بازده بورس چطور محاسبه می شود؟
نحوه محاسبه سود صندوق های سرمایه گذاری
فعالیت در بازار پُرنوسان بازار سرمایه به دانش، تخصّص و البته زمان کافی نیاز دارد. صندوق های سرمایه گذاری برای افرادی که می‌خواهند مدیریت دارایی خود را به دست متخصصان بسپارند، گزینه مطلوبی به شما می آید.
اختصاصی آگاه پرس – روش های مختلفی برای تبدیل نقدینگی وجود دارد که بورس و بازار سرمایه یکی از محبوب ترین آن ها است. فعالیت در این بازار پُرنوسان به دانش، تخصّص و البته زمان کافی نیاز دارد. صندوق های سرمایه گذاری برای افرادی که می خواهند مدیریت دارایی خود را به دست متخصصان بسپارند، گزینه مطلوبی به شما می آید.
در یادداشت قبل تحت عنوان «با انواع صندوق های سرمایه گذاری آشنا شوید»، کلیات سازوکار این صندوق ها تشریح شد. در یادداشت پیشِ رو، به بررسی «نحوه محاسبه سود صندوق های سرمایه گذاری» می‌پردازیم.
سود صندوق های سرمایه گذاری چگونه محاسبه می شود؟
صندوق سرمایه گذاری در حقیقت شرکتی است با یک کادر متخصّص که سرمایه را از مردم جمع و در ترکیبی از سهام، سپرده بانکی و اوراق بهادار سرمایه گذاری می‌کند. بسته به ترکیب دارایی های هر صندوق، سود و البته ریسک آن متفاوت است. همان طور که می دانید، ریسک و سود مهمترین فاکتورهای تصمیم گیری در هنگام سرمایه گذاری هستند. صندوق های سرمایه گذاری در سهام، سود بالاتر و البته ریسک بالاتری دارند؛ صندوق های درآمد ثابت، سود کمتر و ریسک کمتری دارند و صندوق های مختلط از نظر ریسک و سود، در بین دو گزینه قبلی قرار می گیرند.
نحوه محاسبه سود صندوق های سرمایه گذاری
بازده به سودی اشاره دارد که از سرمایه گذاری نصیب افراد می شود. در هنگام سنجش عملکرد هر نوع سرمایه گذاری، افراد معمولاً از نرخ بازده استفاده می کنند که به صورت درصدی بیان می شود. این نرخ از تقسیم سود سرمایه گذاری بر سرمایه اولیه، ضرب در ۱۰۰ به دست می آید. به طور مثال اگر شما دو میلیون تومان سرمایه گذاری کرده باشید و پس از مدتی ۲۰۰ هزار تومان سود به دست آورید، بازده ۱۰ درصدی نصیبتان شده است.
برای محاسبه بازده و سود صندوق های سرمایه گذاری نیز از همین فرمول استفاده می شود. محاسبه بازده صندوق ها به صورت دوره ای انجام می شود و قیمت ابطال یا فروش واحدها در فرمول به کار می رود.
برای مثال تصور کنید تعدادی واحد صندوق را با قیمت ابطال ۲۰۰ هزار تومان خریداری کرده اید. پس از یک ماه، قیمت ابطال هر واحد به ۲۲۰ هزار تومان رسیده است؛ یعنی در این مدت بازده بورس چطور محاسبه می شود؟ ۲۰ هزار تومان افزایش قیمت داشته است. بنابراین طبق فرمول بالا، بازدهی یک ماهه این سرمایه گذاری ۱۰ درصد بوده است. همین محاسبات را می توان برای بازدهی، هفتگی، چند ماهه یا سالانه نیز انجام داد.
در مورد صندوق هایی که پرداخت سود نقدی دوره ای بازده بورس چطور محاسبه می شود؟ دارند، باید رقم سود نقدی را نیز در فرمول در نظر گرفت. تصور کنید ۲۰۰ واحد از یک صندوق را خریداری کرده اید و در سررسید یک ماهه، به هر واحد ۲۰ هزار تومان سود نقدی تعلّق می گیرد. قیمت ابطال هر واحد در زمان خرید ۱۰۰ هزار تومان بوده است و پس از یک ماه به ۱۱۰ هزار تومان افزایش پیدا کرده است. در این حالت، شما هم از افزایش قیمت واحد سود برده‌اید و هم سود نقدی دریافت کرده‌اید. محاسبه بازدهی در این شرایط، به شکل زیر انجام می‌گیرد:
با این حساب، شما در دوره یک ماهه، ششصد هزار تومان بازده نقدی داشته اید.
بازده روزانه سالانه شده چیست؟
علاوه بر گزارش بازدهی های دوره ای، در وبسایت صندوق های سرمایه گذاری یک گزارش دیگر نیز به نام بازده روزانه سالانه شده مشاهده می شود. در این گزارش، بازده یک روز خاص در نظر گرفته می شود و بر اساس آن محاسبه می شود که اگر صندوق در سال هر روز به اندازه روز موردنظر بازدهی داشته باشد، بازده سالانه چقدر خواهد بود. فرمول بازده روزانه سالانه شده به این شکل است: در این فرمول Rt بازدهی روز مورد نظر و RA بازدهی سالانه شده است.
روش پرداخت سود در صندوق های مختلف
سود صندوق های سرمایه گذاری از دو طریق در اختیار مردم قرار می‌گیرد:
- پرداخت نقدی دوره ای
- سود حاصل از افزایش قیمت واحدها صندوق
صندوق های مختلف طبق آن چه در امیدنامه ذکر شده است، به سرمایه گذاران سود می دهند. اگر روش پرداخت نقدی باشد، دوره های پرداخت نیز مشخص هستند. معمولاً دوره ها یک، سه یا شش ماهه در نظر گرفته می شوند. در این شرایط، مدیر موظف است طی دو روز کاری پس از پایان هر دوره سود را به حساب سهامداران واریز کند.
پرداخت نقدی بیشتر در صندوق های درآمد ثابت دیده می شود. این صندوق ها برای افرادی که ریسک پذیری پایینی دارند، مناسب هستند و پرداخت سود دوره ای برای این گونه افراد، جذابیّت بسیاری دارد. از این جهت، صندوق های درآمد ثابت به سپرده های بانکی شباهت دارند. پس از پرداخت سود نقدی، ارزش واحدهای صندوق به قیمت مبنا برمی گردد. البته همه صندوق های درآمد ثابت سود نقدی پرداخت نمی کنند. برای نمونه صندوق یاقوت آگاه از نوع درآمد ثابت است اما سود آن از طریق افزایش قیمت واحدها به مشتریان می رسد و پرداخت نقدی ندارد. در میان صندوق های درآمد ثابت که در حال حاضر فعال هستند، ۵۱ مورد به صورت ماهانه سود نقدی پرداخت می کنند.
سود صندوق های سرمایه گذاری در سهام معمولاً به صورت نقدی پرداخت نمی شود. در میان صندوق های سرمایه گذاری در سهام که فعلاً در بازار فعال هستند، تنها دو مورد تقسیم سود ماهانه دارند. اساساً قیمت سهام نوسانی است و نمی‌توان در مورد آن رقم سود مشخصی را تضمین کرد. سود سرمایه گذاری در این صندوق ها معمولاً از طریق افزایش قیمت واحدها به دست می‌آید.
در پایان هر دوره می توانید بازده آن دوره را طبق فرمولی که در بالا ارائه شد محاسبه کنید. اگر واحدها را بفروشید سود به صورت نقدی در اختیارتان قرار می گیرد و اگر نفروشید، ممکن است سود بیشتری به دست آورید. برای نمونه می‌توان به صندوق مشترک آگاه اشاره کرد که «پُربازده‌ترین صندوق سرمایه گذاری در بورس تهران» است و از زمان تأسیس تاکنون بیش از ۱۰ هزار درصد بازدهی داشته است.
صندوق هستی بخش آگاه نیز از نوع صندوق‌های سهامی قابل معامله است و با نماد آگاس شناخته می‌شود. این صندوق نیز سود نقدی پرداخت نمی‌کند، اما از آغاز فعالیت در سال ۹۴ تاکنون بیش از ۶۵۰ درصد بازدهی داشته است.
صندوق های سرمایه گذاری مختلط نیز شرایطی مشابه صندوق های سهامی دارند و در بیشتر موارد، سود آن‌ها از طریق افزایش بهای واحدها محاسبه می‌شود. البته صندوق نیکوکاری یکم آگاه از نوع مختلط است و در دور‌ه‌های سه ماهه، سود نقدی نیز پرداخت می‌کند. این صندوق از زمان تأسیس در سال ۹۰ تاکنون، در حدود ۱۷۴۳ درصد بازدهی داشته است.
گزارش بازدهی صندوق های سرمایه گذاری
مدیر هر صندوق موظف است بازده را در طول دوره های زمانی مختلف محاسبه و روی وبسایت منتشر کند. به این ترتیب تمامی سرمایه گذاران به صورت شفاف به اطلاعات عملکرد صندوق دسترسی خواهند داشت. این داده ها باید حداکثر تا ساعت ۱۴ روز کاری بعد از اتمام دوره منتشر شده باشد. در گزارش بازدهی هر صندوق موارد زیر را مشاهده خواهید کرد:
- بازدهی سالانه صندوق از ابتدای تأسیس تا پایان آخرین سال به تفکیک هر سال
- بازدهی سالانه صندوق از ابتدای تأسیس تا پایان آخرین سال مالی به تفکیک هر سال
- بازدهی روزانه صندوق از ابتدای تأسیس به صورت ساده و سالانه شده
- بازدهی صندوق در یک هفته، یک ماه، سه ماه و یک سال گذشته
- نمودار بازدهی صندوق در هر هفته
در این گزارش ها، سال مالی و سال شمسی از هم جدا در نظر گرفته شده اند. موعد سال مالی هر صندوق در تاریخ تأسیس آن صندوق سر می‌رسد، اما منظور از سال شمسی، سال تقویمی است. معمولاً در پنل کاربری سرمایه گذاران هر صندوق، امکان محاسبه بازده به صورت شخصی نیز وجود دارد؛ یعنی هر کاربر می تواند بازده سرمایه گذاری خود را با توجه به تعداد روزهایی که از زمان خرید گذشته محاسبه کند.
علاوه بر گزارش هایی که در وبسایت هر صندوق منتشر می شود، سرمایه گذاران به گزارش های کلّی نیز دسترسی خواهند داشت. مثلاً وب سایت fipiran.com اطلاعات کاملی از همه صندوق ها ارائه می دهد و امکان مقایسه بین صندوق ها را فراهم می کند. در این وبسایت، نوع صندوق ها تفکیک شده و بازدهی دوره ای هر یک اعلام شده است. این فهرست را می توان بر اساس بازدهی کم یا زیاد مرتب و با مقایسه همه موارد، بهترین گزینه را برای سرمایه گذاری انتخاب کرد.
جمع بندی
بازدهی و سود مهمترین فاکتوری است که در هر گونه فعالیت اقتصادی در نظر گرفته می شود. در زمان انتخاب صندوق سرمایه گذاری نیز نوع عملکرد و بازدهی مهمترین معیار تصمیم گیری است. به همین دلیل، دانستن نحوه محاسبه سود صندوق های سرمایه گذاری اهمیت بسیاری دارد. در وب سایت مربوط به هر صندوق، گزارش عملکرد دوره ای را می توان مشاهده کرد. وب سایت فیپیران نیز اطلاعات تمامی صندوق ها را به نمایش می گذارد و امکان مقایسه عملکرد و میزان سوددهی صندوق ها را برای کاربران فراهم می کند. شما می توانید با مراجعه به وبسایت آگاه اینوست اطلاعات کامل تری در این مورد کسب کنید.
ROA یا بازده کل دارایی شرکت ها یک تکنیک بنیادی ساده
یک شاخص از چگونگی سودآوری شرکت وابسته به کل دارایی‌های آن شرکت می باشد.
ROA در واقع به ما اطلاع از توانایی مدیریت شرکت در رابطه با استفاده از دارایی‌های خود در جهت سود سازی به ما میدهد. میزان ROA هر شرکتی به صورت درصد محاسبه می شود. پس هر چه در صد این شاخص بالا تر باشد نشان دهنده سودآوری بیشتر از یک پایه دارایی ثابت می باشد. همین امر باعث می شود تا سرمایه گذاران یک شرکت باشاخص ROA بالاتر را بر شرکتی با شاخصه پایین تر ترجیح دهند.
در واقع ROA یک شرکت، از تقسیم درآمد خالص شرکت به کل دارایی های شرکت به دست می آید.
مقدار شاخص ROA در بورس شناخت دقیقی از سود خالص شرکت مورد نظر به سرمایه گذار میدهد. به عنوان مثال اگر درآمد خالص یک شرکت 20 میلیارد تومان باشد و دارایی های آن برابر با100 میلیارد باشد، شاخص ROA آن عدد 0.2 یا همان ۲۰ درصدی را به عنوان سود نشان می دهد.
این شاخص به شدت وابسته به صنعت و گروه می باشد. به همین دلیل زمانی که از این شاخص به عنوان مقیاسی برای محاسبه استفاده می شود بهتر است از شاخص های ROA سال های گذشته شرکت یا شرکت های مشابه هم صنعت یا هم گروه نیز استفاده شود و در هر صنعت این شاخص با سهام های موجود در آن صنعت مقایسه شود چونکه صنایع مختلف بورسی حاشیه سود های مختلفی دارند.
حال طریقه ی محاسبه ی دقیق یک سهم مثل فولاد را از سامانه کدال به شما آموزش میدهیم
ابتدا وارد سامانه کدال میشویم و از قسمت جستجو نماد مورد نظر مورد نظر را پیدا میکنیم سپس از گزارش ها و صورتهای مالی موجود آخرین صورت مالی را باز میکنیم سپس از قسمت سود و زیان باید سود و زیان خالص را بر جمع دارایی ها تقسیم کنیم که این قسمت در سربرگ صورت وضعیت مالی قرار دارد عدد به دست آمده شاخص roa میباشد.
ضریب بتا در بازار بورس چیست و چگونه محاسبه می شود؟
ضریب بتا معیاری برای ارزیابی عملکرد یک سهم خاص یا گروهی از سهام‌ها در جریان حرکت کلی بازار است.
جی پلاس، سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه گذاران پیش از سرمایه گذاری باید مجموعه ای از آموزش ها را فرا بگیرند. این روزها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.
برای ارزیابی عملکرد سهام مورد نظرتان در جریان حرکت کلی بازار بورس می توانید ضریب بتای آن سهم را به دست آورید و از این طریق میزان نوسان قیمتی دارایی در مقایسه با بازار کلی را محاسبه کنید.
ضریب بتا در بورس چیست؟
ضریب بتا شاخصی از ریسک سیستماتیک یک دارایی مالی یا مجموعه‌ای از دارایی‌ها نسبت به ریسک بازار است. به زبان ساده تر بتا معیاری برای ارزیابی میزان عملکرد یک سهم خاص یا گروهی از سهام ها در جریان حرکت کلی بازار تعریف می شود، به صورتی که:
۱:اگر بتا سهم مساوی با یک باشد میزان کاهش یا افزایش قیمت سهم با حرکت بازار مطابق است.
۲:اگر میزان بتا سهم از یک بزرگتر باشد و یا کاهش یا افزایش قیمت سهم بیشتر از کاهش یا افزایش بازار باشد، به این سهم، سهم تهاجمی می‌گویند. همانند سهام صنعت خودرو.
۳:اگر میزان بتا سهم از یک کوچکتر و از صفر بزرگتر باشد و یا میزان کاهش یا افزایش قیمت سهم از روند کلی بازار کوچکتر باشد، به این سهم، سهم تدافعی می‌گویند. همانند سهم‌های صنعت غذایی.
۴:اگر بتای سهم برابر با صفر باشد، حرکت قیمت سهم هیچگونه همبستگی با حرکت بازار نخواهد داشت.
۵:اگر بتای سهم از صفر کوچکتر باشد، قیمت سهم برخلاف جهت روند کلی بازار حرکت می‌کند. همانند صنعت معادن طلا و صنعت قند.
با توجه به مطالبی که بیان شد اگر سهمی دارای بتای منفی باشد، رفتار آن عکس رفتار بازار است، به طور مثال اگر میزان بتای سهمی منفی یک باشد، درصورتی‌که بازار ۱۰ درصد رشد کند، ارزش این سهم ۱۰ درصد کاهش خواهد یافت.
ضریب بتا
ضریب بتا شیب معادله رگرسیون خطی بازده دارایی به نسبت بازده بازار است که این موضوع نشان دهنده نوسان قیمتی دارایی در مقایسه با بازار کلی فعال در آن است.
که در آن بازه دارایی و بازده بازار تعریف می شوند و مقدار ضریب بتا از حاصل تقسیم کواریانس بین بازدهی دارایی و بازدهی بازار بر واریانس بازار به دست می آید که فرمول آن به شرح زیراست؛
ضریب بتا با معادل انگلیسی Beta Coefficient، میزان ریسک سیستماتیک سبد سهام را نسبت به ریسک پرتفوی بازار محاسبه می‌کند و بیان کننده نوسان قیمتی سهم، در مقایسه با شرایط کلی بازاری است.
محاسبه ضریب بتا برای یک صنعت خاص
همچنین می‌توان ضریب بتا را برای یک صنعت خاص هم محاسبه کرد. با محاسبه ضریب بتا برای یک صنعت خاص، می توانید تقریبا تا حدودی میزان بازدهی یک سرمایهگذاری را پیش‌بینی کنید.
بطور مثال اگر بتای سهمی ۱/۵ باشد، به این معناست که این سهم به میزان ۵۰ درصد بیشتر از متوسط بازار توسعه‌پذیر یا اگر میزان بتای سهمی ۰/۸۵ باشد، به این معناست که این سهم به میزان ۱۵ درصد کمتر از متوسط بازار توسعه‌پذیر است.
اگر میزان ضریب بتای شاخص یک صنعت ۱/۱ باشد، با رشد شاخص کل بورس در یک بازه زمانی، شاخص صنعت موردنظر می‌تواند به میزان ۱۰ درصد بیشتر رشد کند.
زمانی که میزان بتای سهمی ۲ باشد و بازار ۱۰ درصد رشد داشته باشد، قیمت این سهام ۲۰ درصد رشد خواهد داشت.
سرمایه‌گذارانی که ریسک‌پذیری پایینی دارند، باید بر روی سهامی سرمایهگذاری کنند که بتای پایینی دارند و برعکس سرمایه‌گذارانی که ریسک پذیری بالایی دارند و تمایل به سودآوری بیشتر دارند، می‌توانند در سهامی با ضریب بتای بالا، سرمایهگذاری کنند.
انواع ضریب بتا و تاثیر آن در سبد و صندوق سرمایهگذاری
به منظور محاسبه بتای یک سبد از دارایی‌های سهام یا صندوق‌سرمایه‌گذاری مشترک ، باید بتای هر کدام از سهام سبد دارایی ذکر شده را به دست آورید و سپس به محاسبه میانگین موزون بتای آن‌ها بپردازید که معادل بتای آن صندوق یا سبد دارایی‌ها است.
فجیع‌ترین تورم ایران چگونه رقم خورد؟
گروه اقتصادی: رکورد‌های اقتصادی هر روز قصه تازه‌ای از بحران را به تصویر می‌کشند. طبق آمار بانک مرکزی، سهم پول نقد از کل نقدینگی به ۲۲ درصد رسیده که در ۹سال اخیر این رقم بی‌سابقه بوده است؛ آماری که حرف‌های بسیاری در دل خود پنهان دارد و نشان میدهد که تمایل سرمایه‌گذاران برای نگه‌داری پول در بانک به‌شدت کاهش یافته و انتظارات تورمی نیز به طرز وحشتناکی افزایش‌یافته است.
به‌عبارتی‌دیگر می‌توان گفت که در ماه‌های اخیر از حجم شبه پول (سپرده‌های مدت‌دار) کاسته شده و به حجم پول (سپرده‌های جاری و اسکناس)، افزوده‌شده است. این یعنی هر چه قدر سهم پول و نقدینگی افزایش یابد، نشان از افزایش قدرت نقدینگی برای ایجاد تورم دارد؛ تورمی که معیشت اقشار ضعیف دیگر ظرفیت بالا رفتن آن را بیش از این ندارد. در این میان به نظر می‌رسد افزایش نرخ بهره بین‌بانکی و حتی بانکی نیز باعث انباشت سرمایه‌ها در بانک‌ها نشده و پول به‌جای آنکه در بانک یا حتی تولید صرف شود به سمت بازار‌های موازی همچون مسکن، خودرو، طلا و سکه رفته است.
آنچه از صحبت‌های آگاهان اقتصادی برمی‌آید به‌خوبی نشان میدهد که تحت چنین شرایطی دولت به‌جای آنکه به دنبال افزایش هر چه بیشتر نرخ بهره برای جذب نقدینگی در بانک‌ها باشد یا باید سهم پول از نقدینگی را افزایش دهد یا با کاهش نرخ بهره، جلوی افزایش سهم پول را بگیرد. طبق آخرین داده‌ها در انتهای خرداد امسال نرخ رشد نقدینگی به ۳۷.۸ درصد رسید و نرخ رشد پایه پولی نیز ۲۷.۸ درصد گزارش شد تا تورم ۱۲ ماه به ۳۹.۴ درصد برسد.
حالا افزایش سهم شبه پول در نقدینگی، افزایش فروش اوراق قرضه دولتی و در نهایت کوچ پول‌های حقیقی از بورس به صندوق‌های درآمد ثابت، شاید در ظاهر به معنای کاهش انتظارات تورمی باشد، اما در اصل یک تلنگر به ایجاد موج جدیدی از انتظارات تورمی است. همان تورمی که در بازار سکه و ارز ابتدا خود را نشان میدهد و خیلی زود کالا‌های اساسی را هم درگیر می‌کند. حالا به جرات می‌توان گفت با چنین اتفاقاتی حباب بیش از دومیلیونی سکه بی‌دلیل نیست. نگاهی به اوضاع سکه در هفته‌های اخیر نشان از بزرگتر شدن حباب تورمی در این بازار هم دارد.
اگرچه در آخرین روز هفته گذشته، فعالان بازار طلا و سکه شاهد افت نرخ جهانی طلا و همچنین نوسان کاهشی بهای دلار در بازار بودند و این روند در نهایت به کاهش قیمت سکه و حباب آن منجر شد، اما به نظر می‌رسد با خروج پول‌ها از بورس و خلق هر چه بیشتر نقدینگی، این روند کاهشی کوتاه‌مدت خواهد بود.
بازار سکه در هفته‌ای که گذشت
در آخرین روز هفته، فعالان بازار طلا و سکه شاهد افت نرخ جهانی طلا و همچنین نوسان کاهشی بهای دلار در بازار بودند. روندی که در نهایت به کاهش قیمت سکه و حباب آن منجر شد؛ اما با توجه به اینکه نقدینگی هر روز سر از جا‌های عجیب‌تری درمی‌آورد، باید پرسید این روند کاهشی ماندگار است؟
محمد کشتی آرای کارشناس بازار طلا و سکه در گفتگو با نبض بورس در خصوص وضعیت اخیر بازار طلا و سکه تهران اظهار داشت: «در آخرین روز هفته گذشته درحالی‌که طلای جهانی همچنان با کاهش قیمت همراه بود، هر اونس طلا در این بازار به رقم ۱۶۸۴دلار رسید که به‌طور متوسط ۲۵دلار نسبت به اول هفته، کاهش قیمت داشت.» این فعال بازار طلا و سکه در ادامه افزود: «بازده بورس چطور محاسبه می شود؟ در معاملات روز پایانی هفته پیش، هر قطعه سکه تمام طرح قدیم با ۳۵۰هزار تومان کاهش هفتگی به رقم ۱۴میلیون و ۱۵۰هزار تومان و قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید نیز ۱۴میلیون و ۷۵۰هزار تومان تعیین شد که نسبت به ابتدای هفته ۴۰۰هزار تومان کاهش قیمت داشت.»
وی افزود: «نیم‌سکه به رقم ۸میلیون و ۱۵۰هزار تومان معامله شد که ۱۵۰هزار تومان کاهش قیمت هفتگی را به ثبت رسانده است. ربع‌سکه نیز با ۱۵۰هزار تومان افت هفتگی به ۵میلیون و ۱۵۰هزار تومان رسید. سکه یک گرمی بانک مرکزی نیز سه بازده بورس چطور محاسبه می شود؟ میلیون و ۵۰هزار تومان دادوستد شد که نشان از کاهش ۵۰هزارتومانی داشت.»
فجیع‌ترین تورم ایران چگونه رقم خورد؟
همچنین قیمت هر مثقال طلای آب‌شده نیز به ۵میلیون و ۸۳۳هزار تومان رسیده است که ۱۵۰هزارتومان کاهش قیمت هفتگی داشت. هر گرم طلای ۱۸عیار در معاملات امروز با ۳۴هزار تومان کاهش هفتگی به یک‌میلیون و ۳۴۶هزار تومان رسید. بر این اساس هر گرم طلای ۲۴عیار نیز یک‌میلیون و ۷۹۴هزار تومان تعیین شد. وی در پایان با اشاره با کاهش هفتگی حباب سکه به میزان ۲۰۰هزار تومان افزود: «در معاملات آخرین روز هفته گذشته، حباب سکه امامی به رقم یک‌میلیون و ۵۴۰هزار تومان رسید.» باید پرسید با وضعیتی که در پی افزایش نرخ بهره بانکی برای بورس ایجادشده، این کاهش قیمت‌ها چقدر ثبات خواهد داشت؟
رد پای شایعه در بازار ارز
نقدینگی روزبه‌روز افزایش می‌یابد و وضعیت بورس هر روز فاجعه‌بارتر؛ در این میان آنچه از زبان بسیاری از تحلیلگران بازار سرمایه به گوش می‌رسد توصیه به عدم خریدوفروش سهام در شرایط فعلی است و سرمایه‌گذاران هم به‌جای آنکه منتظر بازگشت آرامش به بازار باشند هر روز مصمم‌تر از دیروز به سمت بازار‌های موازی مخصوصاً مسکن یا حتی ارز کوچ می‌کنند. تحت چنین شرایطی هم بازار ارز منتظر بهانه برای نوسانی دوباره است و با کوچک‌ترین شایعه‌ای دست‌خوش تغییرات می‌شود و خلاصه آنکه ثبات حلقه مفقوده چهارراه استانبول و جمهوری است.
پنج‌شنبه بود که قیمت دلار در بازار روند آرامی را دنبال کرد و نرخ دلار در تهران اندکی پایین‌تر از چهارشنبه، معامله شد و در کل رنج بود. در سلیمانیه هم قیمت دلار رشد محدودی را ثبت کرد؛ اما این رشد آرام با این اوضاع فاجعه‌بار نقدینگی و بورس چقدر دوام دارد؟ کسی نمی‌داند. هر چه بود در آخرین روز هفته گذشته نرخ دلار هرات بالاتر از روز یکشنبه هفته گذشته بود، اما در روند معاملات نقدی اندکی پایین آمد و به سمت نرخ روز یکشنبه حرکت کرد. در همان روز صرافی ملی و بازار متشکل هم یک قیمت اعلام کردند و تا انتهای معاملات نرخ دلار بر روی همین قیمت ثابت ماند. قیمت دلار در صرافی ملی برای فروش ۲۷ هزار و ۸۴۶ تومان اعلام شد و نرخ دلار متشکل هم ۲۷ هزار ۷۰۸ تومان بود.
در همان روز حتی یک شایعه در بازار برجسته شد. برخی منابع غیررسمی از بازداشت محمود رضاخاوری؛ مختلس ۳۰۰۰میلیاردی در دولت احمدی‌نژاد؛ خبر دادند، اما خبرگزاری فارس اعلام کرد این خبر صحت ندارد؛ خبری که بازار ارز را هم با نوسان محدودی مواجه کرد.
ضعیف‌ترین عملکرد بورس در ۱۵سال گذشته
بازدهی شاخص کل در اولین ماه تابستان برابر با ۴.۴۲-درصد بود و شاخص هم‌وزن نیز افت ۴.۶۶-درصدی را تجربه کرد. در این میان ارزش معاملات خرد هم به‌شدت کاهش پیدا کرد و در آخرین روز کاری تیرماه این رقم به کمتر از یک هزار و ۵۰۰میلیارد تومان هم رسید. هرچند که بخشی از کاهش ارزش معاملات خرد به دلیل توقف بسیاری از نماد‌های بازار برای برگزاری مجامع سالیانه بود، اما به‌طور کلی روند معاملات تیرماه حاکی از رکود شدید حاکم بر بازار است. آمار‌ها نشان میدهد که بورس بدترین عملکرد خود را در تیرماه حداقل ۱۵سال گذشته ثبت کرده و تجربه‌ای مشابه سال ۱۳۹۱ را برای معامله گران به‌جا گذاشته است.
شاخص بورس در تیرماه افت ۴.۴۲درصدی را ثبت کرده که این رقم بدترین عملکرد تیرماه طی ۱۵سال گذشته است؛ یعنی از زمان تغییر محاسبه شاخص کل ثبت شد. پیش‌ازاین بازدهی ۴.۳۸درصدی تیرماه سال ۱۳۹۱ بدترین عملکرد بورس در این ماه بود. تیرماه سال ۱۳۹۹ با ثبت بازدهی حدود ۵۱درصدی نیز بهترین عملکرد بورس بر اساس بازدهی شاخص کل بوده است. نکته جالب دیگر این است که معمولاً بورس در تیرماه عملکرد خوبی را طی ۱۵سال گذشته ثبت کرده است؛ به‌گونه‌ای که طی این مدت در یازده سال شاهد بازدهی مثبت شاخص کل بوده‌ایم.
نگاهی به بازدهی بورس بر اساس تغییرات شاخص هم‌وزن هم این موضوع را تایید می‌کند؛ از سال ۱۳۹۴ که شاخص هم‌وزن منتشر می‌شود، امسال کم‌ترین بازدهی تیرماه ثبت شد. در این ماه شاخص هم‌وزن کاهش ۴.۶۶درصدی را ثبت کرد. پیش‌ازاین سال ۱۳۹۷ با ثبت بازدهی ۰.۴۴-درصدی، کم‌ترین بازدهی را ثبت کرده بود. همانند شاخص کل، معمولاً تیرماه بازدهی شاخص هم‌وزن مثبت بوده است؛ به‌گونه‌ای که طی ۸سال گذشته، در ۶سال شاهد ثبت بازدهی مثبت شاخص هم‌وزن بوده‌ایم. کاهش شدید ارزش معاملات یکی دیگر از ویژگی‌های بازار در تیرماه امسال بوده است. در این ماه میانگین ارزش معاملات خرد به حدود سه هزار میلیارد تومان رسید. این در حالی است که در فصل بهار، این رقم بیش از ۵هزار میلیارد تومان بود.
حتی در روز‌های پایانی تیر به‌واسطه توقف بسیاری از نماد‌های بزرگ برای برگزاری مجامع سالیانه، ارزش معاملات خرد به زیر سطح یک هزار و ۵۰۰میلیارد تومان هم سقوط کرد. برای آنکه بتوانیم مقایسه‌ای میان‌سال‌های مختلف از منظر ارزش معاملات خرد (سهام و حق تقدم) داشته باشیم، از میانگین نسبت ارزش معاملات خرد روزانه به ارزش بازار استفاده میکنیم. در حالی میانگین ارزش معاملات روزانه به ارزش کل بازار در تیرماه امسال حدود ۰.۰۴درصد بوده که این رقم برای سال گذشته حدود۰.۰۹درصد بوده است.
تیرماه سال ۱۳۹۹ و در اوج بازار حتی این عدد به رقم ۰.۲۷درصد هم رسیده بود. نگاهی به روند ۱۵سال اخیر نشان میدهد که تیرماه امسال یکی از پایین‌ترین ارزش معاملات خرد را ثبت کرده است. هرچند سال‌های ۱۳۸۸، ۱۳۹۳ و ۱۳۹۶ شاهد نسبت ارزش معاملات خرد به ارزش بازار پایین‌تری بوده‌ایم، اما در این سال‌ها شاخص کل بازدهی مثبت را ثبت کرده است. در حقیقت آنچه تیرماه امسال در بورس شاهد بودیم، رکود عمیق در کنار افت محسوس بازار بوده است. در ۱۵سال گذشته تنها سال ۱۳۹۱ را می‌توان با بازار امسال مقایسه کرد.
سایه نقدینگی بر سر کالا‌های اساسی
در حالی آمار‌ها از افزایش هر چه بیشتر تورم در پی رشد نقدینگی در هفته‌های آینده خبر می‌دهند که نگاهی به بازار برنج؛ همان کالای پرمصرف بسیاری از خانوار‌های ایرانی نشان از رشد عجیب قیمت این کالا در ماه‌های اخیر دارد. گزارش‌های رسمی بیانگر افزایش ۱۶۴درصدی قیمت برنج ایرانی و بیش از ۴۷درصدی برنج وارداتی در خردادماه امسال نسبت به پارسال است. تحت چنین شرایطی در کمتر از ۲۴ساعت تا شروع قانونی فصل ممنوعیت واردات برنج، همچنان بحث لغو آن با اخباری متناقض مطرح است.
بر اساس بند۹ مندرجات ذیل یادداشت فصل دهم قانون مقررات صادرات و واردات، ترخیص برنج در فصل برداشت ممنوع و زمان این ممنوعیت از اول مردادماه هرسال تا پایان آبان‌ماه همان سال تعیین‌شده است. در یکی دو سال اخیر با توجه به شرایط بازار داخل و افزایش قیمت برنج داخلی بار‌ها بحث لغو ممنوعیت واردات برنج مطرح شد تا ورود این کالا به بازار بتواند در تعدیل قیمت‌ها مؤثر باشد، ولی این اتفاق نیفتاد. این در حالی است در سال جاری از حدود دو ماه گذشته انجمن واردکنندگان برنج اعلام کرد که طی جلساتی که با دستگاه‌های ذی‌ربط ازجمله وزارت جهاد کشاورزی برگزار شد وعده جدی لغو ممنوعیت داده‌شده است. مسیح کشاورز -دبیر انجمن واردکنندگان برنج- گفته بود که با توجه به وارداتی که صورت گرفته و نسبت به قبل کم بوده است، باید واردات برنج در این مقطع ادامه پیدا کند، وی حتی تأکید کرده بود که این اتفاق باید قبل از شروع ممنوعیت رخ دهد و اگر در زمان آن باشد، قطعاً هیچ نفعی برای تنظیم بازار نخواهد داشت.
اما در شرایطی از امروز هم‌زمان با اول مردادماه طبق قانون باید ممنوعیت فصلی واردات برنج آغاز شود که هنوز هیچ‌یک از دستگاه‌های مربوطه اعلام رسمی در رابطه با لغو ممنوعیت نداشته‌اند، این در حالی است که پیگیری ایسنا از گمرک ایران نیز نشان میدهد که ظاهراً تاکنون، اعلامی در مورد لغو ممنوعیت به گمرک صورت نگرفته است. بااین‌حال گزارش‌هایی که اخیراً در رسانه ملی منتشرشده حاکی از لغو ممنوعیت فصلی واردات برنج است که البته آن را مقام مسئولی در وزارت جهاد کشاورزی و یا سایر دستگاه‌های دولتی مربوطه اعلام نکرده است.
در این شرایط، لغو واردات برنج فعلاً در ابهام قرار دارد و اگر تصمیمی در این رابطه گرفته نشده باشد به روال معمول و بر اساس قانون باید از فردا ترخیص برنج وارداتی از گمرک ممنوع شود. در سال گذشته با توجه به شرایط واردات و پیش‌بینی که در مورد افزایش قیمت برنج داخلی وجود داشت رایزنی بسیاری صورت بازده بورس چطور محاسبه می شود؟ گرفت تا ممنوعیت واردات لغو و یا به تعویق بیفتد، حتی گمرک ایران هشدار داده بود که با توجه به وضعیت واردات، عدم لغو ممنوعیت می‌تواند موجب افزایش قیمت در ماه‌های آینده شود، ولی در نهایت واردات ممنوع و افزایش قیمت نیز به دلایل مختلف در پایان سال به ثبت رسید. آخرین گزارش تجارت خارجی ایران نشان میدهد که در سه‌ماهه اول امسال، واردات کالای اساسی حدود شش میلیون تن به ارزش بیش از ۴.۵میلیارد دلار بوده که سهم برنج به ۵۸۳.۶هزار تن به ارزش بالغ بر ۵۵۰میلیون دلار می‌رسد.
