان قیمتی آن، تنها ۵ درصد پایین‌تر یا بالتر از قیمت روز قبلی خواهد بود.

لیست قراردادهای آتی در بورس

به‌طور مثال در ادامه لیست قرارداد آتی سکه بهار آزادی در بورس را آورده‌ایم.

۱۰ سکه بهار آزادی

اندازه قرارداد آتی

بر اساس قانون استاندارد بانک مرکزی بر اساس عیار ۹۰۰ در هزار و وزن کلی: ۸.۱۳ گرم

استاندارد کلی تحویل

ماه قرارداد آتی ( تاریخ سررسید )

۵ درصد نوسان مثبت یا منفی به نسبت قیمت تسویه روز قبل

نوسانات قیمت روزانه قرارداد آتی

یک روز پس از آخرین روز کاری ذکر شده در معاملات تا پایان ماه قرارداد

در حدود ۲۰% از کل اندازه قرارداد آتی هر معامله ( ۱۰ عدد سکه بهار آزادی ). این مبلغ با توجه به قیمت آخرین روز قیمت سکه بهار آزادی در بورس کالا تعیین می‌شود.

۷۰ درصد وجه تضمین اولیه یا ( ۱۴ % کل قرارداد آتی )

حداقل وجه تضمین

حداکثر حجم هر سفارش با یک کد بورسی

و در آخر.
در بازارهای مالی معتبر دنیا، علاوه بر قابلیت معامله سهام، قراردادهایی نیز وجود دارند که می‌توانید با استفاده از آن‌ها کسب سود کنید و از ریسک‌های بزرگ بازار در امان بمانید. قرارداد آتی، پیمانی است که بین خریدار و فروشنده بر اساس یک قیمت معین در زمان حال بسته می‌شود اما تحویل کالا به آینده موکول می‌شود. قراردادهای آتی به دو نوع، قراردادهای آتی کالا و قراردادهای آتی مالی تقسیم می‌شوند. توجه کنید که اهرمی بودن معاملات قرارداد آتی، موجب می‌شود تا حتما یک نفر از طرفین خریدار یا فرشنده بسیار کسب سود کند و طرف دیگر زیان شدیدی را متحمل شود.

قراردادهای آتی و آینده چیست؟

قراداد آتی و اختیار معامله را با خبرگان سهام تجربه کنید.

بازار مشتقه جدیدترین زیر مجموعه بازار بورس کالا است. بازاری که با توجه به نیازهای بازار و ماهیت خاص برخی کالاها به وجود آمده است. این بازار با کمک اوراق مشتقه، سبک جدیدی از بازار را شکل داده و طیف جدیدی از سرمایه داران را وارد بازار کرده است. اوراق مشتقه بورس کالا شامل «قراردادهای آتی» و «قراردادهای اختیار معامله» می‌شوند. روش کار بازار مشتقه به این صورت است که در ابتدا یک دارایی مشخص به عنوان دارایی پایه معرفی شده و قراردادها روی آن منتشر و تعریف می‌شوند. محصولات ارزشمند کشاورزی مثل زعفران، پسته و زیره، فراورده‌های نفتی، انواع فلزات و سکه، همگی می‌توانند به عنوان یک دارایی پایه انتخاب شوند. بازار مشتقه طیف وسیعی از افراد را به سرمایه‌گذاران خرد تبدیل خواهد کرد. دو قرارداد تعریف شده در بازار مشتقه شامل مزایای قابل توجهی می‌شوند؛ مزایایی از جمله پوشش دادن ریسک، امکان خرید و فروش استقراضی دارایی‌ها و همچنین تضمین معاملات به وسیله اتاق پایاپای بورس.

قرارداد آتی» قراردادی است که بر اساس آن فروشنده متعهد می‌شود در سررسید معین. مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمت مشخص بفروشد و در مقابل, طرف دیگر قرارداد متعهد می‌شود همان کالا با همان مشخصات را در سررسید معین بخرد و برای اینکه هر دو طرف به تعهدات خود عمل کنند باید مبلغی را به عنوان وجه تضمین اولیه نزد اتاق پایاپای بگذارند که متناسب با تغییرات قیمت آتی باید این وجه تضمین اولیه را تعدیل کنند.

اختیار معامله شامل دو نوع قرارداد اختیار معامله خرید ( Call Option ) و اختیار معامله فروش ( Put Option ) م یباشد که در این بروشور آموزشی به اختصار “کال” به جای اختیار معامله خرید و“پوت” به جای اختیار معامله فروش استفاده خواهد شد.

توضیح قرار داد آتی و میزان ریسک آن

قبل از آنکه درباره قرارداد آتی برای شما صحبت کنم، باید این نکته را تأکید کنم که سرمایه‌گذاری در قراردادهای آتی، بسیار پرریسک‌تر از سهام بوده و نیازمند تخصص بسیار زیاد در این زمینه است، بنابراین، به افراد عـادی و غیرمتخصص به هیچ وجـه توصیه نمی‌شود در قرارداد آتی سرمایه‌گذاری کنند.

قرارداد آتی چیست؟

با توجه به عبارت قرارداد آتی، می‌توان فهمید اولا کلمه قرارداد در این عبارت، حاکی از نوعی رابطه قراردادی بین خریـدار و فروشنـده است و ثانیا، کلمه آتی در این عبارت، نشان می‌دهد قراردادی که بین فروشنده و خریدار قرارداد آتی وجود دارد، مربوط به آینده است.

با این مقدمه، به سراغ تعریف قرارداد آتـی می‌رویم:

قرارداد آتـی قراردادی است که براساس آن، فروشنده متعهد می‌شود تعداد معینی از یک دارایی (مانند سهام) را در تاریخ مشخصی در آینده، با قیمت معین به خریـدار تحویل نماید؛ در مقابل خریدار قرارداد آتی هم متعهد می‌شود دارایی موردنظر را در تاریخ تعیین شده، با قیمت معین از فروشنده اوراق، خریداری نماید. اجازه بدهید با یک مثال توضیح دهیم:

فرض کنید قیمت سهام شرکت "الف" هم‌اکنون در بورس 200 تومـان است. یک سرمایه‌گذار را درنظر بگیرید که براساس بررسی‌ها و مطالعات دقیق، به این نتیجه رسیده است که قیمت سهام شرکت الف در چهار ماه آینده، با 20 درصد افزایش، به 240 تومان خواهد رسید، بنابراین، از دید این سرمایه‌گذار، خرید سهام شرکت الف می‌تواند سودآوری قابل قبولـی داشته باشد.

اولیـن گزینه‌ای که پیش روی این سرمایه‌گذار قرار دارد، این است که سهام مذکور را خریداری نماید و منتظـر باشد تا پس از چهار مـاه، قیمت سهم رشد کرده و سود موردنظر وی محقق شود. طبیعتا درصورتی که پیش‌بینی وی دقیـق باشد و قیمت سهم از 200 تومان، به 240 تومان برسد، وی در مدت چهار ماه 20 درصد سـود خواهد کرد.

اما این سرمایه‌گذار می‌تواند بجای آنکه سهام شرکت الف را خریداری و همه پول موردنیاز برای آن را پرداخت نماید، تنها با پرداخت درصدی از این پول، قرارداد آتی سهام شرکت الف با سررسید چهارماهه را در بورس خریداری نمایـد. برای مثال، اگر سرمایه‌گذار قرارداد آتی سهام شرکت الف با قیمت 220 تومان و سررسید چهار ماهه را خریداری کند، به این معناست که وی متعهد شده است چهار ماه بعد، تعداد معینی از سهام شرکت مذکور را با قیمت هر سهم 220 تومـان، از فروشنده قرارداد آتـی، خریداری نمایـد.

طبیعتـا درصورتی که پیش‌بینی این سرمایه‌گذار درست باشد و قیمت سهم شرکت الف در چهار ماه بعد، به 240 تومان برسد، وی به ازای هر سهم 20 تومان سود خواهد کرد (20=220-240)، اما اگر به هر دلیل اگر قیمت سهم در چهار ماه بعد، کمتر از مبلغ ذکر شده در قرارداد آتی یعنی 220 تومان باشد، این سرمایه‌گذار متحمل زیان خواهد شد.

اولین سوالـی که ممکن است برای شما بوجود آمده باشد که تفاوت خرید سهام، با خرید قرارداد آتی سهام چیست؟ اگر به مثال ذکر شده دقت کنیـد، پاسخ این سوال را متوجه خواهید شد. برای خرید سهام، سرمایه‌گذار باید همه پول را بپردازد، اما در خرید قرارداد آتی سهام، سرمایه‌گذار تنها با پرداخت درصدی از پول که به عنوان وجه تضمین توسط بورس اخذ می‌شود، می‌تواند مطمئن باشد که سهام موردنظر خود را در تاریخ تعیین شده، با قیمت مندرج در قرارداد خریـداری خواهد کرد. وجه تضمین هم دقیقا به این علت، توسط بورس از خریدار و فروشنده قراردادهای آتی دریافت می‌شود که طرفین قرارداد به تعهدات خود مبنی‌بر تحویل سهام، با قیمت مشخص در تاریخ تعیین شـده، پایبند باشند.

دومین سوال این است که اگر قرارداد آتـی، چنین مزیتی دارد که سرمایه‌گذار تنها با پرداخت درصدی از پول، می‌تواند کل سود ناشی از افزایش قیمت سهام را بدست آورد، چرا تنها تعداد بسیار محدودی از سرمایه‌گذاران در قراردادهای آتـی، سرمایه‌گذاری می‌کنند؟

مثال قبل را درنظر بگیرید. فرض کنید پیش‌بینی سرمایه‌گذار مبنی‌بر اینکه قیمت سهام شرکت الف در چهار ماه بعد به 240 تومان برسد، محقق نشود و بجای آن، قیمت سهم به 180 تومان کاهش یابد. در این حالت، سرمایه‌‌گذار نه تنها سود بدست نخواهد آورد، بلکه متحمل زیان 40 تومان نیز خواهد شد، زیرا وی متعهد شده است در تاریخ مذکور، تعداد معینی از سهام شرکت الف را با قیمت 220 تومان بخرد، درحالیکه قیمت این سهـم در بورس، هم‌اکنـون 180 تومان است: 40 = 180 - 220

بنابراین، به همان اندازه که احتمال کسب سود در قراردادهای آتـی بیشتر است، احتمال کسب زیـان براثر پیش‌بینی نادرست قیمت سهام در آینده نیز در قراردادهای آتی، بیشتر از سایر انواع اوراق بهادار است و بنابراین، ممکن است سرمایه‌گذار به علت پیش‌بینی نادرست قیمت سهم، متحمل زیانی سنگین در مقایسه با مبلغ سرمایه‌گذاری خود شود، بنابراین، به همان اندازه که احتمال کسب بازده در قراردادهای آتـی بیشتر از سهام است، ریسک این اوراق نیز در مقایسه با سهام، بسیار بیشتر است.

در پایـان، توجه به این نکته لازم است که در بازار سرمایه ایران، قرارداد آتی صرفا محدود به سهام نیست، بلکه در بورس کالای ایران نیز قراردادهای آتی سکه بهار آزادی داد و ستد می‌شود و جالب اینکه حجم معاملات قراردادهای آتی سکه طلا در بورس کالای ایران، بسیار بیشتـر از حجم معاملات قراردادهای آتی سهام است.

البته برای چندمین بار، تأکید می‌کنیم که قراردادهای آتی، جزو اوراق بهادار بسیار پرریسک محسوب می‌شوند و لازم است سرمایه‌گذاران، حتی درصورت داشتن قدرت ریسک‌پذیری بالا، قبل از ورود به این عرصه، شناخت کافی درخصوص ابعاد و جزئیات قراردادهای آتـی بدست آورند.

قرارداد آتی یا معاملات فیوچرز چیست ؟

قرارداد آتی یا معاملات آتی (Futures ) توافق نامه‌ای است قانونی، دارای حد و مرز معین و برای خرید یا فروش یک کالا یا ابزار مالی، برای زمانی در آینده با قیمتی توافق شده هنگام امضای قرارداد.

کالای تحویلی قرارداد آتی باید دارای استاندارد کیفیت و کمیت باشد و زمان تحویل و محل تحویل آن نیز مشخص باشد. تنها متغیر در معاملات آتی قیمت است که در مرحله معامله کشف می‌شود.

به عنوان مثال چنان‌چه کارگزاری یک قرارداد آتی مس برای خرداد ماه 1385 را خریداری کند یعنی او پذیرفته قراردادهای آتی و آینده چیست؟ که 1000 کیلو مس برای تحویل در ما ه خرداد منعقد کرده و کیفیت مس مورد قرارداد نیز استاندارد بوده و تمام قراردادهای مس خرداد ماه نشان دهنده یکسان بودن کیفیت مس در آن دوره است.

در واقع منظور از معاملات آتی پوشاندن ریسک سرمایه گذاری است و این ابزار در بورس کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

استفاده از معاملات آتی می‌تواند به عنوان راه‌کاری برای جذب نقدینگی محسوب شود و با قرار گرفتن معامله‌گران و بازارسازان درکنار معاملات آتی چرخه بورس برای پذیرایی از سرمایه‌های سرگردان تکمیل می‌شود.

تاریخچه شروع معاملات آتی

در سال 1848 در شیکاگو تولیدکنندگان گندم برای فروش محصولات خود نیاز به بازاری داشتند تا معاملات نقدی را انجام دهند یعنی گندم بدهند و پول آنرا بستانند.

به تدریج کشاورزان (فروشندگان) و دلالان (خریداران) شروع به نوعی تعهد جهت دریافت وجه نقد خود در آینده گرفتند و زمینه معاملات آتی (Futures) را پایه ریزی کردند بدین معنی که: تولیدکننده موافقت نماید که محصول خود را به خریدار در تاریخ آینده (تاریخ تحویل کالا) با قیمت توافق شده بفروشد.

در این راستا کشاورز از قبل می داند که وجه خود را دریافت می نماید و دلال نیز از قیمت کالا با خبر می شود و این معامله برای هر دو طرف معامله سودمند است این نوع قراردادها به سرعت رایج گردید و قراردادها را قبل از تاریخ تحویل دست به دست چرخاند.

اگر دلالی احساس می کرد نیازی به گندم ندارد، قرارداد خود را به فردی که گندم را نیاز داشت می فروخت، مشابه آن نیز، تولیدکننده که قصد عدم تحویل گندم را داشت مسئولیت تحویل واقعی گندم را به دیگری منتقل می کرد.

قیمت قرارداد وابستگی به وضعیت و حرکت قیمت گندم و سیستم عرضه و تقاضا در بازار داشت.
این قراردادها با اندکی تغییرات به سرعت تبدیل به ابزاری حمایتی برای طرفین معامله که بازار بر خلاف نظر آن ها حرکت می‌کرد، تبدیل شد مثلاً در شرایط بد آب و هوا، افرادی که قرارداد فروش گندم منعقد کرده اند، علاقه‌مند هستند، قراردادهای ارزشمند خود را بدلیل کاهش عرضه گندم، نگه دارند، برخلاف آن، چنانچه تولید مازاد بر تقاضا باشد، ارزش قراردادهای فروش نیز کاهش می‌یابد به‌علاوه، این وضعیت معامله گرانی را که قصد خرید و فروش گندم را نداشته و صرفاً بعنوان پذیرش ریسک قیمت گندم و تحصیل سود وارد معامله شده اند را نیز ترغیب می‌کند.

در نتیجه معامله در قراردادهای آتی حالتی بسیار سودمند در سرمایه گذاری داشته و باعث ورود کالاهای دیگر به بازار آتی می‌شود و زمینه‌ای را ایجاد می‌کند که شکل قراردادهای آتی منظم و قانونمند می‌شوند و به‌دنبال آن بورس CBOT در سال 1848 در آمریکا شکل می‌گیرد.

بنابراین به‌طور اساسی و زیربنایی محلی عمومی برای خریداران و فروشندگان ایجاد می‌شود تا برای قراردادهای سلف و آینده خود مذاکره کنند.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: