فارکس swap چیست

قرارداد معاوضه یا سواپ (SWAP) چیست؟

نظر مراجع معظم تقلید درباره معامله در بازار فارکس

حوزه/ حجت الاسلام صالحی با تشریح شرایط بازار فارکس و احتمال وجود معاملات صوری، غیرشرعی و ربوی در این بازار به بررسی حکم شرعی فعالیت در فارکس پرداخت.

به گزارش خبرگزاری «حوزه» از اصفهان به نقل از روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، حجت الاسلام امیر صالحی، کارشناس فقه و مبلغ تخصصی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان به بررسی حکم شرعی معامله و فعالیت در بازار فارکس پرداخت.

وی با بیان اینکه به زبان ساده «فارکس» بورس بین المللی تجارت ارز می باشد، اظهار کرد: بازار فارکس بازاری است که در آن ارزهای مختلف نظیر ریال، دلار، یورو، پوند، ین و دینار معامله می شوند.

این مبلغ تصریح کرد: در این بازار یک ارز را توسط ارز دیگری معامله می کنند و کسی که قصد معامله دارد اگر احساس کند که ارزش ارزی در حال افزایش است آن ارز را خریداری می کند و هنگامی که ارزش آن افزایش یافت به فروش آن می پردازد و یا ارز گران را فروخته و پس از ارزان شدن مجدداً خریداری می کند و از این راه سود می برد.

اشکالات بازار فارکس

حجت الاسلام صالحی در ادامه خاطرنشان کرد: آنچه امروزه به عنوان «بازار فارکس» در اینترنت مطرح است دارای اشکالاتی است که موجب حرمت و عدم جواز این نوع معاملات شده است، نخستین اشکال این است که بسیاری از کسانی که خود را در محیط اینترنت به عنوان کارگزار بازار فارکس معرفی می کنند و پایگاه یا وبلاگی به این نام برای خود ایجاد کرده اند دارای هویت مشخصی نیستند و هدف آنها از این کار صرفاً کلاه برداری است و با این شیوه به تطمیع مردم پرداخته و سرمایه آنان را غارت کرده و چون محل معلومی ندارند، مال باخته هیچ راهی برای استیفاء حق خود نخواهد داشت و همه سرمایه خود را از دست خواهد داد.

مبلغ تخصصی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان تصریح کرد: اشکال دیگر بازار فارکس این است که بعضی از سرمایه گذاری های در فضای مجازی یک نمایش صوری بیش نبوده و واقعیت ندارد زیرا آنان اموال سرمایه گذار را جای دیگری مثل قاچاق و نظیر آن سرمایه گذاری کرده اند. این قسم از معاملات فارکس قطعا شرعی نیست زیرا جدای از اشکالات دیگر به شرط سرمایه گذار که صاحب مال است و شرط کرده که سرمایه اش در خرید و فروش ارز به کار گرفته شود عمل نشده است.

شرط حرام معامله را باطل می‌کند

وی ادامه داد: بخش دیگری از کسانی که خود را در محیط اینترنت به عنوان کارگزار بازار فارکس معرفی می کنند اگر چه دارای هویت مشخصی هم باشند و حقیقتاً هم معامله ارز انجام می دهند اما در ضمن قرار داد خود با صاحبان سرمایه شرط فارکس swap چیست هایی مطرح می کنند که آن شرط ها خلاف شرع است، مثل اینکه شرط می کنند در زمانهایی که معامله ای در کار نیست این سرمایه را به صورت ربوی به بانک یا مؤسسه ای قرض داده و سود دریافت کنند.

حجت الاسلام صالحی با بیان اینکه شرط حرام موجب بطلان معامله می‌شود، اظهار کرد: بنابراین کار کردن با چنین بازاری نیز حرام است، بنابراین معاملات فارکسی که امروزه از طریق اینترنت انجام گیرد اگر تمام شرایط معامله در آن رعایت شود یعنی هم هویت کارگزار احراز شود و هم اطمینان حاصل شود که کارگزار مطابق خواست صاحب سرمایه معاملات را مترتب می‌کند و از جهت قوانین کشوری نیز مقررات ورود و خروج سرمایه رعایت شود و قراردادهای جانبی نیز مشروع باشد، شرعاً جایز است.

نظر مراجع معظم تقلید پیرامون فارکس

این کارشناس فقه و احکام شرعی در ادامه به بررسی فتاوای مراجع معظم تقلید پیرامون بازار فارکس پرداخت و گفت: حضرت آیت الله خامنه‌ای در پاسخ به این سؤال که معامله در بازار فارکس چه حکمی دارد می‌فرمایند: بطور کلی صحت معاملات در بازار فارکس متوقف بر رعایت ضوابط شرعی و قانونی است.

وی در ادامه افزود: بنا به گفته برخی کارشناسان، کارگزاران بازار فارکس دو دسته اند، دسته اول که اکثر مدعیان کارگزاری از این دسته اند، صرفا یک صفحه مجازی در فضای اینترنت تشکیل داده اند و حضور واقعی در بازار ارز ندارند، این گروه پول مشتریان را دریافت و برای اهداف و برنامه‌های خود استفاده می‌کنند و فقط یک صفحه اینترنتی برای مشتری اختصاص می دهند که مشتری در آن مشغول معاملات به ظاهر ارزی می‌شود، بنابراین معاملات انجام شده غیر واقعی و باطل است و موجب ملکیت درآمد حاصله نمی شود.

حجت الاسلام صالحی خاطرنشان کرد: دسته دوم کارگزاران واقعی هستند که حضور واقعی در بازار ارز دارند و با پول مشتری اقدام به خرید و فروش ارز می‌کنند، که با رعایت ضوابط شرعی و قانونی، فی نفسه اشکال ندارد، ولی باید توجه شود که معاملات باید به صورت واقعی و خرید و فروش ارز باشد، بنابراین اگر کسب درآمد براساس پیش بینی نوسانات قیمت ارز باشد مشروع نیست. معاملات اهرمی، که با اعتبار گرفتن از کارگزار انجام می شود، اگر ماهیت قرض همراه با سود داشته باشد، ربا و حرام است.(استفتاء اختصاصی از دفتر مقام معظم رهبری به شمارهr5r9p6k).

مبلغ تخصصی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان تصریح کرد: حضرت آیت الله سیستانی پیرامون بازار فارکس اجازه ورود در چنین معاملاتی را نمی‌دهند، همچنین نظر حضرت آیت الله صافی گلپایگانی در خصوص بازار فارکس این است که از آنجایی که معامله در بازار مذکور صوری است و لذا معاملات واقعه در آن صحیح نمی‌باشد، حضرت آیت الله مکارم شیرازی نیز می‌فرمایند با توجه به این‌که فارکس شرایط شرعیه معاملات را ندارد جایز نیست و حضرت آیت الله نوری همدانی هم فتوا می‌دهند که بازار فارکس و معاملات آن صورت شرعی ندارد.

وی در پایان با تأکید بر ضرورت توجه مقلدان به فتاوای مراجع تقلید خود، اظهار کرد: با توجه به اشکالاتی که بازار فارکس دارد و به آن اشاره شد افراد در ورود به این بازار اینترنتی هوشیارانه عمل کرده و فریب ظاهر بزک کرده آن را نخورند و جهات شرعی آن را مورد توجه قرار داده تا انسان دچار معاملات حرام و باطل نشود.

فارکس چیست و چه تفاوتی با ارز دیجیتال دارد؟

سوالی که خیلی اینروز ها مطرح است این است که سرمایه گذاری در فارکس بهتر است یا ارز های دیجیتال؟ عموما افرادی که تازه وارد فضای تریدینگ و سرمایه گذاری در بازار های مالی شده اند، از گستردگی و تنوع بازار های مالی بین المللی سرگیجه میگیرند و نمیتوانند انتخاب مناسبی کنندو متاسفانه در کشور ما سرمایه گذاری و معامله در بازار فارکس ممنوع و حرام اعلام شده است و این باعث شده افراد علاقه کمتری به سرمایه گذاری های پر سود و پر ریسک پیدا کنند. ما در این مقاله قصد داریم بازار فارکس را معرفی کنیم و بررسی کنیم که فارکس بهتر است یا ارز دیجیتال؟

آنچه در این مقاله میخوانید :

فارکس چیست؟

فارکس یا Forexیک بازار مالی بین المللی است که در آن پول های مختلف با هم معامله می شوند. برای مثال میتوانید در فارکس ین ژاپن را به دلار آمریکا تبدیل کنید. البته بجز ارز ها طلا و نفت هم در فارکس معامله می شود.

در گذشته فقط بانک های اصلی هر کشور امکان خرید و فروش ارز ها را داشتند، اما با گذشت زمان مبادلات ارز ها در زندگی افراد حقیقی هم نفوذ کرد.

ارز های رایج در فارکس دلار، یورو،ین ، پوند و فرانس است. هر واحد پول در این بازار با یک Symbol یا نماد مشخص می شود که معمولا از حرف انگلیسی تشکیل شده است.
دو حرف اول مخفف نام آن کشور و حرف سوم نام واحد پولی آن کشور است.

در فارکس هر symbol نماد یک ارز است.

فراموش نکنید چون در خرید و فروش ارز ها دو طرف سهیم است به نماد ها جفت ارز میگویند. این جفت ارز ها به سه دسته زیر تقسیم می شوند:

• جفت ارزهای اصلی: که رایج ترین جفت ارز ها هستند.
• جفت ارزهای کراس: جفت ارزی که یک سمتش دلار نباشد.
• جفت ارزهای اگزوتیک : جفت هایی که یک طرف آن جدید است.

این معاملات بدون نیاز فیزیکی با خرید یک ارز و فروش ارزی دیگر انجام می شود. فارکس مراکز رسمی و قانونی در سرتاسر دنیا دارد و شعبه های اصلی آن در لندن ، نیویورک و توکیو قرار دارد و بانک ها و کلیه موسسات و بانک ها از سراسر جهان در این معاملات شرکت میکنند.

چون شعبه های بازار فارکس در دنیا زیاد است، ساعات معامله هم به صورت ۲۴ ساعته و بدون توقف است، به این صورت که اگر در کشوری ساعت اداری تمام شود، کشور دوم میزبان خواهد شد. این یعنی هرگاه بازار در ایالات‌متحده بسته شود، روز کاری در توکیو و هنگ‌کنگ شروع می‌­شود.

درحال‌حاضر بزرگ‌ترین کارگزاری‌های فارکس دنیا در آمریکای شمالی هستند و معاملات فارکس در آنجا به‌طور دقیق قانون‌گذاری شده است.

در ۶۰ ثانیه چه اتفاقاتی در فارکس می افتد ؟

در بازار فارکس هم مثل سایر بازار های مالی حضور بازیگران قدرتمند احساس میشود که بیشتر با اهداف سیاسی و سفته بازی تغییرات اساسی در بازار ایجاد میکنند.

برای پیش بینی آینده قیمت ارز ها مثل سایر بازار های مالی از تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال فارکس swap چیست استفاده میشود.

معاملات در فارکس چگونه است؟

آیا سرمایه ای که وارد این راه میکنید پول اضافه شماست یا خرج زندگی؟ اگر پاسخ این سوال را با قاطعیت دادید ادامه روند معاملات را بخوانید:

برای شروع فارکس شما مثل (کد بورسی آنلاین) نیاز به یک کارگزار دارید.

برای دریافت اطلاعات چارت باید از یک بروکر استفاده کنید. یادتان باشد فریب تبلیغات را نخورید و حتما اسم بروکر را در شبکه های اجتماعی سرچ کنید تا تجربه کاربران مختلف را در مورد آن صرافی بخوانید.

بعد از دریافت یوزرنیم و پسورد نیاز به نرم افزاری برای تحلیل دارید. پیشنهاد ما متاتریدر است.

حالا وقت یادگیریست! بخوانید معامله کنید و تجربه کنید! برای اینکار میتوانید ابتدا از یک حساب دمو استفاده کنید و معاملات خودرا در بورس مجازی فارکس تجربه کنید.

مزایای فارکس

همانطور که گفتیم مهمترین مزایای فارکس بازبودن ۲۴ ساعته در تمام طول هفته است که منجر به نقد شوندگی بیشتر این بازار میشود. همچنین کارمزد معاملات فارکس صفر است که در مقابل بازار های موازی مثل بورس ایران مزیت بزرگی است.

یکی از مزایای فارکس استفاده از اهرم یا لوریج است، به این معنی که شما میتوانید ضریب تاثیر یک معامله را بیشتر کنید.

مثلا اگر یک دلار دارید، می توانید یک معامله ۱۰ دلاری ببندید و ۱۰ برابر سود کنید؛ اما اگر شرایط بر وفق مراد نبود ۱۰ برابر زیان میکنید. پس شما میتوانید با ریسک بیشتر سود بیشتری کنید.

عدد ضریبی که به طور معمول تریدر های فارکس از آن بهره میگیرند، ۱۰۰ و ۵۰۰ است.

سرمایه گذاری در فارکس یک تیغ دو لبه !

شاید در نگاه تازه واردان لوریج نعمت بزرگی است، اما برای استفاده از آن باید علم تابلو خوانی ، تحلیلگری و مدیریت سرمایه را بلد بود. چه بسا افرادی که در آرزوی یک شبه میلیونر شدن با استفاده از اهرم نه تنها سرمایه خود را از دست دادند، بلکه ضرر های زیادی متحمل شدند.

البته لازم به ذکر است در بورس ایران هم این قابلیت تحت عنوان بازار آتی وجود دارد که زیاد مورد استقبال قرار نگرفته است.

فارکس به دلیل اینکه سابقه طولانی دارد بروکر ها و شعبه های زیادی دارد.

معایب فارکس

در قانون ایران استفاده از بازار فارکس ممنوع و از نظر شرعی حرام اعلام شده است. امکان خرید و فروش ارز ها فقط از طریق صرافی ها مجاز است.

دلیل نامشروع بودن فارکس، اهرم و طمع افراد برای معاملات پر ریسک و ربوی بودن برخی معاملات عنوان شده. همچنین برخی از معاملات به دلیل ماهیت آتی بودن، به عنوان معاملات صوری تلقی میشوند.

از نظر سیاسی به دلیل جلوگیری از خروج ارز از کشور ممنوع اعلام شده است.

متاسفانه فقط ایران به صورت قاطع تجارت در بازار فارکس را ممنوع اعلام کرده و در کشور های دیگر قانونی است.

این قانون باعث شده عملا سودجویانی از آب گل آلود ماهی بگیرند و با استفاده از طرح های پانزی و هرمی شروع به کلاهبرداری کنند.

بورس بهتر است یا فارکس؟

فارکس و ارز های دیجیتال شباهات خیلی زیادی دارند. برای جامعیت این مقایسه بهتر است بورس ایران را هم دخیل کنیم تا مقایسه ای جامع تر بین فارکس و بازار های مالی دیگر داشته باشیم:

• حجم معاملات: حجم معاملات فارکس به دلیل سابقه زیاد و بین المللی بودنش چندین برابر بازار بورس ایران است که این قابلیت باعث نقد شوندگی بیشتر می شود. ارز های دیجیتال هم با اینکه نوپا هستند اما روزانه میلیارد ها دلار گردش مالی از سراسر دنیا دارند.
• میزان نوسان: دامنه نوسان در بازار فارکس و ارز های دیجیتال بسیار بالاست، اما در بورس تهران این دامنه به ۳% و ۵% محدود شده. برای آماتور ها این مزیت بزرگیست و باعث امنیت مالی بیشتر می شود اما برای حرفه ای ها جذابیت فارکس از بورس بیشتر می شود.
• اهرم یا لوریج: گفتیم که اهرم باعث چندین برابر کردن سود و زیان می شود. اهرم به خودی خود برای معامله گران حرفه ای امتیاز بزرگیست. در ارز های دیجیتال هم در اکثر صرافی ها لوریج وجود دارد اما در ایران به دلیل ربوی بودن اهرم نداریم.
• ساعات معاملات: بورس ایران فقط روزهای کاری از ۹ تا ۱۲:۳۰ باز است اما فارکس و ارز دیجیتال هر روز هفته و ۲۴ ساعته.
• بازار دو طرفه: فارکس از گذشته از امکان دو طرفه معامله کردن استفاده می کرده است. اخیرا بازار بورس ایران هم این امکان را برای جذب سرمایه گذاران حرفه ای اضافه کرده است. ارز های دیجیتال هم این امکان را فراهم ساخته اند.
• مالکیت: شما در فارکس مالک هیچ ارز یا شرکتی نمی شوید اما در بورس ایران با خرید سهام یک شرکت در واقع مالک درصدی از آن شرکت (به میزان سهامتان بستگی دارد) می شوید. در ارزهای دیجیتال شما حتی اگر ساتوشی ناکوموتو باشید و چند میلیون بیت کوین داشته باشید باز هم هویتتان پنهان است و مالک هیچی نیستید!

نتیجه‌گیری

فارکس جدا از ریسک و خطراتش یک بازار مالی مثل سایر بازار هاست.

لذا درصورتی‌که تمایل به سرمایه‌گذاری در این بازار دارید حتماً می‌بایست با مازاد سرمایه خود در این بازار سرمایه‌گذاری نموده تا در صورت متحمل شدن زیان با مشکلی روبرو نشوید و صرفاً آن را تجربه‌ای در مسیر پرپیچ‌وخم دنیای معامله‌گری و سرمایه‌گذاری قلمداد کنید تا بتوانید با طراحی استراتژی معاملاتی مناسب و کسب تجربه در این مسیر موفق گردید. پیشنهاد می کنیم ابتدا از یک اکانت دمو و مجازی استفاده کنید تا سرمایه واقعیتان آسیب نبیند.

به نظر شما سرمایه گذاری در بازار فارکس بهتر از بازار ارز های دیجیتال است؟ اگر تجربه ای دارید با ما مطرح فارکس swap چیست کنید.

قرارداد معاوضه یا سواپ (SWAP) چیست؟

قرارداد معاوضه یا سواپ، در لغت به معنای قرارداد جابه جایی یا مبادله پایاپای بوده و در مفهوم به مبادله و رد و بدل کردن مبلغ یا مبالغی مشخص در آینده اشاره دارد. در این قرارداد یک طرف در نقش فروشنده سواپ که به او خریدار حمایت و یک طرف در نقش خریدار سواپ که به او سرمایه گذار می گویند، مشارکت دارد. از جمله ویژگی های بارز این نوع قرارداد می توان به در معرض ریسک اعتباری بودن آن اشاره کرد.

قرارداد معاوضه یا سواپ (SWAP) چیست؟

قرارداد معاوضه یا سواپ

قرارداد معاوضه، سواپ یا عبارت لاتین آن SWAP ، یکی از آن واژگان و اصطلاحاتی است که با ورود به دنیای بورس و ترید، به کرات می شنوید. به عنوان یک فعال بازار بورس و یا یک معامله گر دنیای ترید و معاملات، لازم است با مفهوم این واژه و زیر و بم آنچه به موجبش اتفاق افتاده و حاصل می شود، آشنا شوید.

اگر بخواهیم پیش از بررسی مفهوم این واژه، به کسب اطلاعات درباره معنای لغوی آن پی ببریم، باید بگوییم که SWAP در زبان انگلیسی به معنای مبادله کردن است که در فارسی به آن معامله پایاپای نیز می گویند.

اما آنچه که در مفهوم به واقع طی یک قرارداد سواپ رخ می دهد چیست؟

در حقیقت، طی یک قرارداد معاوضه یا سواپ، دو طرف قرارداد با یکدیگر عهد می کنند تا در بازه زمانی مشخصی که برای قراردادشان تعیین کرده اند، دو جریان مالی که هرکدام به صورت مجزا از طرق مجزا در آینده به دست می آورند را با یکدیگر معاوضه کنند. به عبارت دقیق تر، یک طرف قرارداد، مبالغی را بر اساس متغیری شناور (مانند سهام، اوراق بهادار، نرخ ارز و مواردی از این دست) پرداخت کرده و طرف دیگر مبالغی را بر اساس یک متغیر دیگر (متفاوت از آنچه طرف اول قرارداد برگزیده است) پرداخت می کند.

بیشترین حالت رایج سواپ آن است که یک طرف قرارداد، متغیری شناور (یعنی مبنایی که نرخ آن مانند ارزش سهام بورس، نرخ ارز و مواردی از این دست، دائما در حال تغییر است) را برای خود برمی گزیند و طرف دیگر مبلغ خود را بر حسب یک نرخ ثابت پرداخت می کند. اما با این حال سواپ هایی وجود دارد که طی آن هر دو طرف قرارداد، مبالغ خود را بر اساس نرخ یا متغیری شناور پرداخت می کنند.

بد نیست بدانید با توجه به آنچه گفته شد، استفاده از لغاتی مانند خریدار و فروشنده در قرارداد معاوضه، ادبیات رایجی محسوب نمی شود و بیشتر در این زمینه، از لغات «پرداخت کننده بر حسب نرخ شناور» و «پرداخت کننده بر حسب نرخ ثابت» استفاده می شود. (1)

تاریخچه قرارداد معاوضه یا سواپ

در سال 1981 میلادی، اولین قرارداد سواپ بین بانک جهانی و شکرت IBM عقد شد. این نوع قرارداد به حدی از مرسومیت در بازار مالی رسید که طی گزارش منتشر شده بانک تسویه حساب های بین المللی در سال 2020، حجم این نوع مبادلات، عددی بالغ بر 348 تریلیون دلار محاسبه شده است. (2)

آشنایی با اجزای تشکیل دهنده سواپ

دارایی پایه

سبد دارایی بورس

فروشنده سواپ

خریدار سواپ

شخص مرجع

صرف سواپ

آشنایی با انواع سواپ یا قرارداد معاوضه

• سواپ نرخ بهره

• سواپ سهام

• سواپ ارزی

• سواپ ارزی ثابت – ثابت

• سواپ ارزی ثابت – شناور

• سواپ نرخ بازده کل

• سواپ کالا

• سواپ نکول اعتباری (4)

بارزترین ویژگی های قرارداد سواپ کدامند؟

آنچه به عنوان یک تعریف کلی از سواپ وجود دارد، در واقع توافق بر سر مجموعه ای از پرداخت هاست که در آینده به وقوع می پیوندند. از ویژگی های بارز این نوع قرارداد آن است که به هنگام عقد قرارداد، هیچ گونه وجهی بین طرفیت رد و بدل نمی شود.

پس از همین ویژگی می توان نتیجه گرفت که ارزش سواپ در هنگام آغاز آن برابر صفر است. اگر انواع سواپ ها را به یاد داشته باشید، باید بدانید که سواپ ارزی از این قاعده تبعیت نمی کند. در واقع در سواپ ارزی، دو طرف قرارداد مبلغ فرضی قرارداد را معادل ارزهای مختلف مدنظرشان در همان ابتدای عقد قرارداد، بین یکدیگر جابه جا می کنند.

از دیگر ویژگی های بارز قراردادهای سواپ باید به این نکته اشاره کرد که همه آن ها دارای تاریخ خاتمه مشخصی هستند. درواقع آخرین پرداخت طرفین قرارداد در این تاریخ مشخص صورت می گیرد. ویژگی دیگر درباره قرارداد سواپ این است که تسویه آن معمولا به صورت نقدی انجام می گیرد. و به عنوان آخرین ویژگی قرارداد معاوضه یا سواپ باید گفت که این قسم از قراردادها همواره در خطر ریسک اعتباری هستند. (1)

منظور از ریسک اعتباری در سواپ چیست؟

به طور کلی منظور از ریسک اعتباری، در واقع ریسکی است که به موجب قصور یکی از طرفین قرارداد در شرایط و ضوابطی که می بایست تابع آن باشد، پدید می آید. به این ترتیب قصور یا نکول یکی از طرفین در سواپ می‎ تواند عدم پرداخت به موقع باشد. این نوع ریسک پیش تر صرفا درباره اوراق قرضه تعریف می شد و به موجب آن قرض دهنده های وام های اعتباری از بازپرداخت وامی که قرض داده بودند، توسط قرض گیرنده، مضطرب بودند و درواقع همواره در ریسک عدم بازپرداخت به موقع قرار داشتند.

از این رو به آن ریسک نکول نیز می گویند. پس به طور کلی باید گفت، ریسک نکول به معنی آن است که طرفی از قرارداد که وظیفه پرداخت را بر عهده دارد، به هر دلیلی، نخواهد یا نتواند پرداخت خود را بر اساس توافقات اولیه قرارداد انجام دهد. ریسک اعتباری حاکی از ضرری نشأت گرفته از عدم پرداخت به موقع طرفین قرارداد یا هر رخ داد اعتباری دیگر است. (5)

مثالی از ریسک اعتباری در قرارداد سواپ

برای درک بهتر ریسک اعتباری در قراردادهای سواپ، بیایید نگاهی به مثال زیر بیندازیم:

فرض کنید یک سازمان به طور همزمان با دو مجموعه دیگر قرارداد معاوضه یا سواپ دارد. با این تفاوت که در یکی از قراردادها نقش خریدار حمایت و در قرارداد دیگر فروشنده حمایت را دارد. اگر هر دو مجموعه طرف قرارداد این سازمان به طور منظم و متعهد، پایبند قوانین و شرایط قرارداد باشند، این سازمان به طور کامل از ریسک اعتباری پوشش داده می شود.

اما فرض کنید که یکی از طرفین قرارداد، درواقع یکی از آن مجموعه هایی که این سازمان با آن قرارداد سواپ بسته است، دچار ورشکستی شده و در نتیجه نتواند به فارکس swap چیست عهد و پیمان مالی خود پایبند باشد. در این صورت این سازمان همچنان موظف است با طرف دیگر یعنی مجموعه دیگری که با آن قرارداد سواپ داشت، پایبند بماند. این جاست که ریسک اعتباری تحقق یافته و سازمان را درگیر یک بحران پرداختی می کند. (6)

خاتمه دادن یک قرارداد معاوضه یا سواپ

گفتیم که قرارداد معاوضه یا سواپ، دارای یک تاریخ اتمام یا خاتمه مشخص است. شرایطی وجود دارد که طی آن، یکی از طرفین قرارداد تمایل به خروج از قرارداد آن هم پیش از تاریخ خاتمه باشد. دقیقا مشابه زمانی که شخص دارنده اوراق قرضه، پیش از سررسید تاریخ اوراق قصد فروش آن ها را بکند.

به همین ترتیب و با نگاهی گذرا به بازار بورس و سرمایه گذاری، می بینیم که این خروج پیش از موعد، یک امر رایج و امکان پذیر در بیشتر قسمت های حوزه مالی است. از این رو در قرارداد سواپ نیز خروج پیش از موعد خاتمه قرارداد، برای هر یک از طرفین قرارداد طی شرایط خاصی، امکان پذیر است.

یک قرارداد سواپ، در هر زمان از عمر خود، دارای ارزش بازاری معین و مشخصی است. این ارزش گذاری با توجه به ارزش فعلیِ مبلغ نهایی که در آینده قرار بوده است توسط طرفین پرداخت شود، در طول عمر قرارداد سواپ قابل محاسبه است.

مثلا اگر ارزش بازاری قرارداد سواپ برای یکی از طرفین این قرارداد، مبلغی معادل 130 هزار دلار باشد، این شخص در صورت جلب رضایت و کسب اجازه طرف مقابل قرارداد، مبلغ 130 هزار دلار معادل نرخ فعلی ارز، از وی دریافت نموده و به این ترتیب به قرارداد برای هر دو طرف معامله، خاتمه دهد.

البته این یکی از راه های خاتمه دادن به قرارداد سواپ بود که یکی از لازمه های آن کسب موافقت طرف مقابل برای خاتمه دادن به قرارداد معاوضه یا سواپ است. از آن جایی که ممکن است راضی کرن طرف مقابل برای خاتمه دادن به قرارداد امری دشوار باشد، یک راه دیگر برای به نوعی خاتمه دادن به قرارداد یا بهتر بگوییم خنثی کردن آن نیز وجود دارد.

به این ترتیب که شخص متقاضی خاتمه قرارداد، بدون آنکه درگیر جریان کسب اجازه و موافقت طرف مقابل شود، وارد یک قرارداد سواپ دیگر با شرایط معکوس قرارداد سواپ فعلی که قصد خاتمه آن را دارد، شود.

در این صورت تمام وظایف و تعهداتی که این شخص در قرارداد سواپ فعلی خود دارد، در قرارداد سواپ جدیدی که شرایطش معکوس این قرارداد است به طور ناخودآگاه و از طرف دیگر قرارداد جدید، محقق شده و جامه عمل می پوشد.

به این ترتیب دیگر فشاری بر روی شخص نبوده و شخص نیازی به اصرار برای خاتمه بخشیدن به قرارداد ندارد. یعنی به نوعی این دو قرارداد لازم و ملزوم یکدیگر را تامین کرده و حالتی خنثی فارکس swap چیست پیدا می کنند. (1)

تاثیرات سواپ در شرایط اقتصادی کشور ایران

یکی از انواع سواپ ها، قرارداد سواپ نفت است. به موجب این قرارداد، کشور ایران قادر به کسب کارمزد برای دریافت نفت در قسمت شمالی و سپس تحویل همان میزان نفت در قسمت جنوبی کشور است. به این ترتیب و باز هم به موجب قرارداد سواپ نفتی، کشور ایران قادر به کاهش بسیار چشم گیر هزینه های مربوط به حمل ونقل و جابه جایی نفت در داخل کشور است.

به موجب شرایطی که سواپ نفتی پدید آورده است، مناطقی که لوله های نفتی از آن عبور کرده اند در معرض رسیدگی بیشتر و در نتیجه مکانیزه تر شدن قرار گرفته اند. همچنین سواپ نفتی توانسته است به نوعی سبب اشتغال زایی داخل کشور شده و در آخر می توان گفت این سواپ نفتی سبب بهبود روابط سیاسی و اقتصادی کشور با کشورهای صادرکننده نفت شده است. (7)

نتیجه گیری و جمع بندی

اگرچه برای ورود به بازار بورس یا معاملات و سرمایه گذاری، نیازمند کسب اطلاعات بیشتر و دقیق تری در زمینه سایر مفاهیم بورس، انواع قراردادها و همچنین گونه های مختلف سرمایه گذاری هستید، اما امیدواریم این حجم قابل توجه از اطلاعات پیرامون حوزه قراردادهای معاوضه یا سواپ، نیاز شما را از مطالعه بیشتر درباره این حیطه، مرتفع کرده باشد.

بالانس در حساب فارکس (balance) چیست؟

برای شروع معامله‌گری در فارکس، شما باید یک حساب در یک بروکر فارکس باز کنید. درست مثل یک بانک که در آن حساب باز می‌کنید؛ به محض اینکه حساب شما توسط بروکر یا کارگزار تایید شد و اصطلاحاً وریفای آن انجام شد، می‌توانید پول خود را درون حساب واریز کنید. این واریزی که انجام می‌دهید همان «بالانس در حساب فارکس» است که آماده برای شروع معامله است اما حتماً‌ با توجه به مفهوم سرمایه ریسک‌پذیر باید واریز شود.

اما قبل از واریز دست نگه دارید:

سرمایه ریسک پذیر همان مقدار پولی است که شما در صورت از دست دادن آن، به بخش اصلی زندگی خود صدمه نمی‌زنید. پیشنهاد می‌کنیم ابتدا با حساب دمو شروع به تمرین کنید.

بالانس در حساب فارکس به چه معناست؟

با این تفاسیر، بالانس (Balance)، همان مقدار مشخص پولی است که در حساب خود در ابتدای کار واریز کرده‌اید.

بالانس شما به شما نشان می‌دهد، با چه مقدار سرمایه می‌توانید شروع به ترید کنید. اگر شما ۱۰۰۰ دلار در حساب خود واریز کنید، پس بالانس شما ۱۰۰۰ دلار است. در یک کلام ساده :بالانس (Balance)، موجودی شما برای ترید است

اگر شما وارد یک معامله شوید یا در اصطلاح فارکس، یک پوزیشن باز کنید؛ بالانس شما تغییری نمی کند تا وقتی که پوزیشن خود را ببندید.

به زبان ساده‌تر، بالانس شما تنها در ۳ حالت زیر تغییر می‌کند:
۱. وقتی مبلغ اضافه‌ای در حساب خود واریز کنید
۲. وقتی یک پوزیشن را ببندید.
۳. وقتی یک پوزیشن را برای نیمه شب نگه دارید و به آن سواپ یا رول اوور تعلق بگیرد.

از آن‌جایی که ما در مورد مارجین تریدینگ بحث می‌کنیم، مفهاهیم سواپ به این موضوع ربطی ندارد، پس فقط به صورت مختصر به آن می‌پردازیم، زیرا به بحث بالانس ارتباط دارند.
فقط این موضوع را بدانید که پوزیشنی که برای چند ساعت ادامه یابد با پوزیشنی که برای نیمه شب ادامه یابد(تا روز بعد طول بکشد) تفاوت دارد.

رول اور

به پروسه ادامه یافتن یک پوزیشن از یک روز کاری به روز بعد، رول اوور (Rollover) می‌گویند. اکثر بروکر‌ها رول اوور را به صورت اتوماتیک اجرا می‌کنند؛ به این صورت که به صورت همزمان پوزیشن باز را در انتهای روز به صورت خودکار می‌بندند و یک پوزیشن جدید با مشخصات مشابه را در شروع روز کاری بعد باز می‌کنند.
در طول این پروسه، چیزی به نام سواپ (Swap) محاسبه می‌شود. یک سواپ هزینه‌ای است که در صورت باز ماندن پوزیشن در شب، یا از شما گرفته می‌شود یا به شما داده می‌شود. اگر این هزینه به شما داده شود (paid swap)، مبلغی به حساب شما اضافه می‌شود
اگر از شما گرفته شود(charged swap)، مبلغی از حساب شما کم می‌شود. مگر آنکه شما پوزیشنی با اندازه و حجم زیاد باز کرده باشید، وگرنه مبلغ سواپ معمولا اندک است و هر شب که پوزیشن باز بماند، به اندازه آن اضافه می‌شود. در داخل متاتریدر، شما می‌توانید سواپ تعیین شده در پوزیشن باز خود را ببینید (اگر بیش از یک روز آن را باز نگه دارید). برای دیدن این بخش، در متاتریدر در پنجره “Terminal” روی “Trade” کلیک کنید یا به صورت ساده “ctrl+t” را بزنید تا این بخش را ببینید.

همانطور که در عکس بالا مشخص است، بالانس (Balance) به صورت واضح مشخص است و می‌توانید آن را ببینید. در مثال بالا، بالانس حساب یا مبلغ واریزی اولیه حساب برابر 990.16 USD است که یعنی ۹۹۰.۱۶ دلار آمریکا. همچنین سواپ (swap) که به آن اشاره شد برابر 0.01 USD یا ۱ سنت است.
همانطور که گفته شد، قرار نیست در این مطلب، به مفهوم سواپ به صورت جامع پرداخته شود. اما در این مطلب یاد گرفتید مفهوم بالانس چیست. با ادامه آموزش فارکس همراه باشید.

قرارداد فيوچر Perpetual چيست؟

قرارداد فیوچر Perpetual یا Perpetual Futures گونه‌ای از قراردادهای فیوچر بوده که صرافی بایننس برای معاملات فیوچر خود از این روش استفاده می‌کند. در این نوشته این مدل از قراردادها را معرفی خواهیم کرد. اما پیش از پرداختن به این قراردادها باید با قراردادهای فیوچر یا آتی آشنا باشیم.

قرارداد فیوچر یا قرارداد آتی چیست؟

قرارداد آتی یا فیوچر قراردادی ‌است که مطابق آن یک کالا یا ارز یا هرگونه دارایی، در قیمتی مشخص و در زمانی مشخص دادو‌ستد خواهد شد. قیمت و زمان معامله، در هنگام عقد قرارداد تعیین خواهد شد. بدیهی است که تاریخ این معامله در آینده خواهد بود و به همین دلیل به این‌گونه معاملات، معاملات آتی و به قرارداد آن قرارداد آتی یا فیوچر می‌گویند.

نقطه مقابل معاملات فیوچر، معاملات اسپات می‌باشد. در معاملات اسپات، در زمان معامله، دارایی مورد معامله بین خریدار و فروشنده مبادله شده و مبلغ آن در همان زمان پرداخت می‌شود. اما در معاملات فیوچر ، دارایی مورد معامله در زمان تعیین شده (یک روز بعد تا چندین سال بعد) مبادله خواهد شد.

از دیگر ویژگی‌های بازار فیوچر این است که در این بازار معامله‌گران نمی‌توانند به طور مستقیم کالا یا ارزدیجیتالی را خریداری کرده یا به فروش برسانند (بر خلاف بازار اسپات). در عوض تریدرها ، قراردادی که نماینده آن دارایی‌است را مورد معامله قرار می‌دهند و دارایی موردنظر در تاریخ سررسید قرارداد فیوچر مبادله می‌شود.

به عنوان مثال، فرض کنید می‌خواهیم گندم را به صورت فیوچر مورد معامله قرار دهیم. در بازار فیوچر سنتی، این قرارداد برای تحویل در زمان مشخصی منعقد می‌شود. به این‌صورت که برای مثال در سه ماه آینده مقدار یک تن گندم در قیمتی مشخص و به صورت فیزیکی معامله شود. طی این قرارداد باید یک تن گندم ذخیره شود تا در سه ماه آینده مورد مبادله قرارگیرد. با این حال، در حال حاضر و در بسیاری از بازارهایی که معاملات فیوچرز را پشتیبانی می‌کنند، در زمان سررسید قرارداد، تسویه حساب به صورت نقدی انجام می‌شود و دیگر به صورت فیزیکی کالایی مورد مبادله قرار نمی‌گیرد.

قیمت یک قرارداد فیوچر برای یک کالای خاص مثلا گندم، بسته به اینکه تاریخ سررسید آن قرارداد چه زمانی باشد، متفاوت است. مثلا قیمت قرارداد فیوچر گندم 3 ماهه با قرارداد فیوچر گندم 3 ساله، متفاوت خواهد بود.

دلیل وجود قراردادهای فیوچر چیست؟

• پوشش ریسک و مدیریت ریسک : این مورد علت اصلی وجود معاملات فیوچر می‌باشد.
• پوزیشن فروش یا Short : با استفاده از این نوع قراردادها می‌توان از ریزش قیمت یک دارایی نیز سود برد. هرچند صاحب آن کالا نباشید.
• لوریج: با استفاده از این نوع معاملات تریدرها می‌توانند پوزیشن‌هایی بالاتر از مقدار حساب خود بازکنند. برای مثال در معاملات فیوچر صرافی بایننس می‌توان معاملاتی با لوریج 125 انجام داد.

قراردادهای فیوچر Perpetual چیست؟

قراردادهای فیوچر perpetual نوع خاصی از قراردادهای فیوچر می‌باشد که در این نوع قراردادها تاریخ سررسید وجود ندارد. در واقع این نوع قراردادها، بدون سررسید می‌باشد. از طریق این معاملات، تریدرها می‌توانند معاملات فیوچر خود را تا مدت زمان طولانی نگهداری کنند. از طرف دیگر، این در این نوع معاملات، قیمت قرارداد فیوچر با قیمت دارایی مورد معامله یکسان می‌باشد (بر خلاف معاملات فیوچر سنتی که همواره بین معاملات فیوچر و دارایی اصلی، تفاوت قیمت وجود دارد). برای همگرا کردن قیمت معاملات فیوچر perpetual با قیمت دارایی اصلی، از میانگین قیمت در چند صرافی معتبر استفاده می‌شود.

بر خلاف معاملات فیوچر سنتی، در معاملات فیوچر perpetual قیمت‌ها باهم یکسان بوده و یا بسیار به هم نزدیک می‌باشند. به طور خلاصه، تفاوت اصلی مابین معاملات فیوچر سنتی و معاملات فیوچر Perpetual در تاریخ سررسید این قراردادها می‌باشد. که در معاملات فیوچر Perpetual چیزی به اسم تاریخ سررسید یا تاریخ انقضا وجود ندارد.

مارجین اولیه چیست؟

زمانی که بخواهیم یک قرارداد فیوچر Perpetual باز کنیم، با مفهومی به نام ماریجم اولیه روبه‌رو می‌شویم. مارجین اولیه مورد نیاز، حداقلی مبلغی‌است که برای باز کردن یک پوزیشن لوریج دار نیاز خواهد بود. برای مثال در صورتی که یک تریدر بخواهد یک پوزیشن با لوریج 10 برای خرید 1000 بیت کوین باز کند، مارجین حداقل، 100 بیت کوین می‌باشد. به عبارت دیگر، این تریدر بایستی حداقل 100 بیت کوین در حساب خود داشته باشد تا بتواند این پوزیشن را در بازار فیوچر باز کند. در واقع می‌توان گفت که مارجین اولیه، به نوعی وثیقه‌ای برای معامله می‌باشد.

Maintenance margin یا وجه تضمین چیست؟

وجه تضمین در معاملات فیوچر Perpetual ، حداقل مبلغ از مارجین اولیه است که باید در حساب Hold شود که پوزیشن بسته نشود ( لیکوئید شدن). در صورتی که موجودی حساب شما از مقدار وجه تضمین کمتر شود، پوزیشن معاملاتی شما بسته خواهد شد و اصطلاحا حساب شما لیکوئید خواهد شد.

به عبارت ساده‌تر، مارجین اولیه، حداقل سپرده‌ای است که در زمان باز کردن یک پوزیشن باید در حساب تریدر موجود باشد (مانند اینکه شما برای اینکه در فارکس swap چیست یک بانک حسابی باز کنید، حتما باید حداقل مبلغی برای افتتاح حساب داشته باشید). اما وجه تضمین حداقل مبلغی‌است که برای باز ماندن پوزیشن باید در حساب تریدر باقی بماند و در صورتی که حساب تریدر از این مبلغ کمتر شود، حساب شما لیکوئید خواهد شد.

لیکوئید شدن چیست؟

اگر میزان حساب تریدر کمتر از مقدار وجه تضمین شود، تریدر دو انتخاب دارد. یا باید حساب خود را دوباره شارژ کرده تا حساب او از مقدار وجه تضمین بالاتر رود، یا در غیر اینصورت پوزیشن تریدر بسته شده و حساب او صفر خواهد شد. به صفر شدن حساب فیوچر تریدر، لیکوئید شدن می‌گویند. اما در معاملات فیوچر Perpetual بایننس محاسبه قیمت لیکوئید شدن به روش دیگری محاسبه می‌شود. در بایننس هرچه پوزیشن سایز بالاتر باشد، مارجین اولیه نیز بالاتر خواهد بود.

مکانیزم لیکوئید شدن در قراردادهای فیوچر Perpetual باتوجه به اینکه در چه بازاری است و چه ارز دیجیتالی است، متقاوت خواهد بود. نکته‌ای که باید توجه این است که در صرافی بایننس و در قراردادهای فیوچر Perpetual در صورتی که حساب معاملاتی تریدر لیکوئید شود، تریدر بایستی کارمزد اضافی پرداخت کند. برای جلوگیری از این اتفاق، پیش از آنکه پوزیشن به قیمت لیکوئید شدن برسد، حساب معاملاتی را شارژ کرده و یا پوزیشن را ببندید.

Funding Rate چیست؟

فاندینگ‌ریت ابزاری برای همگرا کردن قیمت بازار با قیمت قرارداد فیوچر Perpetual می‌باشد. این مبلغ توسط بایننس محاسبه شده و بین خریداران و فروشندگان در بازار فیوچر ردوبدل خواهد شد. زمانی که فاندینگ‌ریت، عددی بالاتر از صفر باشد (مثبت باشد) تریدرهایی که در پوزیشن Long هستند آن مبلغ را به تریدرهایی که در پوزیشن Short هستند، پرداخت خواهند کرد. برعکس، اگر مقدار آن زیر صفر باشد (منفی باشد)تریدرهایی که در پوزیش Short هستند آن مبلغ را به تریدرهایی که در پوزیشن Long هستند، پرداخت خواهند کرد.

برای محاسبه فاندیگ‌ریت از دو مولفه استفاده می‌شود: نرخ بهره و وجه تضمین. در بازار فیوچر Perpetual صرافی بایننس، نرخ بهره همواره ثابت بوده و برابر 0.03 % می‌باشد. اما وجه تضمین ثابت نبوده و مقدار آن برابر تفاوت قیمت بین بازار فیوچر با بازار اسپات می‌باشد. صرافی بایننس در ازای انتقال فاندینگ‌ریت بین تریدرها، کارمزدی را دریافت نمی‌کند.

با این حساب در یک قرارداد فیوچر Perpetual زمانی که قیمت یک قرارداد (مثلا بیت کوین) بالاتر از قیمت آن در بازار اسپات باشد، افرادی که پوزیشن Long باز کرده‌اند، بایستی این تفاوت قیمت را به افرادی که پوزیشن Short باز کرده‌اند، بپردازند و برعکس.

Mark Price چیست؟

قیمت یک قرارداد فیوچر، همواره با قیمت دارایی اصلی تفاوت دارد. زیرا این دو در دو بازار متفاوت معامله می‌شوند. Mark Price تخمینی ارزش واقعی یک قرارداد در بازار فیوچر Perpetual می‌باشد. در بازار فیوچر سعی می‌شود با این ابزار، قیمت قراردادها به قیمت واقعی دارایی آن قرارداد در بازار اسپات نزدیک شود. هنگامی که در بازار نوسانات شدید قیمتی وجود دارد، این ابزار از لیکوئید شدن کاربران جلوگیری می‌کند. زیرا این قیمت میانگینی از قیمت آن دارایی در چندی صرافی معتبر می‌باشد. از این جهت اگر در یک صرافی، بنا به هر دلیلی نوسانات شدید مقطعی رخ دهد، کاربرانی که در آن زمان قرارداد فیوچر باز کرده‌اند، از این نوسانات شدید قیمتی در امان خواهند ماند.

PnL چیست؟

در یک قرارداد Perpetual در بازار فیوچر مفهومی به نام PnL وجود دارد که مخفف Profit and Loss می‌باشد که نشان دهنده سود و زیان در یک معامله می‌باشد. این سود و زیان در قراردادهای Perpetual در بازار فیوچر، به دو دسته “محقق شده” و “غیرواقعی” تقسیم می‌شوند. زمانی که یک تریدر قرارداد فیوچر باز می‌کند، بسته به تغییرات قیمت بازار، مقدار سود یا زیان این معامله غیرواقعی بوده و با تغییرات قیمت، تغییر خواهد کرد. اما به محض اینکه تریدر اقدام به بستن قرارداد Perpetual خود کند، سود و زیان او تبدیل به سود و زیان محقق شده می‌شود. تفاوت دیگری که بین این دو سود و زیان وجود دارد این است که، برای محاسبه سود و زیان غیرواقعی، از Mark Price استفاده می‌شود اما برای محاسبه سود و زیان محقق یافته، قیمت خود قرارداد اهمیت دارد. به همین دلیل ممکن است بین PnL غیرواقعی و PnL محقق یافته، تفاوت جزئی وجود داشته باشد.

Insurance Fund چیست؟

این ابزاری در معاملات فیوچر Perpetual می‌باشد که پرداخت سود و زیان تریدرها را تضمین می‌کند. نکته‌ای که در قراردادهای Perpetual در بازار فیوچر بایننس وجود دارد این است که، قراردادها بین تریدرها منعقد می‌شود نه بین تریدر و بایننس. این ابزار تضمین می‌کند که زیان یک تریدر به زیر صفر نرسد و در طرف مقابل، دریافت سود تریدر پیروز را تضمین می‌کند.

با یک مثال، این بحث را تکمیل می‌کنیم. فرض کنید علی در حساب فیوچر بایننس خود، 2000 دلار دارد. او قصد دارد یک پوزیشن Long با لوریج 10 برای خرید BNB باز کند. قیمت هر BNB را 20 دلار در نظر بگیرید. علی این قرارداد را از تریدر دیگری خریداری خواهد کرد نه از بایننس. پس در طرف دیگر این معامله، محمد وجود دارد که دقیقا با همین شرایط قصد باز کردن پوزیشن Short بر روی BNB را دارد. به دلیل اینکه علی از لوریج 10 استفاده کرده‌است، او در حال حاضر 1000 BNB را نگهداری می‌کند. اگر قیمت BNB به 18 دلار برسد، پوزیشن معاملاتی علی به طور خودکار بسته خواهد شد. حساب او لیکوئید شده و 2000 دلار او صفر خواهد شد.

بنا به هر دلیلی، اگر سیستم نتواند به موقع پوزیشن علی را ببندد و قیمت BNB کمتر از 18 دلار شود و ریزش قیمت ادامه داشته باشد، در عمل حساب علی منفی خواهد شد، زیرا زیان او بیشتر از 2000 دلار موجودی او خواهد شد. در این وضعیت سود اضافی محمد را چه کسی باید پرداخت کند؟ اینجاست که این ابزار وارد عمل شده و سود محمد را پرداخت خواهد کرد. این ابزار برای حساب علی تفاوتی نمی‌کند چون به هر حال حساب او صفر شده است، اما این ابزار در قراردادهای Perpetual در معاملات فیوچر سود محمد را تضمین می‌کند.