آشنایی با بازار مالی

با افزایش خرید اوراق قرضه توسط اشخاص، حجم پول در بانک‌ها کاهش می‌یابد (تبدیل به اوراق قرضه می‌شود) و متعاقبا ذخایر بانکی نیز دست‌خوش تغییر خواهند شد. در چنین حالتی بانک‌ها توانایی ارائه وام را از دست می‌دهند. با توجه به این تعاریف می‌‌توان تاثیر کاهش عرضه پول را در کاهش تورم مشاهده کرد که مبحثی وابسته به نسبیت «برقراری تعادل» است.

بازار بدهی چیست و چه کاربردی دارد؟

گزینه‌های مختلفی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد. برای نمونه می‌‌توان به بازار سرمایه/ اوراق بهادار اشاره کرد که به سهام و اوراق قرضه تقسیم می‌‌شود. اوراق قرضه انتخابی کم‌ریسک است که ماهیت متفاوتی با سهام دارد و بستری به نام «بازار بدهی» را ایجاد کرده است. در این مطلب به معرفی کامل بازار بدهی و کاربردهای آن می‌‌پردازیم.

منظور از بازار بدهی چیست؟

برای پاسخ به این سوال، ابتدا لازم است آشنایی کاملی با بازارهای مالی داشته باشیم:

با توجه به چارت فوق، می‌‌توان سه دسته کلی به بازارهای موجود در خصوص معامله دارایی نسبت داد که عمدتا برای سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرند:

بازارهای مالی

بازار مالی به عنوان واژه‌ای کلی به کار می‌رود و شامل تمامی زیرمجموعه‌هایی می‌شود که در چارت فوق لیست شده‌اند. گفتنی است که خود واژه «بازار مالی» به هیچ‌گونه بستر خاصی اشاره نمی‌کند و برای شناخت کلی زیر مجموعه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بازار کالا

مجموعه کالاهایی که برای سرمایه‌گذاری توسط اشخاص گزینش می‌شوند را بازار کالا می‌نامند؛ مواردی مانند طلا، سکه، مسکن و دیگر کالاهایی که احتمال افزایش قیمت‌شان به دلایلی چون تحریم‌ها، تورم، تقاضا، نرخ بهره و… در آینده بیشتر است. این نوع از بازار با توجه به وضعیت‌های ذکرشده، در بعضی از کشورهای با ثبات از نظر اقتصادی، به عنوان بستر سرمایه‌گذاری شناخته نمی‌شوند و فقط بازاری برای تامين کالای مصرفی اشخاص هستند.

بازار پول

این بازار با ارائه دادن یک دارایی بالقوه مثل اسناد حواله، سفته، وام و… به سرمایه‌گذاران، باعث به وجود آمدن بستری به نام بازار پول شده است. دارایی‌های ذکرشده عموما دارای نقدشوندگی کوتاه‌مدت هستند و متعارفا در زمان سررسید به اسکناس تبدیل می‌شوند. از دلایل به وجود آمدن این بازار، می‌‌توان به نیاز دارندگان فعلی اسناد به اصل مبلغ قبل از سر رسید اشاره کرد. با فروش این دارایی‌ها با مبلغی کمتر از ارزش بالقوه، مالکان می‌توانند نیازهای خود را رفع کنند. در مقابل، خریداران که به عنوان سرمایه‌گذاران این بستر شناخته می‌شوند، در مدت سررسید مبلغ اصلی، سند را دریافت می‌کنند و پس از کسر قیمت خرید، مازاد آن را به عنوان سود معامله در نظر می‌گیرند.

بازار سرمایه

بازار سرمایه که به عنوان بازار اوراق بهادار نیز شناخته می‌‌شود، شامل دو منبع اصلی برای سرمایه‌گذاری می‌شود: اوراق مالکیت و اوراق قرضه. البته اوراق مشارکت نیز در این بازار وجود دارد.
بازار سرمایه نسبت به دیگر بسترها، محبوبیت بیشتری دارد و اغلب معاملات مرتبط به سرمایه‌گذاری در این بازار شکل می‌گیرند که در ادامه به معرفی و دلایل محبوبیت آن خواهیم پرداخت.

اوراق مالکیت

اوراق مالکیت به تملک سهام شرکت‌ها و فعالیت در بازاری به نام بورس اشاره می‌کنند. سرمایه‌گذاران به عنوان متقاضیان مالکیت در شرکت‌های فعال در بورس، برای کسب سود اقدام به خرید سهام یا اوراق مالکیت شرکت‌های مختلف می‌کنند و در قبال این خرید، در سود و احتمالا زیان شرکت شریک می‌شوند. اوراق مالکیت طی سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. از جمله دلایل این اقبال عمومی، می‌‌توان به تحریک تقاضای عموم توسط دولت اشاره کرد. دولت عنوان می‌کرد که با ورود سرمایه در شرکت‌ها، تولید رونق می‌گیرد، نقدینگی موجود در جامعه و تورم کمتر می‌شود و مردم نیز به سود معینی دست می‌یابند اما این هدف به دلایلی محقق نشد.

اوراق قرضه

به مجموعه اسناد/ اوراقی که نهادهای دولتی یا خصوصی برای دریافت سرمایه‌ای بیرونی به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهند تا به تامین کسری بودجه خود بپردازند، اوراق قرضه گفته می‌‌شود. برای درک بهتر مکانیزم یا کاربرد اوراق قرضه، اجازه دهید به ذکر یک مثال بپردازیم: فرض می‌کنیم شرکتی با توجه به برنامه سال جدید خود، قصد دارد شعبه جدیدی راه‌اندازی کند. این شرکت با اختصاص بودجه‌ توسعه به این هدف، پروژه خود را آغاز و 50% از فرایند را طی می‌کند.

در ادامه مسیر، به دلایلی مثل تورم، نرخ کالا و مصالح بیشتر می‌شود و شرکت مجبور است پول بیشتری بابت خرید پرداخت کند. دارایی خالص شرکت نیز جواب‌گوی ادامه راه نخواهد بود. در چنین وضعیتی به جای دریافت وام با بهره بالا، اقدام به فروش اوراق قرضه به سرمایه‌گذاران «حقیقی و حقوقی» می‌کند تا با دریافت سرمایه، پروژه خود را تکمیل کند و سپس پول سرمایه‌گذاران را با بازخرید اوراق پس دهد. این اوراق باعث به وجود آمدن بستری به نام بازار بدهی شده‌اند که زیر مجموعه‌ای از بازار سرمایه محسوب می‌‌شود، حال اوراق قرضه شامل چه ویژگی‌هایی می‌شوند؟

عنصر زمان در اوراق قرضه

اوراق قرضه از نظر زمان‌بندی شامل دو تاریخ مجزا هستند که در ادامه معرفی‌شان خواهیم کرد:

پرداخت سود
این تاریخ با توجه به مدت زمان مورد نظر «کوتاه، میان و بلندمدت» به سرمایه‌گذار می‌گوید تا چه زمانی توانایی دریافت سود اوراق خود را دارد. این تاریخ اغلب به عنوان «تاریخ کوپن» نیز شناخته می‌‌شود. علاوه بر این، به خریدار می‌گوید طی چند بازه زمانی، توانایی دریافت سود خود را دارد. برای مثال: دریافت سود هر 3 ماه تا 1 سال.

سر رسید
این تاریخ نیز شامل سه بازه‌ مختلف است که به سرمایه‌گذار اطلاعاتی را درباره زمان باز پس‌گیری پول می‌دهد. عامل تعیین‌کننده در کوتاه‌مدت یا بلندمدت بودن سررسید اوراق قرضه، رابطه مستقیمی‌ به اهداف نهاد صادرکننده اوراق با افراد دارد. برای درک بهتر این مورد اجازه دهید از مثال قبل کمک بگیریم. اگر یادتان باشد شرکت مذکور در وضعیت 50% از تکمیل پروژه خود بود که با کسری بودجه مواجه شد، در چنین شرایطی، شرکت با تحلیل زمان طی شده مثلاً یک سال و سپس درصد باقی مانده 50% تا بهره‌برداری از شعبه جدید را تخمین می‌زند و به عنوان مدت اوراق قرضه خود در نظر می‌گیرد، تا با ورود منابع مالی بیشتر از شعبه جدید، توانایی بازخرید اوراق خود را به دست آورد.

عنصر ارزش در اوراق قرضه

ارزش یا قیمت در اوراق قرضه به سه عامل مختلف اشاره می‌کند:

ارزش عرضه
ارزش عرضه به معنای قیمت هر برگ از اوراق قرضه است، این قیمت هنگام صدور اوراق از خریداران دریافت می‌‌شود.
عوامل تعیین کننده قیمت عرضه مربوط به میزان نیاز صادرکننده اوراق، به دارایی مورد نظر است و سپس قوانین به میان می‌آیند تا نرخ دقیقی برای فروش هر برگ تعیین شود.

ارزش اسمی‌
این نرخ، مبلغی که صادرکننده اوراق قرضه، از خریداران بازخرید خواهد کرد را تعیین می‌کند. همچنین تعیین‌کننده درصد سود پرداختی نیز خواهد بود.

سود
اوراق قرضه را اگر به عنوان وام در نظر بگیریم، سود به عنوان بهره به میان می‌آید و میزان رشد سرمایه خریداران را تعیین می‌کند.
موارد نام‌برده، بخش‌های مختلف اوراق قرضه را تشکیل می‌دهند که در بازار بدهی کاربرد بالایی دارند و انتخاب سرمایه‌گذاران را با توجه به شرایط‌شان تعیین می‌کنند.

بازار بدهی چه کاربردی دارد؟

بازار بدهی بستری برای معاملات اوراق قرضه است. اشخاص مختلف حقیقی و حقوقی با خرید اوراق صادرشده از سوی نهادهای مختلف خصوصی و دولتی، در این بازار به سرمایه‌گذاری می‌پردازند.
رابطه بین عرضه‌کننده و خریدار اوراق قرضه، یک رابطه مشترک برد-برد است که با توجه به شرایط طرفین، کاربردپذیری خود را افزایش می‌دهد. برای مثال سرمایه‌گذار ارزش دارایی خود را افزایش می‌دهد و از طرفی صادرکننده اوراق به اهداف خود طبق برنامه مورد نظر خود دست خواهد یافت.
اما کارایی آشنایی با بازار مالی عمیق‌تری که در این زمینه می‌‌توان یافت، تاثیر آن بر میزان عرضه پول است که به همین ترتیب عوامل دیگر نیز به همراه آن تغییر خواهند کرد. حال این تاثیر چگونه رخ می‌دهد؟

با افزایش خرید اوراق قرضه توسط اشخاص، حجم پول آشنایی با بازار مالی در بانک‌ها کاهش می‌یابد (تبدیل به اوراق قرضه می‌شود) و متعاقبا ذخایر بانکی نیز دست‌خوش تغییر خواهند شد. در چنین حالتی بانک‌ها توانایی ارائه وام را از دست می‌دهند. با توجه به این تعاریف می‌‌توان تاثیر کاهش عرضه پول را در کاهش تورم مشاهده کرد که مبحثی وابسته به نسبیت «برقراری تعادل» است.

آشنایی با مفاهیم بورس و بازار سرمایه

شاید برای شما نیز زیاد پیش آمده باشد که در اخبار یا مقالات اقتصادی کلماتی چون بازار پول یا بازار سرمایه را شنیده باشید، اما تفاوت آن‌ها را به طور دقیق ندانید.

در علم مالی (Finance) تقسیم‌بندی اعتباری وجود دارد که برای تشریح دقیق‌تر پدیده‌های مالی و سرمایه‌گذاری به کار می‌رود و شاید در دنیای واقعی مصداق مشخص نداشته باشد. در این مقاله می‌خواهم در مورد این دو مفهوم و تفاوت‌های آن‌ها توضیح دهم.

بازار پول

در علم مالی اگر تامین مالی و سرمایه‌گذاری کم‌تر از یک‌سال باشد، در بازار پول اتفاق می‌افتد. نماد بازار پول بانک‌ها هستند که معمولاً سپرده‌ها کوتاه‌مدت یا کم‌تر از یک‌سال هستند و بانک تمایلی به وام‌های بلندمدت ( ۲۰ یا ۳۰ سال) ندارند. یک شرکت یا فرد حقیقی با دریافت وام، به بانک بده‌کار شده و پس از تسویه بدهی بانک، هیچ حقی نسبت به شرکت نخواهد داشت. در اصطلاح به این روش تامین مالی از طریق بدهی گفته می‌شود.

بازار سرمایه

اگر بخواهید تامین مالی بلند مدت باشد، باید به بازار سرمایه مراجعه کنید. نماد بازار سرمایه، بورس می‌باشد. در اصطلاح به این نوع تامین سرمایه، تامین سرمایه مبتنی بر حق مالی گفته می‌شود. در بازار سرمایه شما با ارائه سهام شرکت‌تان، سرمایه جذب کرده و نیاز مالی پروژه‌های‌تان را تامین می‌کنید.

مزیت‌های هر بازار

مهم‌ترین تفاوتی که در روش تامین سرمایه در بازار پول و سرمایه وجود دارد، بحث حق مالکیت در شرکت است. هنگامی که شما از بانک وام می‌گیرید پس از بازپرداخت بدهی خودتان، بانک هیچ حقی نسبت به شرکت نداشته، اما هنگامی که در بورس سهام خودتان را عرضه می‌کنید، در حقیقت بخشی از مالکیت شرکت را واگذار می‌کنید. اگر بیش از ۵۰ درصد سهام شرکت واگذار شود، آن‌گاه مالکیت شما بر شرکت از دست می‌رود و سهام‌داران می‌توانند در اداره شرکت دخالت کنند. البته مزیتی که تامین مالی در بازار سرمایه دارد، آن است که اگر برای شرکت شما مشکل مالی به وجود آید، شرکت تعهدی برای پرداخت سود به سهامداران ندارد و آن‌ها در سود و زیان با شما شریک‌اند. اما اگر از بانک وامی گرفته باشید، موظف به بازپرداخت اقساط هستید و در صورتی که توانایی باز پرداخت تسهیلات خودتان را نداشته باشید بانک می‌تواند از طریق قانونی اقدام و شما را مجبور به فروش دارایی‌ها و سرمایه‌های شرکت کند تا بدهی خودتان را تسویه نمایید.

دنیای امروز

در تعریف ابتدای مقاله گفته شد که بازار پول تامین مالی کوتاه‌مدت می‌کند و بازار سرمایه تامین مالی بلندمدت انجام می‌دهد. اما در عمل مشاهده می‌کنیم که بانک‌ها نیز وام‌های بلندمدت می‌دهند و گاهی در بورس نیز اوراق قرضه با سررسید یک‌ساله عرضه می‌شود. بنا بر این همان طور که گفته شد این تقسیم‌بندی اعتباری بوده و برای تشریح نظریه‌های اقتصادی کاربرد دارد. البته معمولاً در آشنایی با بازار مالی بازار سرمایه فرض است که سهام یک شرکت برای همیشه در اختیار سهام‌دارن خواهد بود و در نتیجه بازار سرمایه (بورس) نماد فعالیت‌های مالی بلندمدت است.

اوراق بهادار (Securities)

هر نوع ورق یا سندی است که متضمن حقوق مالی قابل نقل و انتقال برای مالک آن باشد. به بیان دیگر اوراق بهادار، نوعی ابزار مالی با قابلیت نقل و انتقال است. این اوراق از هر نوع آن شامل سهام عادی، سهام ممتاز، حق تقدم، سهام جایزه، اوراق مشارکت، مشتقات، اختیار معامله، قرارداد آتی و صکوک که باشد، نوعی ارزش مالی را برای مالک آن به همراه دارد، هم‌چنین شرکت یا نهادی که اوراق بهادار صادر می‌کند، به عنوان صادرکننده (توزیع‌کننده) شناخته می‌شود. این اوراق در بازار سرمایه به سه بخش کلی «اوراق بدهی»، «اوراق حقوق صاحبان سهام»، «ابزارهای مشتقه» تقسیم می‌شود.

اوراق بهادار نوعی ابزار مالی

همان طور که اشاره شد اوراق بهادار نوعی ابزار مالی است که یا موقعیت مالکیت فرد را در شرکت‌هایی که به طور عمومی در بورس معامله می‌شوند (سهام)، نشان می‌دهد، یا نشان‌دهنده نوعی رابطه‌ی طلب‌کاری از یک نهاد دولتی یا شرکت است (اوراق مشارکت) یا نماینده حقوق مالکیتی است که به صورت اختیار خرید یا فروش نمایش داده می‌شود. در واقع اوراق بهادار از هر نوع (سهام، اوراق قرضه و مشارکت یا اختیار معامله) که باشد، نوعی ارزش مالی را به نمایش می‌گذارد.

آشنایی با بازار مالی

فاطمه سادات رضوی/مجله اینترنتی اسرارنامه

نگاهی به وضعیت بیت‌کوین؛ این روزها بیت‌کوین بدون توجه به وضعیت مالی کشورها و بدون امکان اعمال نظر دولت‌مردان مسیر خود را می‌پیماید.

اینک به برخی ویژگی‌های متمایز و جذابی که بیت‌کوین را از بقیه ارزها متمایز کرده است می‌پردازیم.

چند تا از این ویژگی‌ها عبارتند از:

1- امکان چاپ بیشتر رو نداره پس تعدادش محدوده است.

2- تراکنش‌های آن تقریبا قابل شناسایی نیستن که همین موضوع دست دولت‌های جهان رو درکنترل نظام مالی جهان محدود میکند.

3- جابجا کردن و دسترسی در نقاط مختلف جهان به بیت‌کوین از پول‌های رایج فعلی و طلا آسون‌تر است.

حالا میخوایم بدونیم بیت‌کوین دقیقا چطور کار میکند؟

شبکه انتقال بیت‌کوین در واقع یک شبکه غیر متمرکز است و همه افراد متصل به این شبکه در نگهداری و انتقال اون می‌تونند سهیم باشند.

در ادامه برای فهم و درک بیشتر به تعریف واژه‌ای به نام «بلاک چین» می‌رسیم

خب بلاک چین چیست؟

نوعی از فناوری تقریبا نوظهور است که اطلاعات شبکه به صورت غیر قابل تغییر بین اعضای شبکه «در اصطلاح نود ها» پخش و توزیع شده و به کمک بلاک‌چین تاریخچۀ تراکنش‌ها بین نود ها ذخیره شده است و هنگام انتقال بیت‌کوین‌ها، نود ها اطلاعات خودشان را چک کرده و دارایی فرستنده را بررسی میکنند و از کافی بودن دارایی اطمینان می‌یابند و اجازه مرحله بعد انجام تراکنش‌ها رو می‌دهند.

پس از تایید اولیه دارایی و تراکنش، اطلاعات وارد بخشی به نام مم‌پول (mempool) می‌شوند. خوب حالا شاید بپرسیید مم‌پول دیگه چیست؟

با یه مثال ساده می‌خوام این رو بهتون توضیح بدهم:

مسافرانی رو فرض کنید که می‌خواهند از طریق فرودگاه به مقصدشون برسانند؛

مسافران ما همان تراکنش‌ها هستند که به فرودگاه ( مم پول ) میرن و در اونجا منتظر میمونن تا زمانش که برسه توسط خلبان ( اطلاعات ذخیره شده یاهمان بلاک ها ) به وسیله هواپیما (ماینرها) به مقصد ( تایید انجام تراکنش) برسن.

هر چی هواپیما ما سریعترو قدرتمندتر باشه پس باید تجهیزات و بنزین بیشتری در اون به کار رفته باشه (مصرف برق و انرژی بیشترتوسط ماینر قدرتمند تر)، پس مسافرامون (همون تراکنشها) سریعتر به مقصد(تایید انجام تراکنش ) میرسن و در نتیجه پاداش بهتری میگیرن ( کارمزد شبکه انتقال )

پس اینجا ما انگیزه ایجاد و گسترش ماینر ها رو بهتر متوجه شدیم.

امیدوارم با این مثال سازوکار انتقال بیتکوین خیلی خوب براتون جا افتاده باشه.

حالا سوال بعدی که پیش میاد اینه که ماینر ها دقیقا دارن چه کاری انجام میدن که نیازمند تجهیزات نسبتا پیشرفته ای هستن و برق زیادی مصرف میکنن ؟

اگر بخوایم راحت و ساده بگیم ، ماینر ها در واقع دارن عملیات پیشرفته و سنگین ریاضی رو انجام میدن و هر چی اون ماینر قوی تر باشه ، زودتر میتونه اون مساله ریاضی رو حل کنه و پاداش بیشتری هم میگیره و این پاداش معمولا از جنس واحد پولی همون شبکه (در اینجا بیتکوین) هست.

حالا منبع این پاداش کجاس؟

1-هزینه انجام اون تراکنش که توسط کاربران تعیین میشن

2-پاداش بلاک که پس از موفقیت حل مسایل ریاضی گفته شده ، به اون ماینر داده میشه

حالا میرسیم آشنایی با بازار مالی به عوامل تاثیر گذار در افزایش قیمت بیتکوین :

به طور کلی میزان عرضه و تقاضای بازار، عامل اصلی تعیین قیمت بیتکوینه و هر عامل دیگه با تاثیر بر این عامل هست که میتونه بر قیمت بیتکوین تاثیر گذار باشه؛ عواملی مانند وقوع جنگ، قانون گذاری های مثبت، بی ثباتی شرایط اقتصادی، تورم فزاینده، افزایش کاربرد و استفاده از بیتکوین در سطح جامعه برای اعمال خریدوفروش و پذیرش آن در کسب و کارها عواملی هستن که میتونن با تاثیر بر بخش تقاضا موجب افزایش قیمت بیتکوین بشن.

با استناد بر تحلیل های مراکز و متخصصان مختلف میتونیم این انتظار رو داشته باشیم که بیتکوین در آینده نقش اساسی رو در زندگی ما ایفا کنه .

آشنایی ساده با ۱۱ اصطلاح مربوط به بازارهای مالی

وب‌ سایت مدیوم در مطلبی، معنای فنی چند اصطلاح مربوط به بازارهای مالی و همچنین معنای عامیانه هر کدام را مورد بررسی قرار داده است.

اعتبار بانکی

به میزان سقف وامی که بانک ها به وام گیرندگان ارائه می‌کنند اعتبار بانکی (Credit) گفته می‌شود. این اعتبار یا خوش‌حسابی شما نزد بانک است که سقف اعتبار شما برای خرید کالاها و خدمات را تعیین می‌کند.

فرض کنید می‌خواهید یک کنسول بازی پلی‌استیشن بخرید؛ اما در حال حاضر پول کافی در اختیار ندارید. در اینجاست که شما می‌توانید روی کارت اعتباری خود حساب کنید. اما تنها کسانی باید از اعتبار بانکی خود استفاده کنند که توانایی بازپرداخت آن در ماه بعد را داشته باشند.

اصطلاح تورم (Inflation) به افزایش قیمت عمومی کالاها و خدمات در یک بازه زمانی مشخص گفته می‌شود.

حتما شما هم بارها این جمله را از زبان پدربزرگ و مادربزرگ های خود شنیده‌اید که می‌گویند جوان که بودیم می‌شد با ۲۰۰ تومن مواد غذایی یک ماه خود را خریداری کنیم. حالا با ۲۰۰ تومن یک بسته آدامس هم نمی‌توانید بخرید. دقت داشته باشید که این تغییر در قیمت‌ها کاملا به مفهوم تورم اشاره دارد.

ارزش خالص

به اختلاف بین مقدار کل دارایی‌ها و بدهی‌های یک فرد، به اصطلاح ارزش خالص (Net Worth) گفته می‌شود. ارزش خالص نشان ‌دهنده جایگاه اقتصادی و همینطور ثروت یک فرد است.

این رقم با نشان دادن جایگاه دقیق شما به همه، دیگر جای خودنمایی و فریب برای کسی باقی نمی‌گذارد. البته یکی از بهترین ویژگی‌های آن این است که هر کسی نمی‌تواند از ارزش خالص بقیه افراد باخبر شود. این یکی از آن اطلاعاتی است که نباید با هر کسی در میان بگذارید و بهتر است آن را برای خودتان نگه دارید.

اصطلاح بیمه (Insurance) قراردادی بین بیمه شونده و بیمه‌ گر است. بیمه شونده شخص یا نهادی است که حق بیمه را پرداخت می‌کند و بیمه گر نهادی است که حق بیمه را دریافت می‌کند و در صورت تحقق مفاد قرارداد، از بیمه گذار حمایت می‌کند.

به روزهایی فکر کنید که جوان تر بودید و در کوچه فوتبال بازی می‌کردید. اگر اهل فوتبال باشید حتما شکستن شیشه خانه همسایه یا شیشه خودرو دوست پدرتان را هم به یاد می‌آورید. یادتان می‌آید که پول شیشه های شکسته شده را چه کسی پرداخت می‌کرد؟ معلوم است؛ پدر و مادر شما. در این داستان پدر و مادر شما نقش بیم ‌گر و شما نقش بیمه شونده را بازی می‌کنید. البته با این تفاوت عمده که شما هیچ حق بیمه ای به پدر و مادر خود پرداخت نمی‌کردید ولی آنها شما را بیمه می‌کردند. متأسفانه شرکت‌های بیمه این گونه کار نمی‌کنند و شما برای پوشش زیان و ضررهای که به دارایی‌های خود یا دیگران وارد می‌کنید باید مبلغی را به ‌عنوان حق بیمه پرداخت کنید.

سرمایه گذاری

به خرید یک دارایی که در آینده برای شما سود اقتصادی خواهد داشت، ‌سرمایه گذاری (Investment) گفته می‌شود. این سرمایه گذاری ممکن است برای ایجاد درآمد یا برای حفظ آن و با هدف افزایش ارزش آن در آینده (فروش با قیمتی بالاتر) انجام شود.

فرض کنید که یک مجتمع مسکونی در شهر تهران دارید. حالا مستأجرین این مجتمع به ازای سکونت در آپارتمان‌ها، به شما اجاره پرداخت می‌کنند. در ضمن، با گذشت زمان ارزش ملک شما بالا خواهد رفت و می‌توانید آن را با قیمت بالاتری به فروش برسانید. پس شما علاوه بر افزایش ارزش سرمایه خود، یک درآمد ثابت هم دارید. این یک مثال واضح از یک سرمایه گذاری موفق است.

پس انداز

مبلغی که بعد از انجام تمام خریدها و پرداخت تمام هزینه‌های لازم از درآمد شما باقی می‌ماند یا سپرده‌هایی که برای آینده کنار می‌گذارید، پس‌انداز (Savings) نام دارد.

هنگامی ‌که بچه بودید پس‌انداز خود را درون یک قلک می‌ریختید؛ اما پس‌اندازهای شما همراه با سنتان افزایش یافت و به‌ جایی رسید که متوجه شدید این قلک برای ذخیره پس‌اندازهای شما کوچک است. در اینجا بود که برای ذخیره امن پول‌هایتان به یک بانک مراجعه کردید. بانک بعد از پذیرش سپرده‌ شما و برای قدردانی از اعتماد شما در سپردن پول‌هایتان به بانک، بلافاصله شروع به پرداخت مقداری سود به شما کرد.

نرخ سود

اصطلاح نرخ سود (Interest Rate) به درصدی از مبلغ وام اطلاق می‌شود که یک وام دهنده به ازای قرض دادن پول از وام گیرنده دریافت می‌کند. هنگامی‌ که از بانک وام می‌گیرید، باید مبلغی را به‌عنوان سود وام پرداخت کنید که میزان آن در ایران بسته به نوع وام می‌تواند بین ۱۲ تا ۲۵ درصد مبلغ وام باشد. به همین ترتیب، هنگامی‌ که در حساب بانکی خود پول پس‌انداز می‌کنید، بانک به‌طور خودکار تبدیل به وام گیرنده و شما تبدیل به وام دهنده می‌شوید و بانک هم بسته به نوع سپرده به شما سودی معادل ۷ تا ۱۵ درصد پرداخت خواهد کرد.

شاید تعجب کنید که چرا سود سپرده‌ بانک‌ها پایین و سود وام‌های آنها بالا است. برای درک این تناقض باید به این نکته توجه کنید که بانک مقداری از سپرده شما را برای حفظ آشنایی با بازار مالی قدرت نقدینگی بانک کنار می‌گذارد و بقیه مبلغ را با نرخ سود بالا به دیگران وام می‌دهد. این فرایند «خلق اعتبار» نام دارد و هسته اصلی کسب ‌و‌کار بانک داری محسوب می‌شود.

اصطلاح سهام (Stock) ابزاری است که شما را مالک کسری از دارایی یک سازمان کرده و براساس تعداد سهم‌‌های شما از آن سازمان (یا شرکت) به شما سود می‌دهد. سهام درواقع واحد اندازه گیری بازار سهام یا بورس است.

باید به خرید سهام یا اوراق بهادار مثل سوار شدن به یک اتوبوس مسافربری نگاه کنید. شما مالک اتوبوس نیستید؛ اما تا زمان رسیدن به مقصد عضوی از آن هستید. شما تنها بخشی از مبلغ سرویس ارائه‌شده شده توسط آن سازمان را پرداخته‌اید و نه ارزش واقعی آن را. اما هر اتفاق خوب یا بدی که برای اتوبوس بیفتد، مستقیما روی شما تأثیر خواهد گذاشت. البته شما امیدوارید که به ‌موقع به مقصد برسید؛ اما اگر اتوبوس در میانه راه خراب شود شما باید به‌دنبال اتوبوس دیگری بگردید.

مالیات

اصطلاح مالیات (Taxes) کارمزدی است که افراد و شرکت‌ها برای خدمات ارائه‌شده توسط دولت پرداخت می‌کنند. هر شهروند یا شرکتی که مبلغ درآمد او از نظر دولت مشمول مالیات باشد، باید مالیات خود را پرداخت کند.

پرداخت مالیات جزو کارهایی است که برای همه ناخوشایند است؛ اما همه به‌دلیل اجبار قانون باید آن را انجام داد. جاده‌ها، راه‌آهن، هواپیما، بخشی از خدمات آموزشی و درمانی و هر چیزی که در کشور خود از آن استفاده می‌کنید، به طریقی توسط دولت مدیریت و قانون گذاری شده است و دولت به ازای ادامه نگهداری و مدیریت این خدمات برای راحتی هر چه بیشتر شهروندان، مقداری پول طلب می‌کند.

بودجه

به برآورد کل درآمدها منهای کل هزینه‌ها بودجه (Budget) گفته می‌شود. اگر درآمد شما بیش از هزینه‌ها باشد، از لحاظ اقتصادی در موقعیت خوبی قرار دارید و دارای درآمد خالص (Net income) هستید؛ اما اگر درآمد شما کمتر از هزینه‌هایتان باشد، آن‌ وقت این زیان خالص (Net loss) است که برای شما محاسبه می‌شود و یا باید از هزینه‌های خود کم کنید. در غیر این صورت، بزودی برای ادامه زندگی مجبور به قرض کردن خواهید شد.

یک مثال خوب در مورد بودجه، تعادل بین درآمد و هزینه‌های شخصی است؛ شما معمولا از هزینه‌های خود اطلاع دارید و هزینه‌ها و خریدهای ماه یا هفته پیش‌ رو را مطابق با مبلغی که در اختیار دارید برنامه ریزی می‌کنید. به این نوع برنام ‌ریزی مالی، بودجه بندی می‌گویند.

اصطلاح وام ها (Loan) معمول ترین نوع قرض یا بدهی هستند. یک وام در واقع دارایی یا پولی است که به شخصی اعطا می‌شود و او باید به ازای استفاده از آن، اصل وام به‌ اضافه سود آن را به وام‌ دهنده بازگرداند. وام ‌ها معمولا برای یک بازه زمانی از قبل تعیین ‌شده اعطا می‌شوند که طی آن وام ‌گیرنده باید نسبت به پرداخت اقساط ماهانه متناسب برای بازپرداخت مبلغ به وام ‌دهنده، اقدام کند. حتما تبلیغاتی را دیده ‌اید که در آن بانک ها مشتریان را ترغیب می‌کنند که بدون نگرانی درباره کم بودن سرمایه می‌توانند تنها با مراجعه به شعب آن بانک، خانه یا خودروی رویایی خود را خریداری کنند. این روزها با یک موجودی و گردش حساب مناسب بانکی می‌توانید یک آیفون گران ‌قیمت را به صورت اقساطی خریداری کنید. اینها تنها دو نمونه از وام‌هایی هستند که این روزها می‌توانید از سازمان‌های مالی دریافت کنید و از این راه از کالاها و خدماتی بهره ‌مند شوید که در حال حاضر امکان پرداخت هزینه کلی آن را ندارید.

کتاب آشنایی با بازار سرمایه اسلامی(بورس) منتشر شد/ نظام مالی اسلامی

کتاب آشنایی با بازار سرمایه اسلامی(بورس) به دنبال آن است تا با بیانی ساده، ضمن مروری مختصر بر تاریخچه بازارهای اوراق بهادار، خواننده را با مفهوم دارایی مالی آشنا سازد.

به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب آشنایی با بازار سرمایه اسلامی(بورس) ضمن تبیین ارکان نظام مالی، به بررسی مهمترین ابزارهای مالی مورد استفاده در بازارهای مالی می ­پردازد.

در بخش بعدی بازارها و ابزارهای مالی فعال در یک نظام مالی اسلامی مورد بررسی قرار می­ گیرد و جایگاه نهادها در نظام مالی اسلامی ایران ارائه می­ شود.

انتظار می­ رود خواننده پس از مطالعه کتاب آشنایی با بازار مالی با مفاهیم و کلیات بازارهای سرمایه اسلامی (با تأکید بر سازوکارهای موجود در بازار اوراق بهادار ایران) و نیز برخی از مهمترین نهادهای مالی مانند صندوق­ها و شرکت­های سرمایه‌گذاری آشنا شود و آمادگی لازم را برای ورود به چنین بازارهایی به دست آورد.

مطالعه این کتاب شرط لازم برای ورود به بازارهای اوراق بهادار است و برای کسب شرط کافی باید مطالعات تخصصی­تری در این زمینه صورت پذیرد.

عناوین فصلها عبارتند از:
- فصل اول - کلیات
- فصل دوم - نظام مالی اسلامی
- فصل سوم- بازار اوراق بهادار ایران

کتاب آشنایی با بازار سرمایه اسلامی(بورس) به قلم سیدعباس موسویان و ابوذر سروش با شمارگان 2000 نسخه، 232 صفحه و قیمت 10000 تومان به همت سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است.